بررسی تأثیر و ارتباط دلبستگی به مکان و هویت مکانی در افراد بومی و غیر بومی در سه مقیاس: شهر، محله و خانه

برنامه ریزی و توسعه محیط شهری

دوره 1، شماره 3، آذر 1400، صفحه 45-62   

نوع مقاله: مقاله مروری

نویسندگان

یعقوب پیوسته گر^{* 1}؛ زهرا اکبری²

¹دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

²کارشناسی ارشد معماری، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

چکیده

      دلبستگی مکانی، نوعی پیوند عاطفی است که مردم با مکان های خاص برقرارمی کنند که ترجیح می دهند در آن بمانند و در ان احساس امنیت و آرامش می کنند. با این حال، هویت مکانی،به عنوان جزیی از هویت شخصی تعریف شده و فرایندی ست که توسط آن مردم از طریق تعامل با مکان ها خود را به لحاظ تعلق به مکانی خاص توصیف می کنند. بسیاری از تحقیقات، ارتباط مثبتی را بین این متغیرها در جمعیت هایی که تعاملات مداومی را در مدت زمان طولانی حفظ کرده اند، مشاهده کرده اند. این مقاله مطالعه‏ای را ارائه خواهد کرد که در آن ها ما به مقایسۀ دلبستگی مکان و هویت مکان در نمونه هایی پرداخته ایم که بر اساس مکان تولد و طول اقامت و اندازۀ این پیوندها با مکان های مختلف متفاوت می‏باشند. با وجود این واقعیت که شدت دلبستگی و هویت که با محل بنا شده فرضا تحت تاثیر اندازه محیط قرار دارد. به منظور کشف تفاوت های رابطه بین این دو پیوستگی و اندازه‏ی محیط، ما یک مطالعه در محله ها و شهرها و خانه‏ها انجام داده ایم.  نتایج مطالعه تفاوت های ممکن در دلبستگی مکان و هویت مکان بین ساکنانی که در شهر به دنیا آمدن و ساکنانی که در اصل از شهرهای دیگر هستند را نشان می‏دهد. همچنین اینکه هویت و دلبستگی مکان برای بومی‏ها همزمان می باشد در حالیکه افراد مکان های دیگر نمرۀ بالاتری را برای دلبستگی بجای هویت در نظر میگیرند. نمونه ها شامل 208 نفر ( 54.8% بومی و 45.2% از دیگر شهرها ) . نتایج مطالعه ما را قادر می سازد تا در نظر بگیریم که دلبستگی مکانی قبل از هویت مکانی، توسعه میابد و پیوند با خانه قویتر از پیوند با محله می باشد اما دلبستگی و هویت با شهر قوی تر از هرکدام از آنها می باشد. که سطح بیشتری از دلبستگی و هویت در شهر وجود دارد تا در خانه و کمتر  در محله.

کلیدواژه‌ها

طول مدت اقامت؛ بومی؛ مهاجران؛ دلبستگی مکان؛ هویت مکان

مراجع

1. Altman and S. Low (Eds), Place Attachment, New York, Plenum.
2. Binford, L. R. (1962). Archaeology as Anthropology. American Antiquity. 28(2), 217-225.
3. Charkhchian, M, 2010, Explain the attachment model to the place and examine its various elements and dimensions, Journal of fine art, 38: 37-18 [In Persian].
4. Cross, J. (2005). "What is Sense of Place", Research On Place & Space Website, 20Feb.
5. Daneshpor, S. A.H, 2004, An introduction to the concept and function of the identity of the human environment, Bagh Nazar Journal, 1: 49-60 [In Persian].
6. Falahat, M.S, 2006, The concept of sense of place and its shaping factors, Journal of fine art, 26: 32-41 [In Persian].
7. Fisher, S, Murray, K & Frazer, A(1985), Homesickness, health and efficiency in first year  students, Journal of Environmental Psychology, 5(2), 181-195.
8. Gifford, R (2002), Environmental Psychology: Principles a d Practice, Canada, Optimal Books.
9. Gustafson, P. E. R. (2001). MEANINGS OF PLACE: EVERYDAY EXPERIENCE AND THEORETICAL CONCEPTUALIZATIONS. Journal of Environmental Psychology, 21(1), 5-16.
10. Habibi, S.M, 2008, Urban space, event life, and collective memory, Sofeh Journal, 34: 12-23 [In Persian].
11. Hashemnezhad, H., Yazdanfar, S. A., Heidari, A. A., & Behdadfar, N. (2013). Comparison the Concepts of Sense of Place and Attachment to Place in Architectural Studies. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 7(1), 219-227.
12. ‐ Lewicka, M. (2008).”Place Attachment, Place Identity, and Place Memory: Restoring the Forgotten City Past. Journal of Environmental Psychology.doi:10.1016/jenvp.2008.02.001, 1-23.
13. Lynch, K. (1981). A Theory of Good City Form. Cambridge MA and London: MIT Press.
14. Mansouri, S.A, 2007, Two periods of space organization in the Iranian city before and after Islam, with the help of the developments in the city of Kerman, Bagh Nazar Journal, 7: 49-60 [In Persian].
15. Meesters, J. (2009). The Meaning ofActivities in the Dwelling and Residential Environment. (Ph.D.), Delft University of Technology, Netherlands.
16. Motalebi, GH. 2006, Recognize the ratio of form and function in architecture, Journal of fine art, 25: 55-64 [In Persian].
17. Pakzad, J, 2009, The course of ideas in urban planning, Tehran: Shahidi Publication [In Persian].
18. Partovi, P, 2008, Phenomenology of place, Tehran, Farhangestan Honar publication [In Persian].
19. Pourmand, H.A; Rikhtehgaran, M.R, 2006, The truth of place and architectural space, Islamic Art Studies Journal, 2(4): 43-60 [In Persian].
20. Pourjafar, M.R, 1997, The role and position of the mosque in the planning and design of neighborhoods in Islamic cities, Tehran: Tarbiat Modares university publication [In Persian].
21. Proshansky H. M. Fabian, A. K., Kaminoff, R., (1983), "Place identity: physical world socialization of the  self", Journal of Environmental psychology, No. 3.
22. Rapoport, A. (1982). The meaning of the built environment: a nonverbal communication approach University of Arizona Press.
23. Relph, E. (1976), "Place and Placelessness, pion" London.
24. Relph, E. (2007), Prospects for places: The urban design reader, Michael Larice and Elizabeth Macdonald Ed, Rutledge.120.
25. Relph, E. (1976). Place and placelessness. London: Pion.
26. Rezazadeh, R, 1999, Application of environmental sciences in the urban design study process, Journal of fine art, 24: 37-44 [In Persian].
27. Shoultz, K.N, 2008, Architecture: presence, language and place, translated by Ali Reaze Seyed ahmadian, Tehran: Niloofar Publication [In Persian].
28. Tuan, Y.-F. (1977). Space and Place: The Perspective of Experience. London: Edward Arnold.
29. Tuan, Y.-F. (1977) Space and Place. Minneapolis: University of Minnesota Press