ارائه الگوی پارادایمی از هویت‌های چندگانه در فضای شهری(مورد مطالعه: محلات شهر تهران در سال 1398)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 6، دوره 11، شماره 39، شهریور 1400، صفحه 145-168   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2021.686232

نویسندگان

فرناز فرهادیان¹؛ مهرداد نوابخش^{* 2}؛ سروش فتحی³

¹دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسؤول)

³دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به مفهوم‌پردازی چندگانگی هویت در فضاهای شهری در شهر تهران پرداخته است. هدف از این پژوهش ارائه مدلی براساس هویت‌های چندگانه شکل گرفته در سطح شهر تهران است. روش تحقیق از نوع کیفی و تکنیک مصاحبه است، که برای این منظور مصاحبه‌ها از ساکنین محلات مختلف شهر تهران (نیاوران، شهرک غرب، ولنجک، چیتگر، شهری و محله سی تیر) صورت گرفته است. لازم به ذکر است که با انجام 30 عدد مصاحبه به اشباع نظری رسیده‌ایم. شیوه کدگذاری مصاحبه‌ها به صورت استقرایی و در قالب سه گونه کدگذاری باز، محوری و انتخابی براساس منطق کدگذاری اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. در ادامه براساس تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌های بدست آمده، مدلی طراحی گردید که در آن نشان داده شد چندگانگی هویت در فضاهای شهری تحت تأثیر عوامل گوناگونی صورت می‌پذیرد، اجزای این مدل شامل فاکتورهایی است که از مصاحبه‌ها استخراج شده و ذیل قضایای: شرایط علّی، زمینه‌ای، مداخله‌ای، پدیده محوری و رهبرادها، طرح‌ها و کنش‌ها قرار می‌گیرند، که خود منجر به پیامدهایی می‌شود که ظهور همزمان و متقارن هویت سنتی و مدرن را در پی دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها

هویت؛ هویت‌های چندگانه؛ فضای شهری

مراجع

بهزاد فر، مصطفی (1390)، هویت شهر چاپ سوم، نگاهی به هویت شهر تهران، تهران، نشر شهر.

پاکزاد، جهان شاه (1375)، هویت و این همانی با فضا، سال ششم، مشاره 22-21.

چلبی، مسعود، امیرکافی، مهدی (1383)، تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 5، شماره 2، تابستان 1383، صص 31-3.

حبیب، فرح، نادری، سیدمجید (1387)، پرسمان تبعی در گفتمان کالبد شهر و هویت (کالبد شهر تابع هویت یا هویت تابع کالبد شهر؟)، نشریه هویت شهر، سال دوم، شماره 3، صص 23-13.

حبیبی، محسن (1378)، از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر.تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ.

دانشپور، سیدعبدالهادی (1379)، بازشناسی مفهوم هویت در فضای عمومی شهر؛ نمونه موردی: خیابان انقلاب، رساله دکتری، شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.

راپاپوت، اموس (1384)، معنی محیط ساخته شده (رویکردی در ارتباط غیر کلامی)، ترجمه فرح حبیب، تهران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.

شیبانی، حبیب الله؛ شیبانی، مهدی؛ محمودی، محمد مهدی؛ مختاری، اسکندر؛ مرباغی، بهروز (1391)، منظر یا نظر؟ هم اندیشی در مقوله معماری منظر، مجله جستارهای شهرسازی، شماره های 38 و 37، صص 57-44.

عزیزی، محمدمهدی، ارباب، پارسا (1389)، شناسایی و ارزیابی فرآیند شکل­گیری هویت در شهرهای جدید، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره 42، صص 58-47.

فکوهی، ناصر (1383)، انسان شناسی شهری، تهران، نشر نی.

قاسم زاده، مائده (1390)، مبلمان شهری بازتابی از فرهنگ و هویت شهر (مطالعه موردی پارک ملت و پارک کوه سنگی مشهد)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم سبزوار.

لینچ، کوین (1374)، سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، تهران، دانشگاه تهران.

متوسلی، محمدمهدی، سرمست، بهرام (1389)، بررسی و تحلیل نقش مقیاس مکان درمیزان حس تعلق به مکان (مطالعه موردی: شهر تهران)، مدیریت شهر، دوره 8، شماره 26، پائیز و زمستان 1386، صص 146-133.

مدنی پور، علی (1379)، طراحی فضای شهری، ترجمه فرهاد مرتضایی، تهران، انتشارات شرکت پردازش برنامه ریزی شهری.

میردامادی، مهرداد (1380)، فضای سیبرنتیک به ‌مثابۀ فضای شهری، مطالعۀ موردی: کاربران اینترنت در شهر تهران، پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مردم‌‌شناسی، دانشگاه تهران.

نوابخش، مهرداد، بذر افشان، محمد (1393)، بررسی میزان سنجش توسعه پایدار شهری در شهر شیراز در 10 سال اخیر، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره سوم، تابستان 1393، صص 69-49.

نوابخش، مهرداد، رفیعی پور، مریم (1387)، بررسی جامعه شناختی روابط همسایگی در مجتمع‌های مسکونی شهر تهران (مطالعه موردی منطقه دو شهرداری)، مجله جامعه شناسی معاصر، سال اول، شماره اول، صص 65-52.

Başak Damla Erdoğan, Hatice Ayataç (2015), Assessment of urban identity characteristics in public places: A case study of Ortaköy Square, ITU A/Z, Vol, March 2015, 115-125.

Robertson D, Smyth J & McIntosh I (2008) Neighbourhood identity. Joseph Rowntree Foundation. Joseph Rowntree Foundation. http://www.jrf.org.uk/publications/neighbourhood-identity-effects-time-location-and-social-class

Sadeghi, Gelareh, Wang, Yuan (2016), Role of Public Space on Social Identity, international journal of humanities and cultural studies issn 2356-5926 , pp: 1525-1531.

Strauss A.& J .Corbin (1990), Basics of  Qualitative Research; Grounded :Theory procedure and technique s. sage publication,London.