مقایسه اثربخشی درمان ذهنی سازی و عاطفه هراسی بر کاهش علایم اختلال شخصیت مرزی

روانشناسی اجتماعی

مقاله 10، دوره 9، شماره 61، آذر 1400، صفحه 133-148   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاهره حاج محمدحسینی¹؛ حسن میرزا حسینی^{* 2}؛ مجید ضرغام حاجبی²

¹دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، واحدقم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

²گروه روانشناسی، واحدقم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

در میان بیماری های روانی، اختلال شخصیت مرزی یکی از شایع ترین اختلالها در محیط های درمانی است و از طرفی علیرغم اینکه بیماران مبتلا به این اختلال، گروه نامتجانسی را تشکیل می دهند (هوپریچ، 2017) اما ویژگی های مشترکی نیز دارند که مهم ترین آنها تکانشگری بارز و بی ثباتی در سه زمینه روابط بین فردی ، خلق و خودانگاره است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان ذهنی سازی و درمان عاطفه هراسی بر کاهش علایم اختلال شخصیت مرزی بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمام زنان دارای علایم طیف شخصیت مرزی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر قم در محدوده سنی 18-35 و از مرداد ماه تا مهر ماه 1399 بود که از میان آنها 60 نفر بصورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه گمارش شدند. هر سه گروه قبل و بعد از مداخله با پرسشنامه میلون-3 (میلون، 2000) و براساس معیار های DSM-5 مورد مصاحبه و آزمون قرار گرفتند. سپس هر دو گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای، هفته ای یک جلسه تحت درمان ذهنی سازی(بتمن و فوناگی، 2016) و درمان عاطفه هراسی(مک کالو، 2003) قرار گرفتند و گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره با نرم افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و یافته ها نشان داد که هر دو درمان در کاهش علایم اختلال شخصیت مرزی موثرند و درمان ذهنی سازی موثرتر از درمان عاطفه هراسی است. همچنین نتایج این تاثیر در آزمون پیگیری دو ماه پایدار مانده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که از درمان ذهنی سازی در کنار دارو درمانی می توان برای بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

اختلال شخصیت مرزی#درمان ذهنی سازی# عاطفه هراسی

مراجع

تقوی محمد رضا. (1380). بررسی روایی و پایایی عمومی پرسشنامه سلامت (GHQ). مجله روانشناسی.؛ 4 (5): 381-95

حسینی، اسماعیل؛ پویان، محمد؛ ولی زاده، علیرضا؛ مرادی، علیرضا. (1397).  مدل سازی دینامیکی اثربخشی درمان های شناختی رفتاری موج سوم و داروهای ضدافسردگی بر اختلال افسردگی اساسی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان شناختی. 4 :16.  12-27. ##

سوری، پروانه؛ شکرزاده، شهره. (1398). بررسی ابعاد آسیب شناسی شخصیت و تواناییهای شناختی در افراد با اختلال شخصیت مرزی. رویش روان شناسی. 7(40) :163-153##

شریف، علی اکبر، . مولوی، حسین،. نامداری، کوروش. (1387). اعتبار یابی مقیاس میلون3. مجله دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی.34: 27-38##

عینی، ساناز؛ نریمان، محمد؛ عطادخت، اکبر؛ بشرپور، سجاد؛ صادقی موحد، فریبا. (1397). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر ذهنی سازی و درمان شناختی- تحلیلی بر بهبود روابط موضوعی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی. نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد سازندگی. 17: 3 . 287-275. ##

فرج زاده، زهرا؛کرامتی نیا، فریدون؛ سعادتجو، علیرضا. (1397). تأثیر آموزش گروهی مقابله با افسردگی به شیوه شناختی- رفتاری بر افسردگی پرستاران بیمارستانهای آموزشی بیرجند. نشریه آموزش پرستاری. 6:7. 46-39##

محمودعلیوند، مجید؛ هاشمی، تورج؛ بیرامی، منصور؛ بخشی پور، عباس؛ شریفی، محمد امین. (1397). نقش بدرفتاری دوران کودکی و آلکسی تایمی در پیش بینی اختلال شخصیت مرزی : مطالعهای در جمعیت غیربالینی. پژوهشهای روان شناختی. 21 :2.  73-96. ##

محمودی قهساره، مصطفی؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ دهقانی، محمود؛ حسن آبادی، حسین. (1393). اثربخشی روان مدت پویشی کوتاه درمانی روان کننده با روش تنظیم اضطراب در درمان مردان مبتلا به هراس اجتماعی. مجله روا نپزشکی و روان شناسی بالینی ایران. 20(2) :120-111. ##

Bach, B. , Lee, C. , Mortensen, E. L. , Simonsen, E. (2016).  How do DSM-5 personality traits align with schema therapy constructs? J.  Pers.  Disord.  30, 502–529.  http://dx. doi.  org/10. 1521/pedi_2015_29_212. ##

Baez, S. , Marengo, J. , Perez, A. , Huepe, D. , Font, F.  G. , Rial, V. Ibanez, A.  (2015).  Theory of mind and its relationship with executive functions and emotion recognition in borderline personality disorder.  Journal of neuropsychology, 9(2) , 203-218. ##

Bateman A, Campbell C, Luyten P, Fonagy P. (2018). A mentalization-based approach to common factors in the treatment of borderline personality disorder.  Curr Opin Psychol.  21:44–9. ##

Bateman A, Fonagy P.(2016). Mentalization-based treatment for personality disorders. 1th ed. United Kingdom: Oxford University Press. ##

Bateman, A. W. , Gunderson, J. , Mulder, R. (2015).  Treatment of personality disorder.  Lancet 385, 735–743.  http://dx. doi. org/10. 1016/S01406736(14) 61394-5. ##

Dekker-van der Sande F, Sterkenburg P.(2016). Mentalization can be learned.  Doorn: Bartiméus.  ##

Dvorak, R. D., Sargent, E. M., Kilwein, T. M., Stevenson, B. L., Kuvaas, N. J., & Williams, T. J.(2014). Alcohol use and alcohol-related consequences: associations with emotion##

Edel, M.A,. Raaff, V,. Dimaggio, G,. Buchheim, A,. Brune. M.(2017). Exploring the effectiveness of combined mentalization-based group therapy and dialectical behaviour therapy for inpatients with borderline personality disorder - A pilot study. The British Journal of Clinical Psychology ,56:1-15##

Ellison, W.  D. , Rosenstein, L. , Chelminski, I. , Dalrymple, K.  and Zimmerman, M.  (2016).  The clinical significance of single features of borderline personality disorder: anger, affective instability, impulsivity, and chronic emptiness in psychiatric outpatients.  Journal of personality disorders, 30(2) : 261-270. ##

Fishman, D. B., Messer, S.B., Edwards, D.J.A., & Dattilio, F.M. (2017). Case studies within psychotherapy trials: Integrating qualitative and quantitative methods. New York:Oxford. ##

Frankl, M. (2017). Psychotherapy for substance use disorders--the importance of affects.Unpublished doctoral dissertation, Faculty of Arts and Sciences, Linkoping University,Linkoping, Sweden. available at:http://liu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1159275/FULLTEXT01.pdf. ##

Frankl, M., Philips, B., Berggraf, L., Ulvenes, P., Johansson, R., & Wennberg, P. (2016).Psychometric properties of the Affect Phobia Test. Scandinavian Journal of Psychology,57, 482–488. http://doi.org/10.1111/sjop.12308##

Gimeno E, Chiclana C. Borderline personality disorder in adolescence. Prevention and early intervention from a cognitive analytic approach. European Psychiatry 2016; 33: S505##

Gimeno E, Chiclana C. Cognitive analytic therapy and mentalizing function. European Psychiatry 2017; 41: S776##

Goldberg DP, Hillier VF. A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychol Med. 1979;9(1):139-45. PMID: 424481 ##

 Gunderson, J.G. (2011). Borderline personality disorder. New England Journal of Medicine, 364: 2037- 41. ##

Hall, M.  A.  and Riedford, K.  M.  (2017).  Borderline Personality Disorder: Diagnosis and Common Comorbidities.  The Journal for Nurse Practitioners, 13(9) : 455-456. ##

Huprich SK, Nelson SM, Lenqu K, Albright J. Object relations predicts borderline personality disorder symptoms beyond emotional dysregulation, negative affect, and impulsivity. Journal of Personality Disorders 2017; 8:46 -53##

Kalleklev J, Karterud S.(2018). A comparative study of a mentalization-based versus a psychodynamic group therapy session. Group Analysis. (on-line). Available: https://doi.org/10.1177/0533316417750987. html. Accesses February 22, 2018##

Kellett S, Bennett D, Ryle T, Thake A.(2013). Cognitive analytic therapy for borderline personality disorder: Therapist competence and therapeutic effectiveness in routine practice. Clinical Psychology Psychotherapy , 20: 216-225##

Kernberg OF. Borderline (patient) personality. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition) 2015;755 -759##

Lieberman MD.(2007). Social cognitive neuroscience: A review of core processes. Annu Rev Psychol. 2007; 58: 259-89. ##

McCullough,L. Kuhn,N. Kaplan,A. Wolf,J. Lanza Hurley,C. Treating affect phobia. (2003) ,Publish by the Guilford press. A division of Guilford publications ,Inc. 72 Spring street ,New York, London ,NY 10012. ##

Oliveira, C.D,. Rahioui, H,. Smadja, M,. Gorsane, M.A,. Louppe, F.(2017). Mentalization based treatment and borderline personality disorder. L'Encéphale , 43:340 -345##

Osborn, K., Ulvenes, P., Wampold, B., & McCullough, L. (2014). Creating change through focusing on affect: Affect Phobia Therapy. In N. Thoma & D. McKay (Eds.), Working with emotions in cognitive behavioral therapy: Techniques for clinical practice (pp. 146-174). New York: Guilford Press. ##

Petersen ,R,. Brakoulias,V,. Langdon, R.(2016). An experimental investigation of mentalization ability in borderline personality disorder. Comperhensive Psychiatry. 16:12-21. ##

World Health Organization. 2018). Available from: http://www. who. int/en/news-room/fact-sheets/detail/depression. ##