نگاهی به وضعیت یمن از منظر دادگاه کیفری بین المللی

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 9، دوره 14، شماره 53، آذر 1400، صفحه 157-180   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2021.1943792.2202

نویسنده

محسن حمیدی پور^*

دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی این حملات قحطی، سوء تغذیه و مشکلات شدید بهداشتی مردم غیرنظامی این کشور را فراگرفته و آن را تبدیل به بحرانی‌ترین فاجعه انسانی در قرن جدید نموده است.
روش: در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌های به وضعیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی در کشور یمن پرداخته شده است.
یافته ­ها و نتایج: با توجه به اینکه دیوان کیفری بین‌المللی برای جلوگیری تمامیت‌خواهی انسان‌های خودکامه و پاسداشت کرامت انسانی به وجود آمده و برای این منظور دادگاه با توجه به ماده 5 اساسنامه دارای صلاحیت رسیدگی به جرائم شدید چهارگانه نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جرائم جنگی و تجاوز ارضی است. با این اوصاف حملات سعودی‌ها نقض صلح و امنیت بین‌المللی بوده است و شورای امنیت می‌تواند در این زمینه با استناد به ماده 13 اساسنامه وضعیت را به دیوان ارجاع دهد، حتی اگر طرفین درگیری عضو اساسنامه رم نباشند.

کلیدواژه‌ها

جنایت علیه بشریت؛ دادگاه کیفری بین‌المللی؛ جنایت جنگی؛ یمن

مراجع

- آقایی جنت‌مکان، حسین. (1386). محاکمه قدرت (مسئولیت کیفری مقامات و زیردستان آنان در حقوق کیفری بین‌المللی). چاپ اول.گنج دانش.

- آقایی جنت‌مکان، حسین. (1390). تعریف عناصر و شروط اعمال صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری نسبت به جنایت تجاوز با نگاهی به موافقت‌نامه کامپالا. مجله حقوق بین‌المللی، 28(44)، 184 – 163.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1019814/

- بیگ زاده، ابراهیم. (1377). بررسی جنایت نسل‌کشی و جنایات بر ضد انسانیت در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی. مجله تحقیقات حقوقی، (21 و 22)، 104 – 69.

http://ensani.ir/file/download/article/20100912141918

- پزشکی ، علی؛ بهری خیاوی، بهمن. ( 1397). حمله ائتلاف رهبری عربستان به یمن  در ترازوی دیوان کیفری بین‌المللی. مجله بین‌المللی پژوهش ملل، 3(33)، 12 – 1.

http://ensani.ir/fa/article/382333/

- حسیبی، به آذین. ( 1383). مسئولیت کیفری مقامات عالی‌رتبه دولت‌ها در حقوق بین‌الملل. مجله کانون وکلا.

- خالقی، علی؛ جاوید‌زاده؛ حمیدرضا. (1390). رویکرد قضایی سازمان ملل متحد در مبارزه با نسل‌کشی. فصلنامه حقوق، 41(1)، 224 – 203.

https://jlq.ut.ac.ir/article_29590.html

- رحمانیان، حامد؛ پیری، حیدر. (1392). بررسی کیفر شناختی جنایات بین‌المللی. مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 5(2)، 58 – 25.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=241632

- زمانی، سید قاسم. (1395). واگرایی و همگرایی مسئولیت کیفری فردی و مسئولیت بین‌المللی دولت تأملی در اوراق پرونده جنگ شیمیایی عراق علیه ایران. پژوهش حقوق عمومی، 18(51)، 27 – 9.

http://ensani.ir/fa/article/360083/

- سید‌زاده‌ثانی، سید‌مهدی، فرهادی آلاشتی، زهرا. (1393). جنایت جنگی در منازعه‌های داخلی و بین‌المللی؛ مبانی و مصادیق تمایز. پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، 3(1)، 71 – 44.

https://civilica.com/doc/704968/

- شایگان فرد ، مجید.( 1387). حقوق کیفری بین‌المللی. جنگل.

- شریعت‌باقری، محمدجواد. (1388). صلاحیت دیوان کیفری بین‌الملل: اختلاف ‌نظرها در مورد پیش‌شرط‌های اعمال صلاحیت‌های دیوان. دیدگاه‌های حقوقی، (26)، 57 – 25.

http://ensani.ir/fa/article/8542/

- قاضیانی، موسی؛ قاضیانی، محمد. (1398). محاکمه یمن، نقش‌آفرینی دیوان کیفری بین‌المللی. پژوهشنامه حقوق فارس، 2(3)، 86 – 67.

http://ensani.ir/fa/article/440893/

- کسسه، آنتونیو. (1387). حقوق کیفری بین‌المللی. ترجمه زهرا موسوی، اردشیر ارجمند و حسین پیران. جنگل.

- کیتچایساری، کریانگساک. (1387). حقوق کیفری بین‌المللی.ترجمه حسین آقایی جنت‌مکان، چاپ سوم. جنگل.

- میرمحمدصادقی، حسین. ( 1388). دادگاه کیفری بین‌المللی. چاپ چهارم. دادگستری.

- Ehlert, C. (2014). Prosecuting the destruction of cultural property in international criminal law: with a case study on the Khmer Rouge’s destruction of Cambodia’s heritage. Martinus Nijhoff Publishers.‏

- Frulli, M. (2011). The criminalization of offences against cultural heritage in times of armed conflict: The quest for consistency. European Journal of International Law, 22(1), 203-217.

http://www.ejil.org/article.php?article=2130&issue=105

- Stahn, C., El Zeidy, M. M., & Olásolo, H. (2005). The International Criminal Court’s ad hoc jurisdiction revisited. American Journal of International Law, 99(2), 421-431.‏

https://www.researchgate.net/profile/Hector-

- Christopher K. Hall. (2008). “Article 7: Crimes Against Humanity”, in Otto Triffterer (ed.), Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court: Observers’ Notes, Article by Article, 2^nd ed. C.H. Beck/Hart/Nomos, Munich/Oxford/Baden-Baden, 2008, pp. 190– 91, 237–43.

https://www.icc-cpi.int/RelatedRecords/CR2020_00289.PDF

- Werle,G.(2005).  Principles of International Criminal Law, TMC Asser Press, The Hague.

- Boas, G., Bischoff, J. L., & Reid, N. L. (2007). International Criminal Law Practitioner Library (Vol. 1). Cambridge University Press.‏

- Ginny, H.(2017). Yemen Endures Civil war,Saudi Adventurism and the future of Arabia, Oxoford publication.

- Kelsen, H. (1952). Principles of international law. The Lawbook Exchange, Ltd..‏

- Shaw, M. N. (2003). International law. Cambridge university press.‏

- Wagner, M. (2003). The ICC and its Jurisdiction―Myths, Misperceptions and Realities. Max Planck Yearbook of United Nations Law Online, 7(1), 409-512.‏

https://www.researchgate.net/profile/MarkusWagner17/publication/27280617_The_ICC_and_its_Jurisdiction__Myths_Misperceptions_and_Realities/links/5a5cffe1a6fdcc68fa96ee20/The-ICC-and-its-Jurisdiction-MythsMisperceptions-and-Realities.pdf

- Bothe, M., Cassese, A., Gaeta, P., & RWD, J. (2002). War Crimes. The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary.‏

- Michael Bothe, “War Crimes”, in Antonio Cassese, Paola Gaeta and John R.W.D. Jones (eds.), The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2002, pp. 408–9.

- Bothe, M. (2002). War crimes. The Rome Statute of the International Criminal Court, Oxford, 1(S 379), 426.‏

https://www.icc-cpi.int/RelatedRecords/CR2020_00289.PDF

- Michael Cottier, in Otto Triffterer (ed.). (2008). Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court: Observers’ Notes, Article by Article, 2^nd ed, pp. 458–66.

- Arnold, R., Bennion, E., Cottier, M., Dörmann, K., Viseur Sellers, P., & Zimmermann, A. (2008). Article 8–War Crimes. Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court. Observers’ Notes, Article by Article, 2, 275-503.‏

- O'keefe, R. (2010). Protection of cultural property under international criminal law. Melbourne Journal of International Law, 11(2), 339-392.‏

https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/law/9780199559695.001.0001/law-9780199559695-e-20