تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,997 |
تعداد مقالات | 83,560 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,800,509 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,314 |
امکان کسب بازدهی غیرعادی با توجه به رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای غیرمنتظره تعدیل سود Possibility of Earning Abnormal Return Based on Post Earnings Announcements Drift | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره 13، شماره 51، آبان 1400، صفحه 1-20 اصل مقاله (981.81 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
محمد اصولیان* 1؛ منصور اصغری شیخی2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1گروه مدیریت مالی و بیمه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2گروه مدیریت مالی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اعلان تعدیل غیرمنتظره سود پیشبینی شده هر سهم توسط شرکتها، از اطلاعات مهم در ارزیابی سرمایهگذاران از وضعیت آتی شرکتها و در نتیجه تعیین قیمت آن میباشد. تحقیقات بسیاری در جهان پیرامون رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود صورت پذیرفته است و یافتههای اکثر آنها حاکی از وجود بازدهی غیرعادی اضافی در صورت اعمال استراتژی معاملاتی بر اساس وجود رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل میباشد. در این تحقیق، بر اساس نمونه شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران برای سالهای 1388 تا 1398 به صورت خاص به بررسی امکان کسب بازدهی غیرعادی با توجه به رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود پرداخته شده است. گروههای تعدیل سود به 6 گروه تقسیم گردیدند، سه گروه اول مربوط به تعدیل سود منفی و سه گروه بعدی مربوط به تعدیل سود مثبت؛ که گروه 1 بیانگر بیشترین تعدیل سود منفی و گروه 6 بیانگر بیشترین تعدیل سود مثبت است. معنیداری نتایج با استفاده از آزمون نیویی-وست بررسی گردید که نتایج به این صورت است: امکان کسب بازدهی غیرعادی پس از اطلاعیههای تعدیل سود در بورس اوراق بهادار تهران برای تعدیلهای مثبت در دورههای کوتاهمدت و بلندمدت، مخصوصاً برای گروه تعدیل بین 10 تا 40 درصد وجود دارد و برای تعدیلهای منفی برای دوره کوتاهمدت مخصوصاً برای تعدیلهای بین 10 تا 40 درصد منفی وجود دارد. Possibility of Earning Abnormal Return Based on Post Earnings Announcements Drift Mohammad Osoolian Mansour Asghari Sheikhi The announcement of the unexpected adjustment of earnings per share by corporations is important news and information in evaluating investors' future earnings and thus determining their price. There has been a lot of research around the world on post earnings announcements drift of stock price and most of these findings suggest additional abnormal returns if post earnings announcements trading strategies are applied. In this study, based on the sample of Tehran Stock Exchange companies for the years 2009 to 2018, we specifically examine possibility of earning abnormal return based of post earnings announcements drift. We divide the EPS adjustment groups into six groups, the first three groups are related to negative earnings adjustment and the next three groups are to positive earnings adjustment; Group 1 represents the most negative earnings adjustment and Group 6 represents the largest positive earnings adjustment. Significance of the results was evaluated using by the Newy-West t-test. Results show that: abnormal return can be earned on the Tehran Stock Exchange based on post earnings announcements for positive adjustments in the short and long term, especially for the adjustment group between 10% and 40%. And can be earned are for negative adjustments for the short term, especially for adjustments between 10 and 40 percent. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رانش قیمت سهام؛ بازده غیرعادی؛ تعدیل غیر منتظره سود | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
امکان کسب بازدهی غیرعادی با توجه به رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای غیرمنتظره تعدیل سود
محمد اصولیان[1] منصور اصغری شیخی[2]
چکیده اعلان تعدیل غیرمنتظره سود پیشبینی شده هر سهم توسط شرکتها، از اطلاعات مهم در ارزیابی سرمایهگذاران از وضعیت آتی شرکتها و در نتیجه تعیین قیمت آن میباشد. تحقیقات بسیاری در جهان پیرامون رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود صورت پذیرفته است و یافتههای اکثر آنها حاکی از وجود بازدهی غیرعادی اضافی در صورت اعمال استراتژی معاملاتی بر اساس وجود رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل میباشد. در این تحقیق، بر اساس نمونه شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران برای سالهای 1388 تا 1398 به صورت خاص به بررسی امکان کسب بازدهی غیرعادی با توجه به رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود پرداخته شده است. گروههای تعدیل سود به 6 گروه تقسیم گردیدند، سه گروه اول مربوط به تعدیل سود منفی و سه گروه بعدی مربوط به تعدیل سود مثبت؛ که گروه 1 بیانگر بیشترین تعدیل سود منفی و گروه 6 بیانگر بیشترین تعدیل سود مثبت است. معنیداری نتایج با استفاده از آزمون نیویی-وست بررسی گردید که نتایج به این صورت است: امکان کسب بازدهی غیرعادی پس از اطلاعیههای تعدیل سود در بورس اوراق بهادار تهران برای تعدیلهای مثبت در دورههای کوتاهمدت و بلندمدت، مخصوصاً برای گروه تعدیل بین 10 تا 40 درصد وجود دارد و برای تعدیلهای منفی برای دوره کوتاهمدت مخصوصاً برای تعدیلهای بین 10 تا 40 درصد منفی وجود دارد. واژههای کلیدی: رانش قیمت سهام، بازده غیرعادی، تعدیل غیر منتظره سود. 1- مقدمه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران موظفاند در پایان هر فصل گزارش سود و زیان خود را از ابتدای سال مالی تا پایان آن فصل منتشر کنند و همچنین در پایان هر ماه شرکتهای تولیدی باید گزارش تولید و فروش و شرکتهای خدماتی و بازرگانی باید گزارش عملکرد آن ماه را منتشر کنند. همچنین در راستای بند 6 ماده 7 دستورالعمل افشای اطلاعات با اهمیت شرکتهای ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، شرکتها ملزم بودند قبل از شروع هر سال مالی میزان سودآوری سال مالی آتی خود را پیشبینی نمایند (دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده در بورس، 1386). از آنجا که در طول سال مالی ممکن است مفروضات پیشبینی شرکتها تغییر یابد و در نتیجه پیشبینی اولیه شرکتها از میزان سودآوری، در طول سال با تعدیل با اهمیت همراه شود، شرکتها اطلاعیههای پیشبینی اولیه را اصلاح و اطلاعیههای درآمدی تعدیل شده را روانه بازار میکردند[i] (رضایی و همکاران، 1399؛ طاهری عابد، 1399). اعلان تعدیل غیرمنتظره سود پیشبینی شده هر سهم توسط شرکتها، از اخبار و اطلاعات مهم در ارزیابی سرمایهگذاران از وضعیت آتی شرکتها و در نتیجه تعیین قیمت آن میباشد. در این فرایند، عوامل مختلفی بر نوع واکنش (عکسالعمل) سرمایهگذاران به این نوع اخبار اثر میگذارد؛ در واقع با تغییر شرایط و قالب انتشار خبر، رفتار سرمایهگذاران میتواند متفاوت باشد (محمدی شاد و همکاران، 1399؛ یادگاری و همکاران، 1399). تحقیقات بسیاری پیرامون اطلاعیههای درآمدی شرکتها صورت گرفته است. کیقبادی و همکاران (1397) نشان میدهند که کیفیت بالای افشای اطلاعات، عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش داده و عدم تقارن اطلاعاتی پایین نیز منجر به کاهش نوسان پذیری بازده سهام میشود. برخی از این تحقیقات به موضوع بازدهی سهام بعد از تعدیل مثبت و یا منفی غیرمنتظره سود پرداختهاند (جگادیش[ii] و همکاران، 2016؛ احمدیان و همکاران، 1399) در بسیاری از این تحقیقات حرکت ادامهدار (رانش[iii]) قیمت سهم هم جهت با تعدیل سود (PEAD[iv])، در ادبیات مالی به شکل قویای مورد تأیید قرار گرفته است. اولین بار ری[v] و همکاران (1968) این فرضیه را مورد تحقیق قرار دادند. در PEAD فرض بر این است که به دلایل مختلف از جمله فروواکنشی سهامداران، بعد از اطلاعیههای تعدیل غیرمنتظره، تمامی اطلاعات در قیمت سهام وارد نمیشود و با خرید سهام بعد از اطلاعیه تعدیل مثبت سود،میتوان بازدهی مثبت اضافی کسب کرد و یا با فروش سهام بعد از اطلاعیه تعدیل منفی سود میتوان جلوی زیان بیشتر را گرفت (باتالیو[vi] و همکاران، 2011؛ اسماعیلزاده و نبوی چاشمی، 1399) کسب بازدهی اضافی همواره یکی از دغدغههای اصلی سرمایهگذاران است و هرچه بازدهی اضافی کسب شده با شاخص بورس، تفاوت معنیدارتری داشته باشد مطلوبیت بالاتری برای سرمایهگذار ایجاد مینماید (حیدرپور و همکاران، 1392). PEAD پدیدهای است که میتواند برای سرمایهگذاران بازدهی اضافی داشته باشد که تا به حال، بر اساس دانش ما، به صورت خاص در بورس تهران مورد ارزیابی قرار نگرفته است. این تحقیق از آن جهت که به دنبال بررسی امکان کسب بازدهی بیشتر توسط سرمایهگذاران بر اساس استراتژی خرید و یا فروش بر اساس اطلاعیههای درآمدی، در صورت اثبات وجود PEAD در بورس اوراق بهادار تهران است حائز اهمیت میباشد. با توجه به مطالب بیان شده، سؤال تحقیق به صورت زیر مطرح میگردد. سؤال تحقیق: آیا رانش قیمت سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود، در بورس اوراق بهادار تهران باعث کسب بازدهی غیرعادی میشود؟ سؤال مطرح شده فوق در دو فرضیه برای دو دوره کوتاهمدت و بلندمدت مورد بررسی قرار میگیرد.
2- مبانی نظری و پیشینه تحقیق بررسی رفتار قیمت داراییهای فیزیکی و سرمایهای (اوراق بهادار) از آغاز شکلگیری بازارها مورد علاقه سرمایهگذاران بوده است و تحقیقات علمی و تجربی متعددی در این زمینه انجام شده است. اولین بار کندال با بررسی روند قیمتها اظهار داشت که نمیتوان هیچ الگوی قابل پیشبینی در قیمتهای سهام شناسایی کرد. به نظر میرسد که قیمتها بهطور تصادفی حرکت میکنند. آنها با همان احتمالی که به بالا حرکت میکنند به سمت پائین نیز میروند، بدون توجه به عملکرد گذشتهای که داشتهاند. دادهها هیچگونه روشی جهت پیشبینی حرکات قیمتی فراهم نمیکنند (هاشمی و همکاران، 1389) فاما[vii] (1965) رساله دکتری خود را به موضوع کارایی بازار سرمایه اختصاص داد. نتایج ایشان بیان داشت که با تجزیه تحلیل اطلاعات گذشته نمیتوان قیمت آن را برای آینده پیشبینی کرد. نظریه فاما بازار سرمایه آمریکا را تکان داد زیرا برای اولین بار به سرمایهگذاران حرفهای، سفتهبازان و تحلیلگران اوراق بهادار گفته میشد که نمیتوان حرکت قیمت را پیشبینی کرد. وی بیان کرد که اگر برخی از سرمایهگذاران و یا تحلیلگران، به سود دست یافتهاند، بر مبنای شانس بوده است (فاما، 1965). اما مالی رفتاری به دنبال بررسی تأثیر احساسات سرمایهگذاران بر تصمیمات آنها میباشد و از مفروضات واقعیتری نسبت به نظریههای پیشین برای توضیح رفتار بازارهای مالی استفاده میکند. تاکنون مقالات بسیاری در جهت پذیرش یا رد اعتبار فرضیه بازارهای کارا انجام شده است. قسمت عمدهای از مطالعات به این نتیجه رسیدند که فرضیه بازار کارا قابل رد نیست. برخلاف اغلب تئوریهای اقتصادی که انسان را عقلایی در نظر میگیرند و معتقدند انسانها برای تصمیمگیری از تمام اطلاعات موجود استفاده میکنند، در مکتب مالی رفتاری شواهدی ارائه میشود که انسانها مرتکب خطاهای سیستماتیک فراوانی در هنگام تصمیمگیری میشوند (جوادیان لنگرودی، 1387 و احدی سرکانی، 1389). حرکت ادامهدار قیمت سهام بعد از رویداد با فرضیه بازار کارا در تضاد است، چرا که فرضیه بازار کارا بیان میدارد که اطلاعات باید به سرعت تأثیر خود را بر قیمت سهام بگذارد. رانش به این معنی است که قیمتهای سهام تمایل دارند که به حرکت خود برای مدتی پس از یک رویداد در یک جهت ادامه دهند. شکل اولیه رانش، رانش قیمت است، جایی که محرک اولیه، تنها یک تغییر در خود قیمت میباشد. در اشکال دیگر رانش، محرک اولیه متفاوت است. بهطور مثال انحراف بازدهی قیمت در دوره بعد از اعلان سود یا همان PEAD، یک رانش است که به دنبال تغییر غیرمنتظره در سود شرکت ایجاد میشود. در حالی که رانش سود، نوعی از رانش است که پس از بازنگری در سود پیشبینی تحلیلگران روی میدهد (لیندا[viii] و همکاران، 2017). مطالعات تجربی بسیاری نشان میدهد که PEAD توسط اصل آربیتراژ متعادل نشده است که این موضوع با اصل فرضیه بازار کارا در تضاد است (باتالیو و همکاران، 2011) در نتیجه پژوهشگران عمده تمرکز خود برای توجیه چرایی وجود PEAD را به مالی رفتاری معطوف کردند. پدیده PEAD با تعدادی فرضیات ارائه شده قابل توجیه است که یکی از رایجترین آنها، پدیدهی واکنش کمتر از حد سرمایهگذاران به اعلان تغییر در سود شرکتها عنوان شده است. در واقع نزدیک به شش دهه است که محققان به انحراف قیمتها در دوره بعد از اعلان سود پی بردهاند ولی این معما همچنان باقی است. برنارد[ix] و همکاران (1990)، همچنین ری و همکاران (1996) نشان دادند که عدم توانایی سرمایهگذاران به درک کامل ویژگی سری زمانی سود شرکتها، توجیه قابل قبولی برای این انحراف به شمار میآید. به این معنی که سرمایهگذار قادر به تشخیص همبستگی سریالی (دنبالهدار) تغییرات غیرمنتظره سودهای دورهای نبوده و در نتیجه به طور سیستماتیک، سودآوری آتی شرکت را به اشتباه پیشبینی میکند. فینک[x] (2020) بیان میدارد؛ بسیاری از توصیفات که برای وجود PEAD از جمله غیر عقلایی بودن سرمایهگذاران وجود دارد در واقع چالشی برای فرضیه بازار کارا است و به دلیل محدودیت توجه و سوگیریهای بسیار، تحلیلگران و سرمایهگذاران در پردازش اطلاعات درآمدی دچار مشکل میگردند. عبدالباقی و حمیدی (1396) به بررسی فرا واکنشی سهامداران به اعلامیههای تعدیل سود بر مبنای رهیافت رویداد پژوهی پرداختهاند. آنها ذکر میکنند که فرا واکنشی زمانی رخ میدهد که سرمایهگذاران در تصمیمات خود وزن بیشتری به اطلاعات جدید در مقایسه با اطلاعات منتشره قبلی درباره سهم میدهند. آنها بر روی گزارشهای تعدیل سود 121 شرکت در دوره 1385 تا 1393 تحقیق کردند. برای آزمون فرضیهها پژوهش، آنها ابتدا بر مبنای مدلهای ARMA، تابع بازده هر یک از سهمها را برآورد کردند و بر مبنای برآورد انجامشده برای دوره رویداد بازده غیرعادی را پیشبینی کردند. در نهایت، به آزمون معناداری بازده غیرعادی دوره رویداد پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشاندهنده وجود فرا واکنش به اطلاعیههای تعدیل سود مثبت و منفی در دوره رویداد میباشد (عبدالباقی و همکاران، 1396). معصومی و حمیدیان (1392) به بررسی اثر اعلان تعدیل سود پیشبینی شده بر قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختهاند. به این منظور از روششناسی استاندارد مطالعات رویدادی استفاده کردهاند. محدوده رویداد شامل 11 روز (5 روز قبل تا 5 روز پس از اعلان تعدیل) و محدوده برآورد 180 روز قبل از شروع محدوده رویداد در نظر گرفته شده است. نمونه مورد بررسی آنها شامل 2532 مورد تعدیل سود پیشبینی شده طی سالهای 1386 الی 1390 میباشد که توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اعلان شده است. بازده غیرعادی طبق روش بازده تعدیل شده بازار محاسبه شده است. نتایج آنها نشان میدهد اعلان تعدیل مثبت سود پیشبینی شده با افزایش قیمت سهام و اعلان تعدیل منفی سود پیشبینی شده با کاهش قیمت سهام در دوره رویداد همراه است (معصومی و همکاران، 1392). فروغی و همکاران (1392) واکنش بازار سهام را به تعدیل منفی در سود پیشبینی شده هر سهم و اعلام دیرهنگام این خبر مورد بررسی قرار دادند. بازه زمانی پژوهش آنها سالهای 1383 تا 1390 میباشد. نتایج پژوهشهای آنها نشان میدهد که بازار به اخبار بد واکنش منفی نشان میدهد و اعلام دیرهنگام خبر بد تأثیری در واکنش بازار ندارد؛ اما اعلام دیرهنگام اخبار خوب با یک واکنش مثبت مواجه میشود (ضیایی و همکاران، 1392). سیگال[xi] و همکاران (2015) واکنش قیمت سهام پیرامون زمان انتشار اطلاعیههای درآمدی را برای کشور هند مورد بررسی قرار دادند. آنها از اطلاعات 469 شرکت استفاده کردند و دوره زمانی مطالعه آنها از دسامبر 2002 تا دسامبر 2011، شامل 37 دوره سه ماهه بوده است. پس از اطلاعیههای درآمدی برای 35 دوره از 37 دوره بازده غیرعادی در کار آنها مشاهده شده است که نشاندهنده رد قوی فرضیه کارایی نیمه قوی با توجه به اطلاعیههای درآمدی است. آنها الگوهایی قوی در درآمد مشاهده نمودند که نشان میدهد سرمایهگذاران قادرند مطالب محتوایی درآمد را پیشبینی کنند. با توجه به نتایج آنها تعداد زیادی از بازدههای غیرعادی بعد از یک فصل از انتشار اطلاعیههای درآمدی و نه خیلی نزدیک به تاریخ انتشار مشاهده شده است. نتایج تحقیق آنها با فرضیه بازار کارا بر اساس نتایج بررسی در هندوستان متضاد است (سگال و همکاران، 2015). سید[xii] و همکاران تحقیق مشابهی را در عربستان انجام دادند و نتیجه گرفتند که بورس عربستان در سطح ضعیف نیز کارا نمیباشد و برقراری استراتژی معاملاتی بر اساس PEAD، امکان کسب بازدهی غیرعادی برای سرمایهگذاران را فراهم میکند (سید و همکاران، 2018). ترانگ[xiii] (2010) به بررسی کسب بازده غیرعادی بر اساس استراتژی معامله با توجه به اطلاعیه درآمدی غیرمنتظره بر اساس پیشبینی تحلیلگران بر بازار سهام نیوزیلند پرداخت. طول دوره مورد بررسی وی سالهای بین 1994 تا 2008 میباشد. نتایج تحقیق ایشان نشان میدهد که بازده غیرعادی پس از اعلام اطلاعیههای درآمدی (PEAD) در بازار سهام نیوزیلند وجود دارد. بر این اساس استراتژی معاملاتی بر اساس خرید سهام با توجه به اطلاعیههای درآمدی مثبت میتواند بازدهی بیش از 6٪ را در طی 60 روز پس از اعلام سود ایجاد نماید. آقای ترانگ همچنین ارتباط بین PEAD و چندین متغیر کنترلی را مورد آزمایش قرار داد و در نتایج خود ذکر میکند که اگر افزایش درآمد در گذشته نیز رخ داده باشد باعث افزایش بازده غیرعادی میشود. بازده غیرعادی و PEAD دو متغیری هستند که بیشترین استفاده را در این تحقیق دارند و با استفاده از پیشینه پژوهش این دو متغیر به صورت زیر تعریف میگردند. بازده غیرعادی: بازده غیرعادی به اختلاف بین بازده کسبشده و بازده مورد انتظار گفته میشود، هرچه این اختلاف بیشتر باشد بازده غیرعادی معنادارتر است. بازده غیرعادی را میتوان برای تک سهم و یا پرتفوی بر اساس شاخصهای متفاوتی از جمله شاخص کل بورس یا پرتفوی خاصی حساب کرد (باتالیو و همکاران، 2011) PEAD: به رانش قیمتی سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود گفته میشود که همراستا با تعدیل سود است. PEAD بیانگر وجود بازدهی اضافی در صورت خرید سهام بعد از اطلاعیههای تعدیل سود مثبت و فروش سهام پس از اطلاعیههای تعدیل سود غیرمنتظره منفی میباشد (لیندا و همکاران، 2017)
3- توسعه فرضیهها و مدل مفهومی بررسی وجود PEAD در کشورهای توسعه یافته و بورسهای مختلف آنها همانطور که در بخش پیشینه پژوهش بیان گردید از نیمه دوم قرن 20ام آغاز گردید (برنارد و توماس، 1990) و پژوهشهای حاضر همچون تحقیق لیندا و همکاران (2017) که بر مبنای اطلاعات بورس نیویورک صورت پذیرفته است عموماً بر روی عوامل مؤثر بر PEAD متمرکز هستند. در کشورهای کمتر توسعه یافته و یا در حال توسعه، همانطور که در پژوهش سید و همکاران (2018)، سیگال و همکاران (2015) و ترانگ (2010) بر اساس دادههای بورسهای عربستان، هند و نیوزیلند انجام شده است وجود PEAD مورد بحث قرار گرفته است. در تحقیقات خارجی صورت گرفته، کریدا[xiv] و همکاران (2000) برای دوره یک ماهه بازدهی غیرعادی 1 درصد و لیوانت[xv] و همکاران (2006) به ترتیب، 2 و 3 درصد برای دورههای فصلی و سه روزه بعد از اطلاعیه تعدیل سود حساب کردند. معصومی و حمیدیان (1392) وجود بازدهی غیرعادی را تنها برای یک هفته پس از اعلان تعدیل سود مورد ارزیابی قرار دادند اما در این تحقیق برای دورههای: یک هفته، یک ماه، سه ماه، یک سال و دو سال، وجود PEAD در بورس اوراق بهادار تهران مورد ارزیابی قرار میگیرد و با بررسی اطلاعیههای تعدیل سود وجود یک پدیده شناخته شده در ادبیات مالی در بورس اوراق بهادار تهران نیز مورد ارزیابی قرار میگیرد. فرضیه اول: با توجه به PEAD در کوتاهمدت در بورس اوراق بهادار تهران امکان کسب بازدهی غیرعادی مثبت وجود دارد. برای دورههای بلندمدت نیز تحقیقات بسیاری در جهان صورت گرفته است که میتوان از پژوهشهای دویل[xvi] و همکاران (2006) و دیچو[xvii] و همکاران (2013) نام برد که به ترتیب بازدهی غیرعادی 13.6 و 4 درصد برای دوره یک ساله ثبت کردند (سوکا[xviii] و همکاران، 2018). در این پژوهش دوره بلندمدت را یک ساله و دوساله در نظر گرفته و به بررسی وجود PEAD در بلندمدت در بورس اوراق بهادار تهران میپردازیم. فرضیه دوم: با توجه به PEAD در بلندمدت در بورس اوراق بهادار تهران امکان کسب بازدهی غیرعادی مثبت وجود دارد.
4- روش تحقیق در طبقهبندی انواع تحقیقات بر مبنای هدف، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی میباشد. تحقیق کاربردی، تحقیقی است که هدف آن توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است، به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش، هدایت میشود (سرمد و همکاران، 1398). در این پژوهش از مدل مطالعه رویدادی برای ارزیابی اثر اطلاعیههای تعدیل سود بر قیمت سهام استفاده میکنیم. هدف این روش اندازهگیری اثر رویداد بر قیمت سهام و اندازهگیری عملکرد غیرعادی در زمان بروز یک رویداد میباشد. جامعه آماری این تحقیق شامل اعلان تعدیلهای غیر منتظره پیشبینی سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که شرایط زیر را دارا باشد:
دوره زمانی نمونه را سال 1388 تا 1398 در نظر میگیریم. نحوه گردآوری دادهها: دادههای اولیه تحقیق شامل مقادیر تعدیل پیشبینی عایدی هر سهم، قیمت تعدیل شده سهام و شاخص کل از اطلاعات موجود در سایت سازمان بورس اوراق بهادار تهران و سایت کدال گردآوری شده است. در رابطه با قیمت تعدیل شده سهام، افزایش سرمایه و سود نقدی و در رابطه با تعدیل پیشبینی نیز افزایش سرمایه طی سال مالی مدنظر قرار گرفته است و قیمت مورد استفاده در تحقیق، قیمت تعدیل شده بر اساس افزایش سرمایه و سود نقدی میباشد. با توجه به اینکه اطلاعیه تعدیل پیشبینی سود هر سهم برای هر سال مالی صورت میگیرد، افزایش سرمایه در هر سال مالی نسبت به سال مالی قبل از آن، دادههای تحقیق را تحت تأثیر قرار نمیدهد. چگونگی محاسبه متغیرهای تحقیق: بازدهی سهام با استفاده از تغییرات روزانه قیمتهای تعدیل شده سهام در دورههای زمانی بعد از تعدیل سود هر سهم شرکتها برای دورههای هدف (بازههای زمانی مختلف تحقیق) و با استفاده از فرمول 1 محاسبه شده است:
، در اینجا بازههای زمانی 5، 20، 60، 240 و 480 (به ترتیب منظور بازههای زمانی هفتگی، ماهانه، فصلی، سالانه و دوساله میباشد) روز معاملاتی پس از اولین روز معاملاتی بعد از تعدیل سود هر سهام میباشد و P0، قیمت پایانی سهام در اولین روز معاملاتی بعد از تعدیل است. بازدهی شاخص کل (TEDPIX) با استفاده از تغییرات روزانه شاخص کل برای دورههای متناسب با بازدهی سهام شرکتها و با استفاده از فرمول 2 محاسبه شده است:
جامعه آماری: سهامی هستند که دارای گزارش تعدیل سود بودهاند. برای پاسخدهی به سؤال تحقیق میانگین بازدهی غیرعادی سهام را با استفاده از پژوهش لیندا و همکاران (2017) محاسبه میکنیم. بازدهی غیرعادی هر سهم از تفاوت بازدهی واقعی و بازدهی مورد انتظار بدست میآید. برای محاسبه بازدهی مورد انتظار نیز از بازده تعدیل شده بازار استفاده شده است. طبق این مدل فرض میشود که بازده مورد انتظار، پرتفویی شامل کلیه اوراق بهادار و برابر با بازده شاخص کل بورس است. در نتیجه، برای بدست آوردن بازده غیرعادی، با استفاده از فرمول 3 تفاوت بازده واقعی سهم و بازده بازار برای هر یک از نمونهها در دورههای زمانی مختلف محاسبه میشود.
در ابتدا بازده غیرعادی را برای هر تعدیل سود در بازههای زمانی ذکر شده در بالا محاسبه میکنیم. سپس بازههای تعدیل سود را به ترتیب به گروههای: 1- تعدیل سود کمتر از 90 درصد منفی، 2- بین 90 تا 40 درصد تعدیل سود منفی، 3- بین 40 درصد تا 10 درصد تعدیل سود منفی، 4- بین 10 تا 40 درصد تعدیل سود مثبت، 5- بین 40 تا 90 درصد تعدیل سود مثبت و 6- بالای 90 درصد تعدیل سود مثبت تقسیمبندی میکنیم. حال میانگین هندسی بازده غیرعادی سهام موجود در هر دسته را برای زمانهای مختلف محاسبه میکنیم و معنیداری آن را میسنجیم. مدل معادل رگرسیونی 4 برای بررسی سؤال تحقیق استفاده میشود:
که در آن ، از 1 تا 6 میباشد. به طور مثال برای گروه 1 رابطه به صورت رابطه 5 تعریف میشود:
Y1 برابر میانگین بازدههای غیرعادی اطلاعیههای تعدیل گروه 1 (X1) میباشد، X برای هر گروه برابر 1 و همچنین e1، خطای میانگین مربعات بازدههای غیرعادی از میانگین بازده غیرعادی برای هر گروه میباشد. برای بررسی معنیداری بازدهی غیرعادی (ضریب b) هر گروه از روش آزمون نیویی-وست با شرایط زیر استفاده شده است:
که در مدل رگرسیونی، رابطه معنیداری بالا معادل با آزمون t نیویی-وست زیر است: H0: سهام شرکتهایی که اطلاعیه گروه i منتشر کردهاند و دارای بازدهی غیرعادی نیستند. H1: سهام شرکتهایی که اطلاعیه گروه i منتشر کردهاند و دارای بازدهی غیرعادی هستند. آزمون t نیویی وست (ضرایب رگرسیونی): به منظور بررسی ضرورت وجود هریک از متغیرهای مستقل در مدل یا به عبارت دیگر برای بررسی معنیداری ضرایب متغیرهای مستقل رگرسیون، فرضیهی H0: bi=0 را در برابر H1: bi≠0 آزمون میکنیم. آمارهی آزمون به صورت تعریف میشود و در سطح با مقدار حاصل از جدول توزیع t استیودنت با n-p درجهی آزادی مقایسه میشود. چنانچه باشد، فرض صفر پذیرفته میشود یعنی ضرورتی برای وجود متغیر kام در مدل وجود ندارد و احتمالاً میتوان این متغیر را از مدل حذف کرد. در صورتی که باشد، فرض صفر رد شده و متغیر مستقل kام در مدل باقی میماند و دارای تأثیر معنیداری بر روی متغیر وابسته است (ضیائی و حسینی، 1395).
5- تحلیل دادهها آمار توصیفی: در جدول 1 آمار توصیفی شامل میانگین بازده شرکتها و بازار در دورههای مختلف بعد از تاریخ تعدیل سود آورده شده است. انحراف معیار بازده شرکتها در تمامی موارد بیشتر از انحراف معیار بازده شاخص کل بوده است که نشاندهنده این موضوع است که علاوه بر اینکه بازده شرکتها بعد از تعدیل سود بیشتر بوده است ریسک آنها نیز بیشتر بوده است. لازم به ذکر است که میانه بازده شرکتها نیز بیشتر از میانه بازده بازار است که نشان میدهد توزیع بازده برای شرکتها بعد از تعدیل سود کاملاً از توزیع بازده بازار متفاوت است.
جدول 1: میانگین، میانه و انحراف معیار بازده شاخص و شرکتها
منبع: یافتههای پژوهشگر
همانطور که در بخش روش تحقیق گفته شد، تعدیل سود به ۶ گروه دستهبندی شده است که عبارتند از:
برای بررسی فرضیه اول تحقیق بازدهی غیرعادی هر دسته از تعدیل را برای دورههای هفتگی، ماهانه و فصلی محاسبه کرده و معنیداری آن را با آزمون t نیویی-وست مورد بررسی قرار میدهیم.
بررسی فرضیه اول تحقیق برای دوره هفتگی در جدول 2 به بررسی فرض اول تحقیق برای هفته اول بعد از تاریخ تعدیل میپردازیم. همانگونه که ملاحظه میشود بازده غیرعادی شرکتها نسبت به بازده بازار در یک هفته بعد از تعدیل تفاوت چندانی نسبت به بازده کل بازار در هیچ گروه تعدیلی ندارد به جزء در گروه تعدیل سوم که در سطح 92 درصد معنیدار شده است و دارای یک ستاره است.
جدول 2: نتایج حاصل از دستههای مختلف تعدیل برای هفته اول بعد از تعدیل
منبع: یافتههای پژوهشگر
با توجه به نتایج حاصل از جدول 2 مشخص است که برای تعدیلهای منفی 10 تا منفی 40 درصد، فروش سهام در اولین روز بازگشایی بعد از تعدیل منفی و خرید سهام همراستا با شاخص باعث جلوگیری از کسب بازدهی منفی غیرعادی نسبت به شاخص کل بورس میشود. در نمودار جعبهای شماره 1 نیز مشاهده میشود که تغییرات بازده شرکتها نسبت به بازار تفاوت چندانی با صفر ندارد و همه نمودارها تقریباً حول صفر نوسان دارند.
نمودار 1: نمودار جعبهای نتایج دستههای مختلف تعدیل برای هفته اول بعد از تعدیل منبع: یافتههای پژوهشگر
بررسی فرضیه اول تحقیق برای دوره ماهانه در جدول 3 به بررسی فرضیه اول برای دوره ماهانه بعد از تاریخ تعدیل میپردازیم. ملاحظه میشود بازده غیرعادی شرکتها نسبت به بازده بازار در یک ماه بعد از تعدیل در گروه ۲، ۳ و 4 معنیدار است که نشان میدهد در دو گروه تعدیل منفی بازده شرکتها نسبت به بازار کمتر است؛ یعنی در تعدیلات بین 10- تا 90- بازده شرکتها کمتر از بازده بازار شده است در نتیجه فروش آنها برای دوره یک ماه و خرید سهام همراستا با شاخص باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به نگهداری سهام میگردد و در تعدیل 10 تا 40 درصد مثبت بازده شرکتها بهتر از بازدهی شاخص کل شده است که در این صورت خرید سهام بعد از تعدیل باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به شاخص میگردد. نتایج عنوان شده موافق با فرضیه میباشد.
جدول 3: نتایج حاصل از دستههای مختلف تعدیل برای ماه اول بعد از تعدیل
منبع: یافتههای پژوهشگر
بررسی فرضیه اول تحقیق برای دوره فصلی بعد از تعدیل در جدول 4 به بررسی فرضیه اول برای سه ماه بعد از تاریخ تعدیل میپردازیم. ملاحظه میشود بازده شرکتها نسبت به بازده بازار در سه ماه بعد از تعدیل در گروه ۳ و ۴ معنیدار است که نشان میدهد در گروه ۳ یعنی تعدیل منفی بین 10 تا 40 درصد بازده شرکتها کمتر از بازده بازار است و فروش سهام و خریداری شاخص کل بورس باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به حالت نگهداری سهم میگردد و در گروه ۴ یعنی تعدیل مثبت بین 10 تا 40 درصد بازده شرکتها بیشتر از بازده بازار است که دارای معنیداری قابل توجه است، در نتیجه خرید سهام بعد از تعدیل مثبت 10 تا 40 درصد باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به شاخص کل بورس میگردد. نتایج برای دوره فصلی وجود PEAD در این دو گروه را تأیید مینماید.
جدول 4- نتایج حاصل از دستههای مختلف تعدیل برای فصل اول بعد از تعدیل
منبع: یافتههای پژوهشگر
بررسی فرضیه دوم تحقیق در جدول 5 به بررسی فرضیه دوم تحقیق برای دوره یک سال بعد از تاریخ تعدیل میپردازیم. همانگونه که ملاحظه میشود بازده غیرعادی شرکتها نسبت به بازده بازار در یک سال بعد از تعدیل در گروه ۴ تفاوت معنیدار دارد که نشان میدهد در گروه ۴ یعنی تعدیل مثبت بین 10 تا 40 درصد بازده شرکتها بیشتر از بازده بازار است و معنیداری قابل توجهی دارد، در نتیجه خرید سهامی که تعدیل فوق را گزارش مینماید باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به شاخص کل بورس میگردد.
جدول 5- نتایج حاصل از دستههای مختلف تعدیل برای سال اول بعد از تعدیل
منبع: یافتههای پژوهشگر
در جدول 6 به بررسی فرض دوم برای دوره دو سال بعد از تاریخ تعدیل میپردازیم. همانگونه که ملاحظه میشود بازده غیرعادی شرکتها نسبت به بازده بازار در دو سال بعد از تعدیل در گروه ۴ تفاوت معنیدار با بازدهی بازار دارد که نشان میدهد در گروه ۴ یعنی تعدیل مثبت بین 10 تا 40 درصد بازده شرکتها بیشتر از بازده بازار است که قابل توجه است در نتیجه خرید سهام بعد از اعلام تعدیل مثبت سود و نگهداری 2 ساله آن باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت نسبت به شاخص کل بورس میگردد.
جدول 6- نتایج حاصل از دستههای مختلف تعدیل برای سال دوم بعد از تعدیل
منبع: یافتههای پژوهشگر
6- بحث و نتیجهگیری در این تحقیق امکان کسب بازدهی غیرعادی با توجه به PEAD را در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره کوتاهمدت و بلندمدت با در نظر گرفتن درصدهای متفاوت تعدیل سود مورد آزمون قرار دادیم. برای بازه یک هفته پس از تعدیل نتایج برای تعدیلهای مثبت معنیدار نگردید ولی برای گروه 3 (تعدیل منفی 10 تا منفی 40 درصد) نتایج معنیدار گردید. به این معنی که به طور میانگین نگهداری سهام موجود در این گروه باعث کسب بازدهی کمتر از شاخص برای دوره یک هفته پس از تعدیل میشود. نتایج حاصل از تعدیلهای سود منفی با پژوهش معصومی و حمیدیان (1392) که بیان داشتند اعلان تعدیل سود منفی در بازه یک هفته پس از بازگشایی سهام باعث کاهش قیمت سهام میشود همخوانی دارد و با نتایج آنها برای تعدیل سود مثبت همخوانی ندارد. همچنین با کار برنارد و همکاران (2008) برای تعدیل منفی همخوانی دارد. برای دوره ماهانه و فصلی بعد از تعدیل سود، عمدتاً در تعدیلات کوچک بین 40- تا 40+ بازدهی شرکتها متفاوت با بازار و همجهت با تعدیل سود بوده است؛ بنابراین خرید همجهت با تعدیل سود مثبت برای دورههای ماهانه و فصلی برای گروه تعدیل 4 برای سرمایهگذاران بازدهی غیرعادی مثبت ایجاد میکند که با کار ترانگ (2010)، سیگال و همکاران (2015)، کوردیا و همکاران (2008) و لیوانت و همکاران (2006) مطابقت دارد. برای بلندمدت نتایج برای گروه 4 (تعدیل مثبت 10 تا مثبت 40) کماکان معنیدار و مثبت است در نتیجه فرضیه دوم برای بلندمدت نیز در این گروه تأیید میشود که با پژوهش دیچو و همکاران (2013) و دویل و همکاران (2006) مطابقت دارد. نتایج این تحقیق بر امکان کسب بازدهی غیرعادی مثبت با استفاده از PEAD را در بورس اوراق بهادار تهران برای دورههای کوتاهمدت و بلندمدت تصدیق میکند. در نتیجه؛ پیادهسازی استراتژی معاملاتی بر اساس نتایج این تحقیق مخصوصاً برای دورههای ماهانه و فصلی باعث کسب بازدهی غیرعادی مثبت میشود. علاقهمندان به این پژوهش میتوانند اثرات اندازه شرکتها، ترکیب سهامداران و رفتار گذشته سهامداران را بر بازدهی سهام بعد از افشای اطلاعات با اهمیت مورد بررسی قرار دهند. باید در نظر داشت که حجم مبنا و دامنه نوسان قیمت از مهمترین محدودیتهای این تحقیق هستند چرا که ممکن است بازدهیهای بدست آمده در دوره بعد از اعلان تعدیل کمتر از میزان واقعی از دید بازار باشد یا این که اثر اخبار بر واکنش سرمایهگذاران بهطور کامل در قیمتها بروز نکند.
[1]- گروه مدیریت مالی و بیمه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. نویسنده مسئول. m_osoolian@sbu.ac.ir [2]- گروه مدیریت مالی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. asghari.mansoor@gmail.com
[i] لازم به توضیح است که بنابر مصوبه 28/4/1396 سازمان بورس از تاریخ 09/10/1396 برای سالهای مالی آتی شرکتها ملزم به پیش بینی EPS نیستند. [ii] Jegadeesh [iii] Drift [iv] Post–Earnings-Announcement Drift [v] Ray [vi] Battalio [vii] Fama [viii] Linda [ix] Bernard [x] Fink [xi] Sehgal [xii] Syed [xiii] Troung [xiv] Chordia [xv] Livnat [xvi] Doyle [xvii] Dichev [xviii] Sojka [xix] برای دوره مورد بررسی با توجه به گزارشات منتشره سایت سازمان بورس و اوراق بهادار، ضریب P/E بین 5.1 تا 8.8 بوده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یادداشتها
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 559 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 342 |