بررسی، تحلیل و مقایسۀ سرمایه‌های فرهنگی شخصیّت‌های زن در داستان‌های جلال آل احمد و سیمین دانشور؛ بر اساس نظریّۀ پی‌یر بوردیو

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

دوره 5، شماره 17، آذر 1400، صفحه 25-36   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سیده فاطمه یاوری¹؛ رقیه رضایی^{* 2}؛ حسام ضیایی²

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

چکیده

داستان‌ها با انعکاس هنجارها و ارزش­های جامعه، نقش بسزایی در بازتولید هویّت و جایگاه جنسیّتی ایفا می‌کنند. نقد متون ادبی از چنین منظری، به بازنمایی جایگاه زنان در جامعه بر مبنای دارا بودن انواع سرمایه کمک شایانی می‌کند. پژوهش حاضر، با استناد به منابع کتابخانه­ای و رویکردی مقایسه­ای و نیز، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی داستان‌های «سمنوپزان» و «گنج» از جلال آل احمد با داستان‌های «سرگذشت کوچه» و «شهری چون بهشت» از سیمین دانشور پرداخته و  انواع سرمایۀ فرهنگی زنان را در این داستان‌ها طبق رویکرد انواع سرمایۀ پی­یر بوردیو تحلیل و تفسیر کرده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که سرمایه­های فرهنگی شخصیّت­های زن در داستان­های آل احمد و دانشور چگونه بازتاب داده شده­اند؟ یافته‌های این تحقیق، با اشاره به سرمایۀ فرهنگی ناچیز زنان، بازنمایندۀ فضای مردسالار جامعۀ ایرانی است و نشان می­دهد که زنان در این داستان‌ها، از روی جهالت و فقدان سرمایۀ فرهنگی، در هر مسیری قدم برمی­دارند تا از مردان (حتّی مردان نابکار و مبتذل) دور نشوند و در همان جایگاه محقّر خود باقی بمانند. این زنان به همان اندک سرمایۀ فرهنگی خود قانع هستند و هیچ علامتی از خودشکوفایی در آنها دیده نمی­شود.

کلیدواژه‌ها

جلال آل‌احمد؛ سیمین دانشور؛ پی‌یر بوردیو؛ سرمایۀ فرهنگی؛ زن

مراجع