بررسی ولایت ابوینی در روایات اسلامی، فقه و حقوق (مطالعه موردی اولویت در حضانت)

عرفان اسلامی

مقاله 15، دوره 18، شماره 70، دی 1400، صفحه 309-332   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجیدرضا کمالی بانیانی¹؛ داوود نصیران^{* 2}؛ سیدمحمدهادی مهدوی³

¹دانشجوی دکتری گروه حقوق، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

²استادیار گروه حقوق، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه حقوق، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

ولایت ابوینی، نمونه­ای مبسوط از ولایت‌های تشریعی به­شمارمی­آید که نه­تنها در گستره عرفان اسلامی، از ارزشمندی خاصی برخوردار است؛ بلکه از نگرش حقوق و فقهی نیز، شایستگی و ضرورت ویژه‌ای دارد. زیرساخت و شالودۀ مقوله­های فقهی و حقوقیِ در پیوند با این مهم، برگرفته از آیات و روایات نقل­شده از پیشوایان دین هستند و در کتاب­های عرفانی، فقه شیعی و مذاهب اربعه، دارای پیشینه و دیرینه­اند.  یکی از خطیرترین دوره­های حیات هر فرزند، دورۀ شیرخوارگی و فرآیند زمانی موجود تا 7 سالگی است که بنیان­ها و بن­مایه­های تربیت اجتماعی و اخلاقی او، برنهاد آن ساخته­می­شوند. در بررسی پیش رو، به بحث و غور در آیه­ها و نقد روایات مربوط به این دوره پرداخته­شده­است.  نتایج حاصل، دلالت بر آن دارند که بادرنظرگرفتن صلاحدید طفل، وابستگی و پیوستگی احساسی مابین مادر و فرزند و نیز به­جهت فریضه­بودن امر حضانت، برتری و پیشینگی مادر در قضیه حضانت در دوران رضاع، مسئله­ای واجب است. همچنین با مدّنظرقراردادن آیه­ها  و وفاق روایت­های نقل­شده، شفافیت سندها و مدرک­های دیگر، تا رسیدن فرزند به سال هفتم از زندگی خود، رجحان مادر باز هم در مسئلۀ حضانت، بدیهی است. پژوهش پیش رو، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

حق تقدم؛ حضانت؛ ولایت ابوینی؛ آیات و روایات

مراجع