جستاری در رهیافت‌های تاریخی و حقوقی بین‌المللیِ نحوه سرکوب عملیات‌های تروریستی ناقض امنیت هوانوردی

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 1، دوره 14، شماره 54، دی 1400، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2021.1939023.2158

نویسنده

پیمان نمامیان^*

استادیار گروه حقوق دانشکده علوم‌ اداری و اقتصاد دانشگاه اراک، اراک، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: ارتکاب عملیات تروریستی ناقض امنیت هوانوردی از بدو راه‌اندازی این صنعت، از عوامل مؤثر در ایجاد تهدید و چالش‌های بسیار گسترده‌ای بوده که یکی از مهم‌ترین آن از حیث وسعت حادثه، حوادث 11 سپتامبر 2001 است. این حوادث ضمن اینکه بزرگ‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین درک تا به امروز از تهدید همیشه در حال تحول حملات تروریستی علیه هوانوردی است، موجب شد تا چالش‌های موجود در شناسایی تهدیدات نوظهور و جدید برای هواپیمایی کشوری و واکنش مؤثر و جامع به آنها، اعاده اعتماد مردم به سفر هوایی و ارتقای سلامت حمل‌و‌نقل هوایی احراز گردد.
روش: روش پژوهش در مطالعات حاضر، از نظر هدف، اکتشافی و توسعه‌ای و از حیث گردآوری داده‌ها، توصیفی و کتابخانه‌ای است.
یافته‌ها و نتایج: آنچه بیش ‌از پیش نگرانی‌ها را افزایش داده است، حوادث 11 سپتامبر 2001 بود که به طرز دهشتناکی امنیت هوانوردی را با مخاطره مواجه نمود و آشکار ساخت که چارچوب مقررات حاکم بر نظام امنیت هوانوردی در ابعاد ملی و بین‌المللی دارای نقایص بسیار گسترده‌ای است. تهدیدات جهانی و ماهیت فراملی این صنعت به‌گونه‌ای است که راهبردهای مواجهه با آن باید جهانی باشند و به توجه مبرم و مداوم ایکائو و همکاری گسترده کلیه دولت‌های عضو نیاز دارد. با ‌این ‌حال، جامعه بین‌المللی از طریق همکاری جهانی در رابطه با جرم‌انگاری عملیات تروریستی علیه هواپیمایی کشوری موفقیت‌ها و دستاوردهایی را داشته است. البته رعایت عوامل مؤثر در تأمین امنیت هواپیما به‌ویژه رعایت استانداردها و مقررات مزبور در پیشگیری از اقدامات تروریستی ضرورتی انکار‌ناپذیر است.

کلیدواژه‌ها

تروریسم؛ تروریسم هوایی؛ معاهدات بین‌المللی ضد تروریسم؛ شورای امنیت؛ ایکائو؛ امنیت هوانوردی

مراجع

- شناسایی، هدایت‌الله. (1399). تحلیل حقوقی تصویب کنوانسیون 2010 پکن در تقویت امنیت هوانوردی در پرتو رویکردهای بازدارندگی ایکائو. پژوهش‌های حقوقی، 160(41)، 109-87.

https://jlr.sdil.ac.ir/article_109256.html

- جباری، منصور. (1381).  حقوق بین‌الملل هوایی.  چاپ اول. فروزش.

- جباری، منصور. (1389). مفهوم حادثه در حقوق حمل‌ونقل هوایی. پژوهش‌های حقوق تطبیقی. 14(67)، 108-72.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=115537

- جباری، منصور. (1392). ضرورت رعایت ایمنی در صنعت هوانوردی: وظایف و مسئولیت دولت‌ها. در: جامعه بین‌المللی و حقوق بین‌الملل در قرن بیست و یکم (مجموعه مقالات اهدایی به استاد دکتر محمدرضا ضایی‌بیگدلی). به‌اهتمام سیدقاسم زمانی. چاپ اول. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوق شهردانش.

- صفدری، سیروس؛ طاهره مقری، مؤذن. (1393). بررسی حقوقی امنیت پروازهای غیرنظامی با تمرکز بر ماجرای حمله ناو آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایرباس ایران. راهبرد، 23(71)، 46-7.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=301545

- میرمحمدصادقی، حسین. (1381). نگاهی به پرونده لاکربی از منظر حقوق جزای بین­الملل. دیدگاه­های حقوق قضایی، 7 (27)، 94-85.

http://jlviews.ujsas.ac.ir/files/site1/files/x_158.pdf

- نمامیان، پیمان؛ شیرزاد، امید (1399). جرم‌انگاری رفتارهای غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری در قلمرو کنوانسیون ۲۰۱۰ پکن و پروتکل الحاقی آن. مطالعات بین‌المللی پلیس، 11(41)، 209-182.

http://journals.police.ir/article_94739.html

- Aras. J. (2003). Interview with the Echo Newspaper, 15 July.

 available at: http://www2.echoaz.com/archive/foreign.shtml

- Aras, J. (2003). Terrorism: Yesterday, Today and Forever. Sada publishing house

- Aras, J. (2002). World War Four. The Handbook on Non-Government Paramilitary Systems.Sada publishing.

- Arasly, J. (2004). paper presented to a meeting of the Combating Terrorism Working Group of the PFP Consortium, Sarajevo, February.

- Blalock, G., Kadiyali, V., & Simon, D. H. (2007). The impact of post-9/11 airport security measures on the demand for air travel. The Journal of Law and Economics, 50(4), 731-755.‏

https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/519816

- Biernacki, H. M. (2008). Aviation security challenges and actions by the International Civil Aviation Organization. In Illicit nuclear trafficking: Collective experience and the way forward. Proceedings of an international conference.‏

- Crouse, J. T. (2012). Criminalization of Aviation: Does It Enhance Safety?. in: Aviation in General, Aviation Resources, Aviation Safety, Commercial Air Travel, General Aviation, Helicopter Safety.

- Cook, N. J.(2004). Stories of Modern Technology Failures and Cognitive Engineering Successes,CRC Press. 2007, PP77. Gunaratna, Rohan, “Al-Qaeda Adapts to Disruption,” Jane’s Intelligence Review (February).

https://www.routledge.com/Stories-of-Modern-Technology-Failures-and-Cognitive-Engineering-Successes/Cooke-Durso/p/book/9780805856712

- Damasceno, G. (2014). Airport Security, Terrorism and Mega Events: how far can and should we go?. Revista Brasileira de Ciências Policiais, 5(2), 113-147.‏

- Deuchesneau, J. (2015). Aviation Terrorism: Thwarting High-Impact, Low-Probability Attack[Doctoral Thesis, Royal Military College of Canada]

-Hastings, J. V., & Chan, R. J. (2013). Target hardening and terrorist signaling: The case of aviation security. Terrorism and Political Violence, 25(5), 777-797.‏

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09546553.2012.699906

-Ghobrial, A., & Irvin, W. A. (2004). Combating air terrorism: Some implications to the aviation industry. Journal of Air Transportation, 9(3).‏

http://webhome.auburn.edu/~johnsrd/4160/Readings/Combating%20Air%20Terrorism.pdf

- Karpenko, A.(1993). Russian missiles: 1943–1993 (St. Petersburg).

- Kozhushko, E. (2000). Modern Terrorism: An Analysis of Modern Trends.‏ Harvest.

- Kalfoglou, S. (2019). Aviation Security: Illusion of Safety or Reality?, Lectio Socialis, 3(1), 1-8.‏

- LaBrecque, B. (2017). Terrorism and General Aviation. The Journal of Public and Professional Sociology, 9(2), 6.

https://digitalcommons.kennesaw.edu/jpps/vol9/iss2/6/

- Hunter, T. (2001). The proliferation of MANPADS. Jane’s Intelligence Review, 13(9).‏

https://www.ojp.gov/ncjrs/virtual-library/abstracts/proliferation-manpads

- Inan, T. T. (2021). The Historical Development Of Civil Aviation Security With Applications Of Time Series Modelling. The Collegiate Aviation Review International, 39(1).‏

http://156.110.192.75/ojs-2.4.8/index.php/CARI/article/view/8055

- Radomyski, A., & Bernat, P. (2018). Contemporary Determinants of Organising Effective Protection of Civil Aviation Against Terrorism. Transportation research procedia, 35, 259-270.‏

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352146518303612