واکاوی جسم در شاهنامه و ایلیاد(تطبیق رستم و آخیلوس؛ اساطیر افسانه‌ای ایران و یونان)

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 15، شماره 60، دی 1400، صفحه 67-86   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.1910898.1998

نویسندگان

معصومه نمرودی ژاله¹؛ احمدرضا کیخافرزانه^{* 2}؛ مصطفی سالاری³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

معروف‌ترین اثر حماسی فارسی، «شاهنامه» حکیم ابوالقاسم فردوسی و مشهورترین حماسه یونان باستان «ایلیاد و اودیسه» سروده هومر شاعر نابینای یونان است. در این تحقیق به بررسی جسم در «شاهنامه» و پهلوان نامی آن رستم و تطبیق با آخیلوس پرداخته شده است و قدرت بدنی و توان و نیروی این دو پهلوان با هم مقایسه شده است. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و اسنادی صورت گرفته و دو کتاب «شاهنامه» و «ایلیاد» بررسی شده و مطالب فیش برداری شده است. نتیجه حاصل از این تحقیق بیان می‌دارد که آخیلوس پهلوان اول ایلیاد با رستم تفاوت و شباهت‌هایی دارد از نظر قد و قامت، پیل پیکری و نیرومندی با هم شباهت دارند از لحاظ رویین تنی تفاوت دارند. همچنین در در مقایسه رستم و آخیلوس می‌بینیم که «هر دو پهلوان به وسیله نیروهای فرا طبیعی حمایت می‌شوند. آخیلوس به وسیله خدایان و رستم به وسیله سیمرغ.

کلیدواژه‌ها

جسم؛ قدرت بدنی؛ رستم؛ آخیلوس؛ حماسه

مراجع

اتابکی، پرویز. 1379ش، واژه‌نامه شاهنامه، چاپ اول، تهران: نشر فرزان روز.

اسلامی ندوشن، محمد علی. 1380ش، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: انتشارات طوس.

اسمیت، ژوئل. 1383ش، فرهنگ اساطیر ایران و روم، ترجمه شهلا برادران خسروشاهی، بی جا: نشر روزبهان.

آبادی باویل، محمد. 1350ش، آیین‌ها در شاهنامه فردوسی، تبریز: دانشگاه تبریز.

برگ نیسی، کاظم. 1386ش، از دیباچه تا پادشاهی قباد، چاپ دوم، تهران: انتشارات فکر روز.

برن، راندا. 1387ش، راز، ترجمه سمیه موحدی فر، قم: انتشارات ملینا.

ثاقب فر، مرتضی. 1377ش، شاهنامه فردوسی و فلسفه تاریخ ایران، ج1، تهران: نشر قطره و معین.

جوادی آملی، عبدالله. 1377ش، حماسه و عرفان، قم: اسراء قلم.

حکیمی، محمود و کریم حسنی تبار. 1369ش، جهان بینی و حکمت فردوسی، ‌بی جا: دفتر فرهنگ نشر اسلامی.

حمیدیان، سعید. 1372ش، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: نشر مرکز.

دارائی، بهین دخت. 1372ش، پیام‌های پرورشی در شاهنامه فردوسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.

رحیمی، مصطفی. بی تا، تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: انتشارات نیلوفر.

رزمجو، حسین. 1368ش، انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی فارسی،‌ بی جا: بی نا.

رستگار فسایی، منصور. 1369ش، بیست و یک گفتار درباره شاهنامه فردوسی، تهران: انتشارات نوید.

رستگار فسایی، منصور. 1379ش، فرهنگ نام‌های شاهنامه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

زرین کوب، عبدالحسین. 1389ش، نامور نامه، چاپ سوم، تهران: سخن.

ژول، مول. 1375ش، متن کامل شاهنامه فردوسی، تهران: انتشارات بهزاد.

سرامی، قدمعلی. 1377ش، از رنگ گل تا رنج خار، تهران: انتشارات فرهنگی و هنری.

صفا، ذبیح الله. 1374ش، حماسه سرایی در ایران، تهران: انتشارات قدس.

کزازی، میر جلال الدین. 1381ش، نامه باستان(ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی)، ج2، تهران: انتشارات سمت.

گریمال، پیر. 1393ش، فرهنگ اساطیر یونان و روم، مترجم: احمد بهمنش، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

محجوب، محمد جعفر. 1371ش، آفرین فردوسی، تهران: انتشارات مروارید.

مینوی، مجتبی. 1372ش، فردوسی و شعر او، تهران: انتشارات توس.

نوشین، عبدالحسین. 1363ش، فرهنگ شاهنامه فردوسی، تهران: انتشارات دنیا.

ولف، فریتس. بی تا، فرهنگ شاهنامه فردوسی، تهران: انتشارات اساطیر.

هدایت، محمود. 1382ش، شاهنامه ثعالبی، تهران: بی‌نا.

همیلتون، ادیت. 1387ش، سیری در اساطیر یونان و روم، مترجم: عبدالحسین شریفیان، تهران: انتشارات اساطیر.

یاحقی، جعفر. 1369ش، بهین نامه باستان(خلاصه شاهنامه فردوسی)، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

 

مقالات

بازگیر، مهناز. 1382ش، «جسم و روح در مثنوی مولوی»، کیهان فرهنگی، شماره 203، صص66- 67.

جلالی، علیرضا. زمستان 1384ش، «مقایسه قصیده عینیه ابن سینا با بیژن و منیژه فردوسی»،‌ پیک نور، شماره12.

زرقانی، سید مهدی. 1378ش، «انسان در شعر سنایی»، کیهان فرهنگی، شماره 161.