بررسی نقش شاخص‌های پایداری اجتماعی- فرهنگی در توسعه فضاهای عمومی شهرها (مورد کاوی: پارک خلدبرین و خیابان باغ‌ارم- شهر شیراز)

سیاست گذاری محیط شهری

دوره 1، شماره 4، زمستان 1400، صفحه 57-76  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاهره نصر ¹؛ مریم عمادی²

¹دانشیار شهرسازی، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

²دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

      معماری به دست انسان بوجود می‌آید و این معماری از آرمان‌های انسان تأثیر می‌پذیرد و در ادامه نیز بر انسان تأثیرگذار است و بخشی از آرمان‌ها و ایده‌آل‌های او را برحسب نیاز در زندگی شکل می‌دهد.  طراحی با توجه به پایداری اجتماعی- فرهنگی، می‌تواند نقش مهمی در هدایت انسانها به سمت یک جامعه سالم و مناسب زندگی داشته باشد. به‌همین منظور در سیاست‌گذاری و طراحی‌شهری، مدنظر قرارگیری هدف طراحی، تجربه بصری و الگوهای رفتاری کاربران بسیار مهم است. در نوشتار پیش رو، به مفهوم مؤلفه‌ها و معیارهای موثر بر طراحی معماری منظر و فضای فرهنگی و نوع ارتباط آن‌ها با انسان پرداخته شده است. این مقاله با هدف تبیین مؤلفه‌های کیفی پایداری اجتماعی- فرهنگی در فضاهای عمومی شهر تدوین شده و برای نمونه دو فضای عمومی شهر شیراز (پارک خلدبرین و خیابان باغ‌ارم) مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این مقاله روش کیفی است و به شناخت عوامل سازنده توسعه پایدار شهری و مؤلفه‌های کیفی پایداری اجتماعی- فرهنگی و معیارهای معماری ایرانی- اسلامی پرداخته شده. یافته پژوهش حاکی از آن است که طراحی فضاهای عمومی شهری با تاکید بر پایداری اجتماعی- فرهنگی و توجه به مؤلفه‌های معماری ایرانی- اسلامی، به ایجاد فضایی زنده و پویا منجر می‌شود و با تأثیر بر اندیشه ذهنی افراد به ایجاد تجمعات و خاطرات جمعی برای رسیدن به صلح و آرامش روحی می‌پردازد و علاوه بر ارزش‌های کمی، در جهت برطرف کردن نیازهای کیفی نیز گام برمی‌دارد و با طراحی مناسب، امکان تفکیک بهتر فضایی، ایجاد حس سکون و پویایی را همزمان فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

"فضاهای عمومی شهری"؛ "پایداری اجتماعی- فرهنگی"؛ "معماری ایرانی اسلامی"

مراجع

1. Amid, H. (1955): Amid Persian Dictionary, Amirkabir Publishing Institute, Tehran. (in Persian)
2. Arianpour, Ahmad (2001): Sociological field, Extensive publishing, Tehran. (in Persian)
3. Bemanian, M. R., Mahmoudinejad, H. (2006): Welfare-oriented urban planning to improve the quality of life, Publisher: Organization of Municipalities. (in Persian)
4. Brouwer.R.et al. (2004): Integrated ecological, economic and social impact assessment of alternative food control policies in the Netherlands, Ecological Economics.vol.50.Issue1-2.pp.1-21.
5. Cirella, G. T., & Tao, L. (2010): The index of sustainable functionality: an application for measuring sustainability, International Journal of Human and Social Sciences, Vol. 5, No. 5, pp 279-285.
6. Cullen, G. (1998): The Concise Townscape, translated by Manouchehr Tabibian, Tehran, University of Tehran Publishers. (in Persian)
7. Dempsey, N. Brown. C. Bramely. G (2012): The key to sustainable urban development in uk cities? The influence of density on social sustainability, Volume77, Progress in planning, N77, pp89-141, www.elsevier.com/locate/pplann
8. DFID (2002): Indicators for Socially Sustainable Development. http://livelihood.org/info/docs/wssd indbr.pdf
9. Golkar, K. (2007): "Liveliness and vitality in the city with the help of urban design", Shahrnegar Magazine, Volume 7, Issue 39, Pages 24-28. (in Persian)
10. GTZ (2004): Chance for Socially sustainable Development, Programmed Office for Social and Ecological Standards. Email; [e-mail]
11. Hartmut, B. (1999): Indicators for Sustainable Development: Theory, Method, Applications. Winnipeg, Man: International Institute for Sustainable Development. Available, on: www.world cat.org/isbn/1895536138. http://www.pseez.ir
12. Heidari, A., Tarfiee. M. (2021): Evaluation of urban space based on the adaptation of physical, mental and social space (Case study: Chamran Park, Shiraz), Journal of Urban Environmental Policy, Volume 1, No 3, Pages 75-90. (in Persian)
13. Jamali haji hassan sofla, E., Nematollahi Bonab, S. (2021): Investigating and evaluating the role of citizens and their social participation in achieving sustainable urban development goals (case study: Tabriz city), Journal of Urban Environmental Policy, Volume 1, Issue 1, Pages 95-112. (in Persian)
14. Khakpour, J. (2015): Social sustainability in the design of cultural complexes, National Conference on Iranian-Islamic Architecture and Urbanism, Rasht. (in Persian)
15. Madanipour, A. (2005): "Urban space design (an approach to the social-spatial process)", translated by Farhad Mortezaei, Tehran, Tehran City Processing and Planning Company Publications. (in Persian)
16. Moein, M. (1971): Moein Persian Dictionary, Behzad Publishing, Tehran. (in Persian)
17. Moffat, I., Hanley, N., Wilson, M.D. (2001): Measuring and modeling sustainable Development, Taylor & Francis Press, London, first edition, 305 pages.
18. Naghizadeh, M. (2008): "Reflections on the Relationship between Cultural Stability and the Culture of Sustainability", Collection of Articles on Sustainable Urban Development, University of Tehran Publishers, First Edition, Tehran, p. 206. (in Persian)
19. Nasr, T. (2017): The Significance of “Iranian Urban Semiotics” in Tourism in Line with Future Study of Urban Planning and Sustainable Development, journal of Regional Planning, Volume 6, Issue 24, Pages 189-200. (in Persian)

20. Nasr, T. (2018): Explanation of Components of the Physical Identity of Iranian Traditional Cities, Armanshahr Journal of Architecture & Urban Development , Volume 10, Issue 21, Pages 231-246. (in Persian)

1. Nasr, T. (2019): The Significance of “Future Studies” in Urban Sustainable Development Scenarios (Case study: Shiraz city), International Journal of Urban and Rural Management, Volume 18, Issue 55, Pages 189-208. (in Persian)
2. Nastaran, M., Ghasemi, V. (2013): "Assessment of Indices of Social Sustainability by Using Analytic Network Process (ANP)", Journal of Applied Sociology, Volume 24, Issue 3, Pages 155-173. (in Persian)
3. Nurse, K. (2006): Culture as the Fourth Pillar of Sustainable Development, Institute of International Relations.
4. Overton, J. & Scheyvens, R. (1999): Strategies for Sustainable Development: Experience from the Pacific, UNSW Press, First Edition, 306 pages.
5. Pahlavan, Changiz (1999): Cultural Studies: Discourses on Culture and Civilization, Ghatreh Publishing, Tehran. (in Persian)

26.   Pourtaheri, Mehdi, (Winter 2011):  Measurement and Priority Social Sustainability in Rural Regions with Using TOPSIS-FUZZY Technique Based on Order Preference by Similarity to an Fuzzy Ideal Solution (Case Study: Khodabandeh Country Rurals in Central Part), Rural Research, Volume 1, Issue 1, Pages 1-31. (in Persian)

1. Rafie, J. (2006): Aggressive Culture, Productive Culture, Ettelaat Publisher. (in Persian)
2. Ranjbari, Z. (2010): An article on social sustainability in the context of a healthy community, Shiraz. (in Persian)
3. Rastbin, S., Jafary, Y., Daram, Y., Moazezi, A. M.)2012): Research on Relationship between Environmental Qualities and Continuation of Urban Life in Public Realm, Bagh-e Nazar Magazine, Volume 9, Issue 21, Pages 3-82. (in Persian)
4. Salehi Milani, S., Mohammadi, M. (2011a): The Objectives and Indicators towards Cultural Sustainability, Journal of Architevture and Urban Planning, Volume 3, Issue 5, Pages 81-99. (in Persian)
5. Salehi Milani, S., Mohammadi, M. (2011b), Presenting Indicators for Cultural Sustainability (Case Study: Tehran). Journal of Urban and Rural Management, Volume 9, Issue 27, Pages 41-58. (in Persian)
6. Servaes, J.; E. Polk; S. Shi; D. Reilly and T. Yakupitijage, (2012): Towards a framework of sustainability indicators for 'communication for development and social change' projects, International Communication Gazette, 74: 99, DOI: 10.1177/1748048511432598.
7. Shariatmadari, A. (2001): Society and Education, Amirkabir publishing, Tehran. (in Persian)
8. Siwar, C., Mahmudul Alam, M., Wahid Murad, M., Al-Amin, A. G. (2009): A Review of the Linkages between Climate Change, Agricultural Sustainability and Poverty in Malaysia, International Review of Business Research Papers, Vol. 5 No. 6, pp 309- 321.
9. Teimouri, I. (2013): Evaluating Social Sustainability Using Fuzzy Logic (Case Study: Tehran), Quarterly Geography, Volume 10, Number 35, Pages 19 – 39. (in Persian)
10. Tibbalds, F. (1992): Making people friendly towns: Improving the public environment in towns and cities. Longman Press, Harlow, Essex
11. UN (2007): Indicators of sustainable Development: Guidelines and methodologies, United Nations, New York, Third Edition, Octobr, 97 pages.
12. Vallance. S. et al (2011): what is social sustainable laity? A clarification of concepts. Geoform 42. pp 342-348, Journal home page.www.elsevier.com/locate/geoforum
13. Zahed, S. (2005): On cultural development in Iran, Rahbord Tousee Magazine, Volume 1, Issue 3, Pages 81-93. (in Persian)
14. Zakerhaghighi, K., Ashurloo, M. (2021): Formulation of effective policies on creating a network of urban green spaces with an emphasis on spatial justice (Case study: Twelve districts of Hamadan city), Journal of Urban Environmental Policy, Volume 1, No 3, Pages 17-30. (in Persian)