گفتمان «بردباری و شکیبایی»، «دگراندیش‌پذیری» و مولفۀ رفتاری «سکوت» در ارتباط با فرهنگ دیگری (بر مبنای منابع زبان‌شناسی روسی و فارسی)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 2، دوره 15، شماره 45، اسفند 1399، صفحه 39-60   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

مریم شفقی^{* 1}؛ شهرام نباتی²

¹دانشیار گروه زبان روسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی

²استادیار گروه زبان روسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان

چکیده

امروزه در زبان‌شناختی معاشرت به جنبه‌های نوینی از رفتار کلامی و غیرکلامی پرداخته می‌شود که صبوری و تاب آوردن در مواجهه با اندیشۀ متفاوت و سخن نامطلوب / ناخوشاینده گوینده برای شنونده از آن شمار است. زبان‌شناسان روس صبوری و تاب و تحمل آوردن را یکی دانسته‌اند در حالیکه در صبوری پی‌مایۀ مثبت معنایی و در تحمل پی‌مایۀ منفی نهفته است. مفاهیم صبوری و تحمل کمتر مورد توجه زبان‌شناسان ایرانی قرار گرفته است. بیشتر جنبه‌های اخلاقی و مذهبی این مفاهیم مورد توجه ایرانیان بوده است. مسئلۀ پژوهش حاضر آن است که چگونه می‌توان محیط همراه با آرامش در معاشرت با فرهنگ غیر داشت؟ این پرسش هم در ارتباط میان‌فرهنگی و هم در ارتباط بین‌فرهنگ‌های متفاوت و گوناگون مطرح است. هدف یافتن راهکارهای دوری جستن از شکل‌گیری محیط تهاجمی معاشرت است. اهمیت موضوع از آن جهت است که یافته‌های پژوهش می‌تواند به حفظ ارتباط میان گویشوران فرهنگ‌های کلامی و رفتاری مختلف کمک نماید. امروزه تفاوت‌های فرهنگی در زمرۀ ارزش‌های اجتماعی و جهانی قرار می‌گیرند. روش تحقیق در پژوهش حاضر کتابخانه‌ای و توصیفی است.

کلیدواژه‌ها

فرهنگ رفتاری؛ گفتمان بردباری و شکیبایی؛ رفتار تهاجمی؛ مولفۀ سکوت؛ رفتار غیرکلامی

مراجع

 اشرفی، مهناز و منجزی، فرزانه (1392)، اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر میزان پرخاشگری دانش آموزان دختر دوره‌ی متوسطه، پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال سوم، 1 (4)، 98-81.

انوری، حسن (1386)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، چاپ چهارم.

جلیلی سچه گانی، راضیه و راستگوفر، سیدمحمد (1397)، «بررسی و مقایسه فرهنگ لوطی­گری در داستان علویه خانم و رمان خانه لهستانی­ها»، مجله‌ی پژوهش­های نثر و نظم فارسی، سال دوم، 2 (5)، 125-105.

جوادی یگانه، محمدرضا، جعفرآقایی، محمدرضا و مختاری اصفهانی، رضا (1390)، «مرام و مسلک لوطیان در دورۀ قاجار»، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، 2 (4)، 99-77.

درگاهی، امیرحسین و حدادی، محمدحسین (1397)، «ضرورت و بررسی راهکار انتقال توانش بین فرهنگی به دانشجویان رشته مترجمی زبان آلمانی دانشگاه تهران»، مجله‌ی پژوهش‌های زبان­شناختی در زبان‌های خارجی، 8 (2)، 528-507.

راغب، محمد (1395)، «تحلیل و نقد کتاب کارکرد گفتمانی سکوت در ادبیات معاصر فارسی»، پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال شانزدهم، 5 (42)، 102-87.

سجودی، فرزان و صادقی، لیلا (1389)، «کارکرد گفتمانی سکوت در ساخت مندی روایت داستان کوتاه»، فصلنامه‌ی پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی، سال اول، 1 (2)، 88-69.

صادقی اصفهانی، لیلا (1390)، «گفتمان دلالی سکوت از دیدگاه زبانشناسی (تقاطع سکوت در تعامل اجتماعی و سکوت روایی)، دو فصلنامه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، پیاپی1 (بهار و تابستان1390)، 183-163.

صادقی، لیلا (1392)، کارکرد گفتمان سکوت در ادبیات معاصر، تهران، انتشارات نقش‌جهان، چاپ اول.

کاراحمدی، مژگان و اسماعیلی دهقی، نیره (1386)، «پرخاشگری و ارتباط آن با ویژگی‌های جمعیت شناختی پرستاران بخش اطفال بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان»، مجله‌ی تحقیقات علوم رفتاری، 5 (1)، 37-33.

محصص، مرضیه (1396)، «کاربست گفتمان سکوت در تحلیل نامه امیرالمؤمنین (ع) به معاویه»، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی پژوهش­های نهج‌البلاغه، سال شانزدهم، 2(53)، 132-113.

یزدخواستی، گیسو، قاسمی، وحید و وحیدا، فریدون (1390)، «رابطۀ تماس­های بین فرهنگی و هوش فرهنگی: تحلیل نظری و تجربی»، فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی، سال چهارم، 2(14)، 162-133.

 

Ахманова О.С.. Словарь лингвистических терминов, Издание 4-е, стереотипное. – Москва : КомКнига, 2007. – 576 с.

Баева Л.В.. Толерантность: идея, образыЮ персонали: монография, Астрахань: издательский дом Астраханский университет, 2009.-217 с.

Захаренко Е.Н., Л.Н. Комарова, И.В. Нечаева. Новый словарь иностранных слов: свыше 25 000 слов и словосочетаний [Текст], 3-е изд., испр. и доп. – М.: ООО Издательский центр «Азбуковник», 2008. – 1040 с.

Золотухин В.М. Терпимость и толерантность: сходство и различие. Вестник Кузбасского государственного технического университета, философия. религия. религиоведение. С.: 94-100.

Лавров В.П.. Карпенко О.А., Умолчание как форма дачи заведомо ложных показаний. Труды Академии управления МВД России. 2019. С.: 63-69.

Малькова В.К.. Стереотипы русских, россиян и России в современной российской прессе // журнал «Этнопанорама», 2001. № 3, с.: 30-46.

Михайлова О.А.. Лингвокультурологические аспекты толерантности (учебное пособие). Министерство образования и науки Российской Федарации, Уралский федеральный университет.-Екатеринбург: изд-во: Уралского университета. 2015.-124 с.

Муллагалиева Л..К.. Язык толерантности: монография.-Уфа: изд-во БГПУ, 2012.-10 п.л.

Мухаметов Д.Б.. Молчание как компонент русской культуры. Вестник Нижегородского университета им. Н.И. Лобачевского, 2012, № 5 (3), с. 77-82.

Разинов Ю.А.. Ложь умолчания и способность речевого контроля. Вестник СамГУ. 2013, № 8/1 (109). С. 140-144

Розенталь Д.Э. Теленкова М.А. Словарь трудностей русского языка, Изд. 3-е – М.: Айрис-Пресс, 2003.

Смолянинова О.Г. Теория и практика развития толерантности средствами поликультурной образовательной платформы Сибирского федерального университета: коллективная монография, Сибирский федеральный университет, 2016. – 100 с.

Формановская Н.И. Речевой этикет в русском общении. Теория и практика.-М.: ВК, 2009.-334 с.

Формановская, Н.И. Речевое взаимодействие: коммуникация и прагматика. -М.: Издательство «ИКАР», 2007

Юифова П.Т., Молчание как стредство невербальной коммуникации. Мир науки, культуры, образования. № 1(74). 2019. С.: 472-475.