ظلم و بی عدالتی در اشعار معروف الرصافی و فرخی یزدی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 15، شماره 60، دی 1400، صفحه 127-146   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.687400

نویسندگان

فاطمه گل نامی¹؛ مرتضی قدیمی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور بوشهر

²استادیار زبان و ادبیات عرب، دانشگاه پیام نور بجنورد

چکیده

دو کشور عراق و ایران در طول تاریخ مبارزاتی خود همواره در برابر استبداد داخلی و خارجی ایستادگی کرده‌اند. معروف الرصافی(1875م) شاعر عراقی تبار و فرخی یزدی (1889م) شاعر آزادیخواه ایرانی همواره مردم را به قیام علیه ظلم و استعمار خارجی و دفاع از وطن خود فرا می­خواندند تا جایی که احساسات وطن‌پرستانه و دعوت به مبارزه با ظلم و بی عدالتی به وضوح در دیوان آن‌ها موج می­زند. این دو شاعر به عنوان نماینده قشر روشنفکر و آزادی­خواه جامعه به خوبی از اهداف شوم دشمنان آگاهی داشتند و به دنبال عدم پذیرش ظلم و استبداد خواه در کشور خود و خواه در سایر سرزمین‌ها، در اشعار خود اقدامات تجاوزگران را محکوم و مردم را به قیام علیه آنان فرا ‌خواندند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به رشته تحریر نوشته شده است تا مظاهر مبارزه این دو شاعر علیه ظلم و بی­عدالتی را با استناد به دیوان‌های شعری آن‌ها تبیین کند.

کلیدواژه‌ها

شعر سیاسی؛ شعر عراقی؛ شعر فارسی؛ معروف الرصافی؛ فرخی یزدی

مراجع

بطی، رفائیل. 1923م، الأدب العصری فی العراق العربی، القاهرة: المطبعة السلفیة.

الرصافی، معروف. 2000م، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: دار العودة.

شامی، یحیی. 2002م، شرح دیوان معروف الرصافی، بیروت: دار الفکر العربی.

صدر هاشمی، محمد. 1363ش، تاریخ جراید و مطبوعات ایران، تهران: انتشارات اساطیر.

ضیف، شوقی. 1959م، دراسات فی الشعر العربی المعاصر، القاهرة: دار المعارف.

طبانة، بدوی. 1957م، معروف الرصافی دراسة أدبیة لشاعر العراق وبیئته السیاسیة والإجتماعیة، ط1، مصر: مطبعة السعادة.

العبطة، محمود. 1992م، معروف الرصافی حیاته وآثاره ومواقفه، ط1، بغداد: دار الشؤون الثقافیة.

عزالدین، یوسف. 1989م، الشعر العراقی الحدیث أهدافه وخصائصه فی القرن التاسع عشر، القاهرة: دار المعارف.

فرخی یزدی، محمد. 1363ش، دیوان فرخی یزدی، به اهتمام حسین مکی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

قراگوزلو، محمد. 1384ش، نازلی سخن نگفت... نیم نگاهی در شعر و اندیشه سیاسی اجتماعی سعدی، حافظ، فرخی یزدی، نیما، شاملو، اخوان و فروغ، تهران: انتشارات نگاه.

گلبن، محمد و یوسف شریعتی. 1363ش، محاکمه محاکمه گران: عاملان کشتار سید حسن مدرس، فرخی یزدی، تقی ارانی، سردار اسعد بختیاری، تهران: نشر نقره.

المطلوب، احمد. 1970م، الرصافی آراؤه اللغویة والنقدیة، بغداد: معهد البحوث والدراسات.

 

مقالات

ابراهیمی کاوری، صادق و فاطمه اسدی. پاییز1393ش، «نگاهی تطبیقی به طنز سیاسی بهار و الرصافی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال 8، شماره 31، صص 59- 71.

سعدون زاده، جواد. 1390ش، «جلوه ایران دوستی و اسلام باوری در شعر فرخی یزدی»، مجله مطالعات ایرانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال دهم، شماره 19.