بررسی سبک‌شناختیِ غزلیاتِ سعدی شیرازی در زنده انگاری عناصر طبیعت

زیبایی‌شناسی ادبی

دوره 12، شماره 49، آذر 1400، صفحه 9-41   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

توران ضیاءمطلق^{* 1}؛ منیژه فلاحی²؛ رضا فهیمی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

²گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، شهر ساوه کشور ایران

³استادیار و هیات علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

سبک‌شناسی (stylistics) یکی از مهم‌ترین رویکردهای جدید نقدی است که می‌کوشد تا از طریق مطالعه ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن بر طبق سه سطح آوایی، نحوی و دلالی به کیفیت ارتباط بین این سطوح پرداخته و به جنبه‌های ادبی، زیبایی‌شناسی و عاطفی ورای ساختار متن دست یابد. در این بین، زنده انگاری (Animation) یکی از دیدگاه‌های حیات ادراکی جمادات ثابت می‌باشد و بر این باور است که جمادات می توانند موجودیت خویش، خالق و علّت موجد و حتّی جهان بیرون از خویش را ادراک کنند و با زبان حال خود خداوند را تسبیح گویند. از جمله متون برگزیده‌ای که شایستگی تحلیل سبک‌شناسی اشعار پیرامون طبیعت را دارد، غزلیات سعدی شیرازی است. نتایج این جستار نشان می‌دهد، در سطح آوایی، سعدی از عناصر آوایی علاوه بر زیبایی و جذب اذهان مخاطبین در گوش دادن به موسیقی قصائد، امکان استنباط معانی و مفاهیم را برای آنها فراهم می‌کند. در سطح ترکیبی، کاربرد ترکیب های منحصربفرد مرتبط با طبیعت، و پویای افعال ترکیبی ابیات شاعر را از نظر شکل دارای زبانی زنده و انعطاف‌پذیر ساخته و یکنواختی و جمود را از آن زدوده است؛ و معنا نیز همسان با فرم نوشتاری، برجسته و تأثیر شگرفی بر مخاطب گذاشته است. در سطح ادبی، بهره‌گیری از شگردهای زبانی همچون تصویر استعاری، نماد، مفهوم طبیعت سبب خَلق تعابیر و تصاویر بی‌نظیر و موجب مشارکت مخاطب در اثر گردیده و او را طرف فعال معادله‌ی متن قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

سبک شناسی؛ زنده‌انگاری؛ سعدی؛ طبیعت؛ غزلیات

سایر فایل های مرتبط با مقاله

بررسی سبک‏شناختیِ غزلیاتِ سعدی شیرازی در زنده‏انگاری عناصر طبیعت.doc

مراجع