اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر رضایت زناشویی و تعارض نقش در کارکنان زندان

روانشناسی اجتماعی

مقاله 8، دوره 9، شماره 61، آذر 1400، صفحه 105-116   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مراد کاراندیش¹؛ علی مهداد^{* 2}؛ محسن گل‌پرور³

¹دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

³دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

کارکنان زندان‌ها با مشکلات فراوانی به‌ویژه در زمینه افت رضایت زناشویی و افزایش تعارض نقش مواجه هستند و یکی از روش‌های آموزشی برای بهبود ویژگی‌های روانشناختی آموزش هستی‌شناختی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر رضایت زناشویی و تعارض نقش در کارکنان زندان انجام شد. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر کارکنان زندان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد در سال 1397 بودند. نمونه این پژوهش 30 نفر از کارکنان زندان‌ها بودند که پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 60 دقیقه‌ای (هفته‌ای یک جلسه) تحت آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. هر دو گروه علاوه بر فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی، در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به فرم کوتاه پرسشنامه رضایت زناشویی (افروز و قدرتی، 1390) و خرده‌مقیاس تعارض نقش در پرسشنامه ابهام و تعارض نقش (ریزو، هوس و لیرتزمن، 1970) پاسخ دادند. داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-23 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که روش آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز باعث افزایش رضایت زناشویی و کاهش تعارض نقش در کارکنان زندان شد و نتایج در مرحله پیگیری نیز باقی ماند (05/0>P). با توجه به نتایج پژوهش حاضر، می‌توان از روش آموزش هستی‌شناختی در کنار سایر روش‌های آموزشی برای بهبود ویژگی‌های روانشناختی به‌ویژه افزایش رضایت زناشویی و کاهش تعارض نقش استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

آموزش هستی‌شناختی# رضایت زناشویی# تعارض نقش#کارکنان# زندان

مراجع

ارشدی، نسرین و شکرکن، حسین. (1386). بررسی رابطه فشار روانی ناشی از تعارض و ابهام نقش با عملکرد و خشنودی شغلی با توجه به اثرهای تعدیل‌کننده استقلال کاری و پیوستگی گروهی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیر جنوب منطقه اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران، 14(2-1)، 148-129.##

افروز؛ غلامعلی و قدرتی، مهدی. (1390). ساخت و هنجاریابی مقیاس رضایتمندی همسران افروز (فرم کوتاه). مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 1، 16-3. ##

رضاپور میرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه و فرحبخش، کیومرث. (1392). اثربخشی آموزه‌های هستی‌شناسی اسلامی بر رضایت زناشویی زنان متأهل. مجله روانشناسی و دین، 6(2)، 18-5. ##

رضاپور میرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه، فرحبخش، کیومرث و ذکایی، محمدسعید. (1392). بررسی ابعاد هستی‌شناسی مذهبی در گفتگوهای درون‌شخصی زوجین مذهبی برخوردار از سازگاری زناشویی بالا. فصلنامه روانشناسی بالینی، 10(3)، 53-19. ##

صباغی، حمیرا؛ اسمعیلی، معصومه و کلانتر کوشه، سیدمحمد. (1394). مطالعه اثربخشی درمان مرور زندگی با گرایش هستی‌شناسی اسلامی بر روابط الد- فرزندی نوجوانان. مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 26، 163-139. ##

کاراندیش، مراد؛ مهداد، علی و گل‌پرور، محسن. (1399). اثربخشی آموزش هستی‌شناختی مبتنی بر نظریه گیدنز بر ابهام نقش و تعارض نقش. مجله مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، 7(2)، 416-399. ##

مفیدی‌راد، علیرضا و شاره، حسین. (1393). وضعیت روانشناختی کارکنان زندان‌های استان خراسان رضوی. مجله اصول بهداشت روانی، 16(1)، 84-74. ##

یاریان، سجاد و دین‌پرور، زهرا. (1399). اثربخشی آموزش امنیت هستی‌شناختی بر هویت دینی، امنیت روانی و امنیت شغلی معلمان. مجله سبک‌زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(1)، 65-59. ##

یاریان، سجاد؛ رهیان، هادی؛ اصغرنژادفرید، علی‌اصغر؛ واحدی، هلیا؛ عامری، نازنین فاطمه و دهقان نجم‌آبادی، مهناز. (1398). اثربخشی آموزش امنیت هستی‌شناختی بر امنیت روانی و اضطراب وجود سالمندان. نشریه سالمندشناسی، 3(4)، 10-1. ##

یوسفی، ناصر؛ نصیری هانیس، غفار و جعفری، محمد. (1397). بررسی رابطه جو سازمانی، استرس شغلی و تعلق شغلی با سلامت روانشناختی و معنوی کارکنان زندان‌های استان کردستان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 7(4)، 315-281. ##

Bates, S. R., & Jenkins, L. (2007). Teaching and learning ontology and epistemology in political science. Politics: The Profession, 27(1), 55-63. ##

Bulgan, G., & Ciftci, A. (2017). Psychological adaptation, marital satisfaction, and academic self-efficacy of international students. Journal of International Students, 7(3), 687-702. ##

Carusi, F. T., & Szkudlarek, T. (2020). Education is society … and there is no society: The ontological turn of education. Policy Futures in Education, 18(7), 907-921. ##

Dutra, M. L. (2009). An ontology-based approach to manage conflicts in collaborative design. Theses of Philosophy, University Claude Bernard. ##

Giddens, A. (2002). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. California: Stanford University Press. ##

Hepburn, J. R., & Albonetti, C. (2006). Role conflict in correctional institutions. Journal of Criminology, 17(4), 445-460. ##

Karpov, A. (2019). Ontological basis of the education phenomenon as a preformer of its social and existential realities. Postmodern Openings, 10(1), 220-235. ##

Lambert, E. G., Liu, J., Jiang, S., Zhang, J., & Kelley, T. M. (2018). The antecedents of job involvement: An exploratory study among Chinese prison staff. International Journal of Law, Crime and Justice, 54, 21-33. ##

Mellor, C., Gaudreault, K., & Fadale, C. (2020). The veteran and the novice: Investigating teacher-coach role conflict from two perspectives. Physical Educator, 77(2), 313-331. ##

Ostenson, J. A. (2009). Measuring marriage or measuring individuals: An ontological analysis of marital therapy outcome measures. Theses of Doctor of Philosophy, Brigham Young University. ##

Rizzo, J. R., House, R. J., & Lirtzman, S. I. (1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations. Administrative Science Quarter, 15(2), 150-163. ##

Satici, B., & Deniz, M. E. (2020). Relational humor and marital satisfaction in married individuals. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(2), 72-78. ##

Song, R., Li, C., Wang, L., Li, X., Zhou, Z., & Xu, L. (2021). Reliability and validity of the Chinese version of the work-family-school role conflicts scale among nurses. International Journal of Nursing Sciences, 8(2), 221-226. ##

Tong, W., Jia, J., He, Q., Lan, J., & Fang, X. (2021). The trajectory of marital satisfaction among Chinese newlyweds: Intrapersonal, interpersonal, and stress predictors. Developmental Psychology, 57(4), 597-608. ##

Van Gineken, E. F. J. C., Palmen, H., Bosma, A. Q., & Sentse, M. (2019). Bearing the weight of imprisonment: The relationship between prison climate and well-being . Criminal Justice and Behavior, 46(10), 1385-1404. ##

Wegerif, R., Doney, J., Richards, A., Mansour, N., Larkin, S., & Jamison, I. (2019). Exploring the ontological dimension of dialogic education through an evaluation of the impact of Internet mediated dialogue across cultural difference. Learning, Culture and Social Interaction, 20, 80-89. ##

Xie, J., Zhou, Z. E., & Gong, Y. (2018). Relationship between proactive personality and marital satisfaction: A spillover-crossover perspective. Personality and Individual Differences, 128, 75-80. ##

Xu, L. (2019). Teacher-researcher role conflict and burnout among Chinese university teachers: A job demand-resources model perspective. Studies in Higher Education, 44(6), 903-919. ##

Zembylas, M. (2017). The contribution of the ontological turn in education: Some methodological and political implications. Educational Philosophy and Theory, 49(14), 1401-1414. ##