ارائه چارچوبی برای تدوین چشم‌انداز مطلوب( مورد مطالعه : اسناد چشم‌انداز شرکت‌های برتر)

پژوهش های مدیریت راهبردی

دوره 27، شماره 81، شهریور 1400، صفحه 95-122   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

علی عابدینی¹؛ کاظم حسن زاده^{* 2}؛ حمیدرضا یزدانی³

¹دانشجوی دکتری مدیریت استراتژیک، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

²دانشجوی دکتری مدیریت سیاستگذاری بازرگانی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

³استادیار، گروه مدیریت کسب‌ و‌کار، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

چشم‌انداز که به‌عنوان نقطه شروع برنامه‌ریزی استراتژیک محسوب می‌شود، نقطه مطلوبی که سازمان در سایه دستیابی به آن بتواند اهداف خود را محقق کند و از طریق ایجاد مزیت رقابتی بقای سازمان را تضمین کند، لذا باوجود نیاز به نحوه تدوین چشم‌انداز مطلوب و کاربردی اما  چارچوبی منسجم برای تعریف اجزای چشم‌انداز مطلوب وجود ندارد که این تحقیق علاوه بر ارائه رویکردهای متفاوت در پی ارائه چارچوبی براساس چشم انداز شرکت های تجاری موفق در دنیا است. در این تحقیق چشم‌انداز 54 شرکت موفق در سال 2020 که در سایت فورچون رتبه‌بندی شده‌اند، مورد بررسی قرار گرفت و پس از تحلیل مضمون اسناد چشم‌اندازی شرکت‌ها به 162 کد اولیه احصاء شده که در قالب 24 کد دسته‌بندی شده‌اند و درنهایت 8 مفهوم کلیدی مشخص شد. سپس با توجه به نوع فرایند خلق مزیت رقابتی دو رویکرد سیستمی و سازمانی برای تدوین چشم‌انداز مشخص شد که در رویکرد سیستمی عناصر شامل ورودی‌ها (عناصر استراتژیک)، پردازش (عناصر عملیاتی)، خروجی‌ها(جایگاه، منطقه جغرافیایی، دامنه صنعت و جامعه هدف)، محیط( ذی‌نفعان)، بازخور(پاسخگویی) و در رویکرد سازمانی اعم از عناصر درون‌سازمانی (عناصر استراتژیک، عناصر عملیاتی و پاسخگویی) و برون‌سازمانی (جایگاه، منطقه جغرافیایی، دامنه صنعت، جامعه هدف و ذی‌نفعان) می‌باشد. در نهایت می توان گفت نوع رویکرد انتخابی برای تدوین چشم‌انداز بستگی نوع تفکر استراتژیک حاکم بر سازمان دارد و با توجه به شرایط سازمانی می­تواند گام به گام توسعه یابد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت استراتژیک؛ چشم‌انداز؛ بیانیه مأموریت

مراجع

خاشعی، وحید و اسدی، رضا (1398).« طراحی مدل کنترل راهبردی در استارت آپ های اینترنتی»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(37) ،139-125.

دباغی، آزاده و ملک، امیرمهدی (1389). «ارائه ی روشی برای ارزیابی و رتبه بندی چشم انداز سازمان ها با استفاده از پژوهش آمیخته»، مدیریت صنعتی، 2(1)،74 -57.

دیواندری، علی؛ داودیان، امیرحسین (1391). «طراحی الگوی تلفیقی برای خلق چشم اندازی پایدار (مطالعه موردی بانک ملت)»، مدیریت بازرگانی، 4(14) ،92-72.

رسولیان، محسن. (1394). «چشم انداز، عامل حیاتی برنامه ریزی منابع سازمان»، پژوهش های مدیریت راهبردی . (58)21 ، 137-117

شفیعی نیک آبادی، محسن و کرباسی خیر، عطا. (1396). «بررسی تطبیقی متن چشم انداز و بیانیه مأموریت شرکت های برتر و شرکت های ایرانی در صنایع غذایی با استفاده از تکنیک متن کاوی و خوشه بندی»، آینده پژوهی مدیریت، 28(4) ،پیاپی 111 ،52-29.

صفری، حسین و خان محمدی، احسان (1393» ،(تدوین و اولویت بندی اهداف استراتژی با استفاده از روش حداقل مربعات لگاریتمی فازی و مدل همسانی فازی و ترسیم نقشۀ استراتژی، مدیریت بازرگانی .(3)6  ،575 -600

عابدینی، علی؛ زارعی متین، حسن؛ عابدینی، حسین (1398). «تبیین الگوی سرمایه اجتماعی براساس اندیشه مقام معظم رهبری (دامت ظله)»، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت اسلامی. (1)27، 63-37 ، 

علی احمدی، علیرضا؛ تاج الدین، ایرج و فتح االله، مهدی (1390).نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات تولید دانش.

کاظمی، معصومه؛ قرونه، حسن؛ کاظمی، نفیسه؛ بابکی راد، اعظم (1397). «بررسی مفاهیم و مبانی پس نگری و مقایسه آن با پیشبینی و چشم انداز سازی»، آینده پژوهی مدیریت، 29(3) ، ( پیاپی 114)، .16-37

کردنائیج، اسداالله (1397 ). تفکر و مدیریت استراتژیک؛ تئوری و عمل، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.

کریمی قهرودی، محمدرضا؛ فشارکی، مهدی؛ نظامی پور، قدیر(1392). تدوین چشم انداز و بلوغ توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان، بهبود مدیریت، 7(19) ،161-137.

مروتی، سهراب؛ فتاحی، امیر؛ وحیدنیا، فرحناز (1392) ،دانشگاه مسئولیت پذیر و چشم انداز آن در آموزههای دینی، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 2(5) ،87-106.

ملاحسینی، علی؛ جبار زاده کرباسی، بهرام و عبدالزهرائی، محمدحسن (1391). «تدوین چشم انداز برای سازمان های انتفاعی»، مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 19(67) ،227-244.

ملکی مین باش رزگاه، مرتضی و افشاری زاده جعفری، امید (1396). «خوشه بندی تطبیقی چشم انداز، مأموریت و ارزشهای شرکتهای صنایع غذایی با رویکرد متن کاوی»، چشم انداز مدیریت بازرگانی.(4)16 ، 163 -179 

Bora, B., Borah, S., & Chungyalpa, W. (2017). Crafting Strategic Objectives: Examining the Role of Business Vision and Mission Statements. Journal of Entrepreneurship & Organization Management, 6(205), 2.

Campagna, C., & Fernandez, T. (2007). A comparative analysis of the vision and mission statements of international environmental organisations. Environmental Values, 16(3), 369-398.

Chi-hsiang, C. (2015). Effects of shared vision and integrations on entrepreneurial performance: Empirical analyses of 246 new Chinese ventures. Chinese Management Studies, 9(2), 150-175.

Collier, N., Fishwick, F., & Floyd, S. W. (2004). Managerial involvement and perceptions of strategy process. Long range planning, 37(1), 67-83

Collins, J. C., & Porras, J. I. (1996). Building your company's vision. Harvard business review, 74(5), 65-77

Corbin, J. M., & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative sociology, 13(1), 3-21

 Cortés-Sánchez, J. D. (2017). Mission and Vision Statements of Universities Worldwide: A Content Analysis .Available at http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3051361

Darbi, W. P. K. (2012). Of mission and vision statements and their potential
impact on employee behavior and attitudes: The case of a public but profitoriented tertiary  nstitution. International Journal of Business and Social Science, 3(14), 95-109.

Haque, M. D., TitiAmayah, A., & Liu, L. (2016). The role of vision in organizational readiness for change and growth. Leadership & Organization Development Journal, 37(7), 983-999.

Jantz, R. C. (2017). Vision, innovation, and leadership in research libraries. Library & Information Science Research, 39(3), 234-241.

Joachim, A. (2010). Interface between corporate vision, mission and production and operations management. Global journal of management and business research, 10(2), 18-22.

Kantabutra, S., & Avery, G. C. (2007). Vision effects in customer and staff satisfaction: an empirical investigation. Leadership & Organization Development Journal, 28(3), 209-229.

Kopaneva, I., & Sias, P. M. (2015). Lost in translation: Employee and organizational constructions of mission and vision. Management Communication Quarterly, 29(3), 358-384

Larwood, L., Falbe, C. M., Kriger, M. P., & Miesing, P. (1995). Structure and meaning of organizational vision. Academy of Management journal, 38(3), 740-769

Lattuch, F., & Dankert, P. (2018). The glue that holds an organization together: building organizational vision with top management teams. Development and Learning in Organizations: An International Journal, 32(6), 1- 4

Lipton, M. (2003). Guiding Growth: How Vision Keeps Companies on Course, Boston, MA: Harward Business School Press, ch. 1, pp. 15-18

Mansi, M., Pandey, R., & Ghauri, E. (2017). CSR focus in the mission and vision statements of public sector enterprises: evidence from India. Managerial Auditing Journal, 32(4/5), 356-377

Mirvis, P., Googins, B., & Kinnicutt, S. (2010). Vision, mission, values Organizational Dynamics, 39(4), 316-324

O’Brien, F., & Meadows, M. (2003). Exploring the current practice of visioning: case studies from the UK financial services sector. Management Decision, 41(5), 488-497

Papula, J. Papulova, Z. (2009). StrategickýManažment. Teoretické Východiská Alebo Jadro Vedomostí, 1st. ed. Bratislava, SR: Kartprint, ch. 4, pp. 50-51

Papulova, Z. (2014). The significance of vision and mission development for enterprises in Slovak Republic. Journal of Economics, Business and management, 2(1), 12-16

 Poister, T. H., & Streib, G. (2005). Elements of strategic planning and management in municipal government: Status after two decades. Public administration review, 65(1), 45-56

Sharpe, B., & Van der Heijden, K. (Eds.). (2008). Scenarios for Success: Turning Insights in to Action.wiley

Spear, S. (2017). Impression management activity in vision, mission, and values statements: A comparison of commercial and charitable organizations. International Studies of Management & Organization, 47(2), 159-175.

Taiwo, A. A., Lawal, F. A., & Agwu, E. (2016). Vision and Mission in Organization: Myth or Heuristic Device? The International Journal of Business & Management, 4(3),126-134

Watts, L. L., Steele, L. M., & Mumford, M. D. (2019). Making sense of pragmatic and charismatic leadership stories: Effects on vision formation. The Leadership Quarterly, 30(2), 243-259

Westley, F., & Mintzberg, H. (1989). Visionary leadership and strategic management. Strategic management journal, 10(S1), 17-32

Wheelen, T. L., & Hunger, J. D. (1986). Strategic management and business policy. Addison-Wesley. ch.1, pp. 10-17