نقش راهبردی مدیریت ریسک بر تعامل بین کارایی، عملکرد و سلامت مالی بانک‌ها

پژوهش های مدیریت راهبردی

دوره 27، شماره 81، شهریور 1400، صفحه 71-94   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

میر مرتضی موسوی¹؛ عسگر پاک مرام^{* 2}؛ جمال بحری³؛ حسن قلیباف اصل⁴

¹دانشجوی دکتری حسابداری، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

²دانشیار، گروه حسابداری، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

³استادیار، گروه حسابداری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

⁴دانشیار، گروه مدیریت مالی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

چکیده

همه سازمان‌ها دررسیدن به اهداف از پیش تعیین‌شده با ریسک مواجه می‌شوند، اما در صورت درک و برخورداری از مدیریت راهبردی ریسک، آن ریسک می‌تواند به مزیت رقابتی تبدیل شود. بانک‌ها به‌عنوان مهم‌ترین ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﻓﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻫﺎﯼ ﭘﻮﻟﯽ ﻭ ﻣﺎﻟﯽ، ﻧﻘﺶ ﺑﻪ ﺳﺰﺍﯾﯽ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﻭ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺍﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﻭ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﺍﺯ ﻫﺪﺭ ﺭﻓﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ، ﺑﺮﺭﺳﯽ ﮐﺎﺭﺍﯾﯽ بانک‌ها ﺍﺯ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ویژه‌ای ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ. ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺍﯾﻦ ﺍﻫﻤﯿﺖ، ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﻧﻈﺎﺭﺗﯽ ﻣﻠﯽ ﻭ بین‌المللی ﺑﺎ ﺗﺤﻤﯿﻞ محدودیت‌هایی ﺳﻌﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ تا از افزایش ریسک پرﺗﻔﻮﯼ بانک‌ها ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺍﺯ ﻃﺮﻓﯽ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﯾﻦ ﻣﺤﺪﻭﺩﯾﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭﺍﺕ بانک‌ها ﺩﺭ سرمایه‌گذاری ﻭ وام‌دهی، ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ بانک‌ها ﺷﻮﺩ؛ بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، با پیروی از پژوهش لو و همکاران (2018) و بیانیه سوم کمیته بال (2014) بررسی تأثیر مدیریت راهبردی ریسک (تعیین انباره و اشتهای ریسک، تدوین و اجرای استراتژی ریسک، ارزیابی داخلی، برنامه‌ریزی و آزمون بحران، گزارش دهی و شفافیت) بر تعامل بین کارایی، عملکرد و سلامت مالی صنعت بانکداری ایران پرداخته‌ شده است. جامعه آماری این پژوهش، مدیران ستادی و شعب صنعت بانکداری ایران است و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد استفاده‌شده که پس از آزمون‌های پایایی و روایی داده‌های نمونه، بر اساس رویکرد مدل یابی ساختاری تحلیل گردیده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که گزارش دهی و شفافیت بر تعامل بین کارایی، عملکرد و سلامت مالی بانک‌ها تأثیر معناداری دارد. همچنین تأثیر معنادار ارزیابی داخلی، برنامه‌ریزی و آزمون بحران بر تعامل بین عملکرد و سلامت مالی بانک‌ها نیز مشاهده گردید.

کلیدواژه‌ها

مدیریت راهبردی ریسک؛ کارایی و عملکرد بانک؛ سلامت مالی؛ مدل یابی ساختاری

مراجع

بولو، قاسم؛ مهام کیهان و گودرزی، اسماعیل (1389). «تغییر حسابرس مستقل و شفافیت اطلاعاتی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران»، دانش حسابداری، سال اول، 1 .135-111

پاک مرام، عسگر؛ رشیدیان، مینا و بیک زاد، جعفر (1393). «رابطه بین مالکیت دولتی و محافظه کاری شرطی حسابداری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پژوهش حسابداری، 14 .94-88

تقوی، مهدی؛ احمدیان، اعظم و کیانوند، مهران (1392). «بررسی تحلیلی بر تایر حاکمیت شرکتی بر ثبات سیستم بانکی کشورهای درحالتوسعه با تأکید بر شاخص مالکیت بانکها»، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 19 ،45-66 .

تقی نتاج، غلانحسین؛ بحری، جمال و قادری، قدرت (1397). «تأثیر کیفیت حاکمیت شرکتی بر عملکرد بانکها با نقط تعدیل کنندگی کیفیت افشاء»، فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی . 4(8)،127-151

توحیدی نیا، ابوالقاسم و نصیری، محمد (1397). «ضرورت یا عدم ضرورت پایبندی به الزامات کفایت سرمایه در بانکداری بدون ربا»، راهبرد توسعه، 187.55-218.

حیدری، محمدسعید؛ ابراهیمی، سیدبابک؛ محبی، نگین(1396). «مدل سازی ریسک اعتباری سبد تسهیلات اعتباری بانک با استفاده از مدلسازی اکچوئری (مطالعه موردی: بانک رفاه)»، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)،34 ،71 -55.

خشنود، زهرا و اسفندیاری، مرضیه (1393). «وام دهی بانکی و کفایت سرمایه: مقایسه بانک های دولتی و خصوصی در ایران»، پژوهش های پولی-بانکی، 20 ،211-235.

داوری، علی و رضازاده، آرش (1393 ). مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS ، چاپ دوم، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی. 

رحیمیان، نظامالدین؛ محمدی. حمید و صالحی راد، معصومه(1392). «نقش سازوکارهای حاکمیت شرکتی در عملکرد بانکها»، بررسیهای حسابداری، 1(1)،97 -119.

شاه چرا، مهشید (1396» ،(تغییرات در مقررات کمیته بال»، تازه های اقتصاد، 129.

شباهنگ، رضا و برهانی، حمید (1378). «سنجش کارایی در بانکهای تجاری ایران و ارتباط آن با ابعاد سازمانی و مالی». فصلنامه آیندهپژوهی مدیریت، (2 )10 ،64-49.
صفتی، فرید؛ ترابی، تقی؛ هژبر کیانی، کامبیز (1396).بررسی تغییرات کارایی مقیاس  اقتصادی در بانکهای دولتی و خصوصی با استفاده از روش تابع تولید مرزی تصادفی، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 35 ،19 -33.

مفاهیم نظری گزارشگری مالی بندهای 1-6 تا 1 -12.
مهدوی، غلامحسین؛ علیزاده طلا تپه، وحید (1394). «بررسی رابطه ی بین حاکمیت شرکتی و سطح افشای داوطلبانه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پیشرفت های حسابداری، 7 (1).230 -203 

مهرگان، محمدرضا؛ شاهبندرزاده، حمید(1384). «ارائه روشی برای ارزیابی عملکرد شعب بانک با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندشاخصه»، فصلنامه تحقیقات مالی، 20 ،107-124

همتی، حسن؛کاظمی، حسین و رستمی، زینب (1392).«تأثیر سازوکارهای نظام راهبردی شرکتی بر عملکرد مالی و شفافیت اطلاعاتی»، فصلنامه سیستم اطلاعاتی مدیریت، (2)2 ،123-148

Alshammari, A. A. (2020). The Impact of Human Resource Management  Practices, Organizational Learning, Organizational Culture and Knowledge  Management Capabilities on Organizational Performance in Saudi  Organizations: A Conceptual Framework. Revista Argentina de Clínica 
Psicológica, 29(4), 714.

Adams.B. A.Kenneth. C, Perry. T, (2009), Earnings management and initial  public offerings: The case of the depository industry, journal of Banking &  finance ،33 ،2363- 2372

Adrian.Blundell-wignall and Paul Atkinson Thinking beyond basel III:  Necessary Solutions for capital and liquidity, OECD journal: Financial market  trends volume 2010

Almazari, A.A. (2014). Financial Performance Analysis of the Jordanian  Arab Bank by Using the DuPont System of Financial Analysis, International  Journal of Economics and Finance, 4(4):86-94

Almumani, M.A. (2013). Impact of Managerial Factors on Commercial  Bank Profitability: Empirical Evidence from Jordan, International Journal of  Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 3(3): 298–310

Basel III , A Risk Management Perspective May 5 , 2010

Cohen,D. A, Dey, T. Lys, (2008),Real and accrual-based Earnings  Management in the pre-and post- Sarbanes-Oxley periods. The Accounting  Review, 83 (3): pp. 757–787

Karen ,L (2005). Defining Risk and Credit Risk Management

Laksmana, I. Yang. Y, (2014), Product market competition and earnings  management: Evidence from discretionary accruals and real activity  manipulation, Advances in Accounting, incorporating Advances in International  Accounting, 1-12

Lee, J., Park, S. Y., Baek, I. & Lee, C. S. (2008). The impact of the brand  management system on brand performance in B–B and B–C environments.  Industrial marketing management.855-848,(7)37

Li ang, L. W., Cheng, C. P., & Lin, Y. P. (2015). A Study of the  Relationship between Bank SurvivalandCostEfficiency.Journal of Finance, 3(2),  pp. 35-47

Lin, H. F. (2007). Predicting consumer intentions to shop online: An  empirical test of competing  theories. Electronic Commerce Research and Applications, No. 6, pp. 433-442

Liu x. Systemic Risk of Commercial Bank: A markov – Switching Quantile  Auto regression Approach. Journal of Finance. May 4. 2014

Liu, M. and Wysocki, P, (2007),Cross-sectional determinants of  information quality proxies and cost of capital measures, Working paper,  Pennsylvania State University

Lu. Ying, Gan. Christopher, Hu. Baiding, Toh. Moau & Cohen. D, (2018), Bank efficiency in New Zealand: a stochastic frontier approach, NEW  ZEALAND ECONOMIC PAPERS, https://doi.org/10.1080/00779954

Mahmood, T(2000). Survival of Newly Founded Businesses: A Log Logistic Model Approach. Small Business Economics, 14(3), pp. 223-237

Mohammad Bitar, Kuntara Pukthuanthong and Thomas Walker(2018), The effect of capital ratios on the risk, efficiency and profitability of banks:  Evidence from OECD countries, journal of international financial markets  institutions and money . volum53,pages 227-262

Mongi Lassoued, (2018) "Corporate governance and financial stability in Islamic banking", Managerial Finance, https://doi.org/10.1108/MF-12-2016- 0370

Pouraghajan.A, Yadollahzadeh.N, Emamgholipour.M, Mansourian.E,  (2013), the Effect of Audit Quality on Earnings Management: Evidence from  Iran, International Journal of Basic Sciences & Applied Research, 2 (4), 399- 404   Theoretical Concepts of Financial Reporting, Clauses1-6 to 1-12, (In  Persian)

Yong Tana and Christos Floro (2013),risk, capital and efficiency in  Chinese banking Int. Fin. Markets, Inst. and Money 26 - 78– 393

Yun J(2014). measuring Systemic risk in the Korean banking sector.  Journal of Pacific finance, 27, 94-114

Zhang, J., Zhang, Y., Song, J., & Cheng, L. (2018). Evaluating relative merits of four baseflow separation methods in Eastern Australia. Journal of  hydrology, 549, 252-263

Zins, Alexandra & Weill, Laurent(2017), Islamic banking and risk: the  impact of basel,2 Pacific-Basin Financial Journal