تبیین و تحلیل انقلاب تونس از منظر رویکرد گفتمان

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل

مقاله 5، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 55، آذر 1400   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

کریم شاه ولی¹؛ محمد یوسفی جویباری^{* 2}؛ احسان شاکری خوئی³

¹دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

³استاد‌یار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق، الهیات و علوم‌سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف نوشتار حاضر تبیین و تحلیل انقلاب 2011 تونس، از منظر رویکرد گفتمانی ارنستو لاکلائو و شانتال موف می‌باشد. در راستای هدف تحقیق، سؤال محوری که قابل طرح و ارزیابی است این است که در چارچوب تئوری تحلیل گفتمان لاکلائو و موف انقلاب 2011 تونس چگونه قابل تحلیل می‌باشد؟ فرضیه مقاله مدعای آن است که در چارچوب تئوری گفتمان لاکلائو و موف، انقلاب تونس را می‌توان انقلابی توأم با تنازع درون گفتمانی و تنازع برون گفتمانی برای رسیدن به موقعیت هژمونیک تفسیر کرد. تنازع درون گفتمانی به رقابت دال‌های مدلول سکولاریسم ارتباط می‌یابد که در چارچوب آن، دال دموکراسی و آزادی سیاسی جایگزین دال اقتدارگرایی در مدلول سکولاریسم گردید. و تنازع برون گفتمانی هم مربوط به رقابت گفتمان اسلام سیاسی با سکولاریسم به ویژه دال امتزاج دین و سیاست در مقابل جدایی دین از سیاست می‌شود. هر چند در نهایت گفتمان اسلام سیاسی و سکولاریسم ( دال دموکراسی و آزادی سیاسی) با قرار گرفتن در یک زنجیره هم‌ارزی انقلاب تونس را به وجود آوردند. یافته تحقیق حکایت از آن دارد که در کشور تونس ایدئولوژی خاصی حاکم نیست و این خود عاملی شده تا گفتمان‌های رقیب بتوانند با یک همزیستی سازنده، تحولات سیاسی و اجتماعی در این کشور را با مشارکت یکدیگر مدیریت کنند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و برای پیشبرد کار تحقیقی از تحلیل گفتمان به عنوان ابزار تحلیل بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

اسلام سیاسی؛ انقلاب تونس؛ بیداری اسلامی؛ دموکراسی‌خواهی؛ سکولاریسم؛ گفتمان

مراجع