همبست آب، غذا و انرژی در سامانه‌های نوین آبیاری

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 9، شماره 4، زمستان 1400  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سمانه اروندی ¹؛ عباس زارع²؛ محمد افشار اصل³

¹معاونت آب و خاک، سازمان جهاد کشاورزی، کرج، ایران

²مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی، تهران، ایران

³دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی ، عضو هیئت‌مدیره شرکت آمایش آب محور، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بحث امنیت آب، غذا و انرژی در مواجهه با جمعیت رو به رشد کنونی و تشدید بهره‌برداری از ذخایر محدود و تجدید ناپذیر، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بنا به تعریف بانک جهانی، امنیت غذایی «دسترسی همه مردم در تمام اوقات، به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» است که دارای سه محور اصلی «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» است. بنابراین در هسته امنیت غذایی، دسترسی به غذای سالم و تغذیه مطلوب مطرح است. در این مقاله به جمع بندی و بررسی ابعاد امنیت در سه محور آب، غذا و انرژی در سامانه‌های نوین آبیاری و ارتباط این مفهوم با آمایش سرزمین پرداخته می‌شود. بررسی نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که با استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری و تحقق پایداری می‌توان به امنیت آب، غذا و انرژی رسید. فرضیاتی که در سامانه‌های نوین آبیاری با توجه به مفهوم همبست و آمایش سرزمین اثرگذار و قابل‌بررسی می‌باشند شامل این موارد است: اثر سامانه‌ها در تولید غذا و امنیت غذایی جمعیت، اثر سامانه‌ها در مهاجرت معکوس، توزیع متوازن و هماهنگ منابع مالی (در مناطق محروم و کم برخوردار) و انرژی مصرفی کمتر و سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش سامانه‌ها که با رسیدن به هرکدام از این موارد اثرپذیری سامانه‌ها بیشتر شده و تأثیر شگرف آن در آمایش سرزمین مشاهده می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

پایداری؛ یافته‌‌ها؛ مهاجرت؛ ذخایر؛ تجدیدپذیر

مراجع