بررسی عوامل مسببه‌ی اختلال در تشخیص بالینی و میکروسکوپیک بیماری تیلریوز در جمعیت نشخوارکنندگان کوچک استان کردستان

پژوهش های بالینی و آزمایشگاهی دامپزشکی

دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 23، آذر 1400، صفحه 53-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/vmj.2021.687382

نویسندگان

حمید سیفی¹؛ میثم مروجی^{* 2}؛ صابر اسمعیلی³؛ احسان مصطفوی⁴

¹دانش آموخته‌ی دکتری حرفه‌ای دامپزشکی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران

³گروه میکروبیولوژی و آمار زیستی، انستیتو پاستور ایران، تهران، ایران

⁴گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، انستیتو پاستور ایران، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: بیماری تیلریوز یکی از بیماری‌های شایع در جمعیت نشخوارکنندگان کوچک استان کردستان می‌باشد که تشخیص بالینی و میکروسکوپیک آن با مشکلات جدی‌ روبه‌روست؛ به‌طوری‌که وجود این نقیصه، خسارات مالی هنگفتی را سالیانه بر پیکره‌ی صنعت دامپروری این استان وارد می‌آورد. هدف از انجام مطالعه‌ی کنونی، مقایسه‌ی یافته‌های بالینی و میکروسکوپیک در گوسفندان و بزهای آلوده به کنه، ارزیابی ارزش تشخیصی میکروسکوپی بیماری تیلریوز و نهایتاً شناسایی نقیصه‌های تکنیکی و یافتن راهکارهای مطمئن به‌منظور کاهش خطاهای تشخیصی در هر دو روش بوده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، پس از ثبت علایم بالینی 250 رأس از نشخوارکنندگان کوچک آلوده به کنه (230 رأس گوسفند و 20 رأس بز)، از خون محیطی و غده‌ی لنفاوی پیش‌کتفی هر یک گسترش تهیه شد. نتایج: نتایج نشان دادند که فرم پیروپلاسمی تیلریا در گسترش خونی 229 رأس و اجسام آبی کُخ در گسترش لنفاوی 238 رأس از دام‌ها وجود داشتند. آنالیزهای آماری نیز مبیّن آن بودند که میان نتایج حاصل از گسترش‌های خونی و لنفاوی، ارتباط آماری معنی‌داری وجود داشته (05/0p<) و همچنین ارتباط آماری معنی‌داری میان هر یک از گسترش‌های تهیه شده با تعداد ضربان قلب، تغییر در رنگ مخاطات ملتحمه و درجه‌ی حرارت به‌چشم خورد (05/0p<). بحث و نتیجه‌گیری: تطابق یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی مؤید آن بودند که علت اصلی مشکل در تشخیص بالینی تیلریوز در استان کردستان، درگیری دام‌ها با فرم‌های غیرحاد بیماری (نظیر T. ovis) در اغلب جمعیت‌های نشخوارکنندگان کوچک بوده و بررسی گسترش‌ لنفی به‌همراه گسترش خونی، کمک شایانی به کاهش چشم‌گیر خطای آزمایشگاهی می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

تیلریوز؛ گوسفند؛ بز؛ پیروپلاسم؛ کُخ

مراجع

1. Aghamohammad Hassan M. Raoofi A. Lotfollahzadeh S. Javanbakht J. (2015). Clinical and cytological characteristics and prognostic impliations on sheep and goat Theileria infection in north of Iran. Journal of Parasitic Diseases. 39(2): 190-193.
2. Agina O A. Shaari M R. Isa N M M. Ajat M. Zamri-Saad M. and Hamzah H. (2020). Clinical Pathology, Immunopathology and Advanced Vaccine Technology in Bovine Theileriosis: A Review. Pathogens. 9(697): 1-22.
3. Altay K. Dumanli N. Holman PJ. Aktas M. (2005). Detection of Theileria ovis in naturally infected sheep by nested PCR. Veterinary Parasitology. 127: 99-104.
4. Constable P. D. Hinchcliff K. W. Done S. H. Grunberg W. (2017). Veterinary Medicine. 11 ^rd ed. United States: Elsevier. 12, 2144-2145.
5. El Imam A H. and Taha Kh. M. (2015). Malignant Ovine Theileriosis (Theileria lestoquadri): A Review. Jordan Journal of Biological Sciences. 8(3): 165-174.
6. Guo S. Yuan Z. Wu G. Wang W. Ma D. Du H. (2002). Epidemiology of ovine theileriosis in Ganan region, Gansu Province, China. Parasitology Research 88: 536-537.
7. Habibi GH. Sepahvand-Mohammadi  E. Afshari A. Bozorgi S. (2020). Molecular detection of Theileria spp. and Babesia ovis Infection in Sheep in Baneh, Iran. Archives of Razi Institute. 75(2):289-296.
8. Hassen ZI. Meerkhan AA. (2020). Detection and molecular characterization of Theileria ovis in sheep and goats with clinical Theileriosis in Kurdistan, Iraq. Journal of University of Duhok. 23(2): 69-78.
9. Heidarpour Bami M. Khazraiinia P. Haddadzadeh H.R. and Kazemi B. (2010). Identification of Theileria species in sheep in the eastern half of Iran using nested PCR-RFLP and microscopic techniques. Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University. 11(3.):262-266.
10. Hoghooghi-Rad N. Ghaemi P. Shayan P. Eckert B. Sadr-Shirazi N. (2011). Detection of native carrier cattle infected with Theileria annulata by semi-nested PCR and smear method in Golestan province of Iran. World Applied Sciences Journal. 12(3): 317-323.
11. Khezri M. Habibi G. Esmail-Nia K. Afshari A. (2016). The first genetic identification of Theileria ovis subtype KP019206 in sheep in Iran.  Archives of Razi Institute 71(3):145-152.
12. Kirvar E. Ilhan T. Katzer F. Wilkie G. Hooshmand-Rad P. Brown D. (1998). Detection of Theileria lestoquardi (hirci) in ticks, sheep and goats using the polymerase chain reaction. Annals of the New York Academy of Sciences. 849: 52-62.
13. Majidiani H. Nabavi R. Ganjali M. Saadati D. (2016). Detection of Theileria annulata carriers in Holstein-Friesian ( Bos taurus taurus) and Sistani ( Bos taurus indicus) cattle breeds by polymerase chain reaction in Sistan region, Iran. Journal of Parasitic Diseases 40 (4):1184-1188.
14. Mans BJ. Pienaar R. Latif AA. (2015). A Review of Theileria diagnostics and epidemiology. International Journal of Parasitology. 4: 104-118.
15. Naz S. Maqbool A. Ahmed S. Ashraf K. Ahmed N. Saeed K. Latif M. Iqbal J. Ali Z. Shafi K. et al. (2012). Prevalence of theileriosis in small ruminants in Lahore-Pakistan. Journal of Veterinary Animal Science 2: 16–20.
16. Nayel M. El-Dakhly KM. Aboulaila M. Elsify A. Hassan H. Ibrahim E. Salama A. Yanai T. (2012). The use of different diagnostic tools for Babesia and Theileria parasites in cattle in Menofia, Egypt. Parasitology Research. 111: 1019-1024.
17. Noaman V. (2014). Comparison of molecular and microscopic technique for detection of Theileria spp. In carrier cattle. Journal of Parasitic Diseases. 38(1): 64-67.
18. Razmi G. Yaghfoori S. (2013). Molecular surveillance of Theileria ovis, Theileria lestoquardi and Theileria annulata infection in sheep and ixodid ticks in Iran. The Onderstepoort Journal of Veterinary Research 80 (1): 635-640.
19. Renneker S. Abdo J. Bakheit MA. Kullman B. Beyer D. Ahmed J. Seitzer U. (2013). Coinfection of sheep with Anaplasma, Theileria and Babesia species in the Kurdistan region, Iraq. Transbounding and Emerging Diseases. 60(2): 113-118.
20. Schnittger LH. Yin B. Qi MJ. Gobbels D. Beyer S. Niemann FJ. Ahmed JS. (2004). Simultaneous detection and differentiation of Theileria and Babesia parasites infecting small ruminants by reverse line blotting. Parasitology Research. 92: 189-196.
21. Shayan P. Rahbari S. (2005). Simultaneous differentiation between Theileria spp. And Babesia spp. on stained blood smear using PCR. Parasitology Research. 97: 281-286.
22. Smith B.P.Van Metre D.C. Pusterla N. (2020). Large animal internal medicine. 6^th ed. United States: Elsevier. 129, 1168-1169.
23. Tageldin M H. Zakia A M. Nagwa Z G. El Sawi S A S. (1992). An outbreak of theileriosis in sheep in Sudan. Tropical Animal Health Production 24: 15-16.
24. Tumwebaze M A. Byamukama B. Tayebwa D S. Byaruhanga J. Angwe M K. Galon E M. Liu M. Lee S-H. Ringo A E. Moumouni P F A. Li J. Li Y. Ji Sh. Vudriko P. and Xuan X.(2020). First Molecular Detection of Babesia ovis, Theileria spp.,Anaplasma spp., and Ehrlichia ruminantium in Goats from Western Uganda. Pathogens. 9(895): 1-17.
25. Ullah R. Shams S. Khan MA. Ayaz S. Ul Akbar N. Ud Din Q. Khan A. Leon R. Zeb J. (2021). Epidemiology aand molecular characterization of Theileria annulata in cattle from central Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan. PLOS ONE. 10(1371): 1-17.