مطالعه ماکروسکوپی و میکروسکوپی اثرات ضدقارچی آلکالوئید، فنل و اسانس شاتره ایرانی (Fumaria vaillantii) بر آسپرژیلوس فلاوس (Aspergillus flavus) و آسپر ژیلوس نیگر(A. niger).

زیست شناسی تکوینی

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51، شهریور 1400، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jdb.2021.686357

نویسندگان

منیر محسنی¹؛ عذرا عطائی عظیمی^{* 2}؛ بابک دلنواز هاشملویان²؛ مژگان فرزامی سپهر²

¹گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

²گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

چکیده

شاتره ایرانی (Fumaria vaillantii) از تیره فوماریاسه (Fumariceae) گیاهی سرشار ترکیبات ثانوی با اثرات دارویی مختلف است. آلکالوئید، فنل و اسانس شاتره برای سنجش فعالیت ضد قارچی، استخراج شدند. عصاره خام اتانولی از شاخساره در زمان گلدهی به دست آمد. از عصاره خام برای جداسازی فراکشن های آلکالوئیدی و فنل استفاده شد. آلکالوئید در چهار فراکشن جدا گردید. اسانس با دستگاه کلونجر استخراج شد. آسپرژیلوس فلاوس (Aspergillus flavus) و آسپرژیلوس نیگر (A. niger) از انستیتوپاستور ایران تهیه شد. نمونه های آسپرژیلوس (قطر دیسک 5 میلی متر) در محیط های محتوی پوتیتیو دکستروز آگار و مقادیر مختلف عصاره های فنلی، آلکالوئیدی و اسانس کشت شدند. ریسه های آسپرژیلوس ها در کشت کنترل (غلظت صفر) و کشت های تیمار شده با عصاره های فنلی، آلکالوئیدی و اسانس با میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد مطالعه قرار گرفتند.
اثر ضد آسپرژیلوسی عصاره فنلی، آلکالوئید و اسانس شاتره ایرانی روی فلاوس و نیگر شدید بود. هر دو غلظت هر سه عصاره، مهار کننده رشد قارچ بودند. نتایج میکروسکوپ معمولی و نگاره الکترونی نشان داد که عصاره های شاتره ایرانی روی ساختمان سلولی ریسه قارچ اثر کرده و باعث نازک شدن و شکستن دیواره ها، پلاسمولیز و وزیکوله شدن سلول های برخی از ریسه ها، مانع رشد و القای مرگ قارچ می شوند. عصاره های فنلی، آلکالوئیدی و اسانس گیاه شاتره ایرانی فعالیت ضد قارچی مشابه بر هر دو گونه آسپرژیلوس داشتند. شاتره ایرانی گیاهی سرشار از ترکیبات فنلی، آلکالوئید و اسانس با اثرات ضد قارچی است.

کلیدواژه‌ها

"آلکالوئید"؛ "ضدقارچ"؛ "آسپرژیلوس"؛ "شاتره"؛ " فنل"

مراجع