تبیین جامعه شناختی اثرپذیری فرهنگ سیاسی شهروندان کلانشهراهواز براساس مؤلفه‌های فرهنگی قوم گرایی و سنت گرایی

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 1، دوره 15، شماره 45، اسفند 1399، صفحه 9-38   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

احمد آذین^{* 1}؛ نسرین درویشی²؛ اصغر محمدی³

¹استادیار گروه علوم سیاسی ،واحد خوراسگان،دانشگاه آزاداسلامی، اصفهان ،ایران

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی(گرایش مسایل اجتماعی)، واحد دهاقان،دانشگاه آزاداسلامی ، دهاقان، ایران

³استادیار، گروه جامعه شناسی ،واحددهاقان،دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان،ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی فرهنگ سیاسی و مؤلفه های قوم گرایی و سنت گرایی مؤثر بر آن در کلانشهر اهواز صورت گرفته است. داده های پژوهش با روش پیمایشی از نمونه ای با حجم 384 نفر جمع آوری شد که از جمعیت 781091 نفری شهروندان 18 تا 65 سال ساکن در کلانشهر اهواز به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند. متغیر وابسته ( فرهنگ سیاسی ) با سه بعد ارزش های سیاسی، نگرش های سیاسی و دانش سیاسی، عملیاتی شد و رابطۀ آن با متغیرهای مستقل شامل قوم گرایی و سنت گرایی که ترکیب و تلفیقی از نظریات اینگلهارت، الازار، هابرماس، آلموند و وربا است؛ فرضیه سازی و آزمون شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه است که پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برآورد و داده های حاصله ، با استفاده از نرم افزار spss26 و AMOS در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد، از بین دو متغیر قوم‌گرایی و سنت‌گرایی، متغیر سنت‌گرایی با فرهنگ سیاسی رابطه مثبت و قوم‌گرایی با فرهنگ سیاسی رابطه منفی معنی‌داری دارند. هم چنین در خصوص رابطۀ قوم گرایی و سنت گرایی با ابعاد فرهنگ سیاسی مشخص شد که قوم گرایی با ارزش های سیاسی، رابطه مثبت معنی‌دار و با نگرش‌های سیاسی و دانش سیاسی، رابطه منفی معنی‌داری دارد. هم چنین سنت گرایی هم با ارزش های سیاسی، رابطۀ مثبت معنی‌دار و با نگرش‌های سیاسی، رابطۀ منفی معنی‌دار دارد، ولی سنت گرایی با دانش سیاسی، رابطۀ معنی‌داری ندارد

کلیدواژه‌ها

فرهنگ سیاسی؛ شهروندان کلانشهر اهواز؛ مؤلفه های فرهنگی؛ قوم گرایی و سنت گرایی

مراجع

احمدی، یعقوب، محمدزاده، حسین، مجیدی، ابوبکر (1396)، گونه شناسی فرهنگ سیاسی دانشجویان استان کردستان برپایة متغیرهای اجتماعی –فرهنگی، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و نهم.

احمدی، یعقوب (1390)، رویکردهای قومی و گونه شناسی فرهنگ سیاسی، مطالعۀ موردی: شهر سنندج، فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی، دوره‌ی 4، شماره‌ی4.

آلموند و پاول (1375)، جامعه‌پذیری و فرهنگ سیاسی، ترجمه‌ی علیرضا طیب، فصلنامه‌ی اطلاعـات سیاسی- اقتصادی، شماره‌ی1.

افشانی، علیرضا، ابراهیم نیا، ابراهیم نیا، مسعود، حیدری، محمد (1389)، توزیع اجتماعی نگرش‌های سیاسی نوگرا و سنت‌گرا در شهر یزد، مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره‌ی11، شماره‌ی3، صص 55-29.

اینگلهارت، رونالد (1395)، تحول فرهنگی در جامعه صنعتی پیشرفته، ترجمه: مریم وتر، تهران، کویر.

اینگلهارت، رونالد. نوریس، پی پا (1396)، مقدس و عرفی، دین و سیاست در جهان: کندوکاوی در جوامع مذهبی و غیرمذهبی جهان، ترجمۀ مریم وتر، تهران، کویر.

بشیریه، حسین (1379)، نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم، تهران، انتشارات پویا.

بشیریه، حسین (1380، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران، نشر گام نو.

پالمر، مونتی، اشترن، لاری و گایل چالز (1393)، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمۀ منوچهر شجاعی، تهران، چاپ هشتم، انتشارات وزارت امور خارجه.

پای، لوسین (1370)، فرهنگ سیاسی و توسعۀ سیاسی، ترجمۀ مجید محمدی، نامۀ فرهنگ، 5 و 6، 35-47.

حسین پناهی (1396)، هویت قومی و توسعه‌یافتگی سیاسی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه کردستان در سال تحصیلی 94-95)، دوره‌ی10، شماره‌ی1.

مارش، دیوید و جری استوکر (1395)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمۀ امیرمحمد حاجی یوسفی،تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

سیونگ یو، دال (1381)، فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، مطالعه تطبیقی کره و ایران، تهران، خانه سبز.

شریف، محمدرضا (1381)، انقلاب آرام، درآمدی بر تحول فرهنگ سیاسی در ایران معاصر، تهران، انتشارات روزانه.

عابدی اردکانی، محمد (1381)، سنت و نوسازی سیاسی، یزد، بنیاد فرهنگی، پژوهشی ریحانه الرسول.

عالم، عبدالرحمن (1394)، بنیادهای علم سیاست، تهران، چاپ بیست و هفتم، نشر نی.

علمی، سینا (1397)، بررسی جامعه‌شناختی فرهنگ سیاسی روستاییان شهرستان ماکو، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.

عظیمی، غلامرضا و محمدرضا رسولی (1389)، بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری سیاسی با تأکید بر فرهنگ سیاسی، فصلنامه‌ی علوم اجتماعی،  صص 251-223.

فاضلی، عبدالله، حیدری، آرمان، مرادی، رامین (1397)، بررسی ‌‌‌تأثیر ‌‌‌عوامل ‌‌‌اجتماعی ‌‌‌ـ ‌‌‌فرهنگی ‌‌‌مؤثر ‌‌‌بر ‌‌‌جهت‌گیری ‌‌‌سیاسی ‌‌‌در ‌‌‌اهواز ‌‌‌و ‌‌‌یاسوج، فصلنامه‌ی توسعه اجتماعی، دوره‌ی 13، شماره‌ی 50،  90-59.

مجیدی، ابوبکر (1395)، گونه شناسی فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه‌های استان کردستان در تقابل با متعین های اجتماعی- فرهنگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور.

مردمی، کریم و احسنی، امیر (1395)، مقایسه تطبیقی دیدگاه اسلامی و دیگر مکاتب فکری در سنت میان انسان تکنولوژی و کارکرد آن در جامعه و محیط کالبدی، فصلنامه‌ی علمی و پژوهشی نقش‌جهان، شماره‌ی5 -1،  99-85.

مرکز آمار ایران (1395)، آمارنامه ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن.

هال، جان‌آر، مری‌جو نیتس (1392)، فرهنگ از دیدگاه جامعه‌شناختی، مترجم: فریبرز مجیدی، ناشر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران (سروش).

 

Almond, A. Gabriel & Sidney Verba (1963). The Civic Culture, Princeton University Press

Beck, Ulrich & Giddens, Anthony & Lash, Scott (1994), Reflexive Modernization. Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order, Stanford: Stanford University Press

Chen, G.. M & Starosta, W. J (2004). Communication among cultural diversities: A Dialogue", International and Intercultural Communication Annual, 27, 3-16.

Henderson, Ailas. (2007). "The Regionalization & Political Culture",www.cpsa- acsp.ca

Hooghe Marc (2008). Ethnocentrism" International Encyclopedia of the Social Sciences.Philadelphia: MacMillan Reference.

Howard T(2009). Organizational culture, job satisfaction, and clinician turnover in primary care. Journal of Primary Care & Community Health; 1(1): 29-36.

kellas J.Bade (2004). The Poitics Of Nationalism And Ethnicity,(2nd edition) ,NewYork:ST Martins Press.

Lin, Y  & Rancer, A. S (2003). Ethnocentrism, intercultural communication apprehension, intercultural willingness-to-communicate, and intentions to participate in an intercultural dialogue program: Testing a proposed model", Communication Research Reports, 20, 62- 72.

Neuliep, J. W & McCroskey, J. C (1997). Development of a US and generalized
ethnocentrism scale, Communication Research Reports, 14, 385-398.

Silver, Brian D &  Kathleen M. Dowley (2000). Measuring Political Culture in Multiethnic Societies, Comparative Political Sstudies. Vol. 33. No.4,  517-550

Stefanovic, Dragan & Daniel B. German (2004). Political Culture in East and West: Democracy, Globalism and Multiculturalism,Southwestern Journal & International Studies. March. PP: 16-42