بررسی اثر عملیات مدیریتی بر زمان رویش تاج‌خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.) در سویا (Glycine max L.)

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 26، خرداد 1400، صفحه 47-61   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رحمان خاکزاد^{* 1}؛ بهروز خلیل طهماسبی^{* 2}

¹دانشکده کشاورزی ساری، سازمان فنی و حرفه ای استان مازندران

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

چکیده

تاج خروس ریشه قرمز یکی از رایج ترین علف های هرز دولپه در جهان است که به طور گسترده در بسیاری از مناظق کشاورزی توزیع می شود، لذا برای ارزیابی اثر عملیات مختلف مدیریتی بر زمان رویش تاج خروس ریشه قرمز، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرکت دشت ناز ساری در سال های 1395 و 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی، دو سیستم خاک ورزی رایج و بدون خاک ورزی، سه تراکم سویا (200، 300 و 400 هزار بوته در هکتار) و سه دز مختلف علف کش ایمازاتاپیر (صفر، 50 و 100 گرم ماده موثره در هکتار) بودند. رویش تاج خروس به طور معنی داری به وسیله عملیات مدیریتی نظیر سیستم های خاک ورزی، مقادیر بذرپاشی سویا و دزهای ایمازاتاپیر تحت تاثیر قرار گرفت. خاک ورزی رایج برای رسیدن به 50 درصد رویش در سال های 1395 و 1396 به ترتیب به زمان دمایی (TT) 72/266 و 33/139 درجه سانیگراد روز نیاز داشت در حالی که برای بدون خاک-ورزی نیازهای TT مربوطه 19/187 و 11/132 درجه سانیگراد روز بود. با افزایش ترکم سویا از 200 به 400 هزار بوته در هکتار، نیازهای TT برای 50 درصد رویش (T50) تاج خروس ریشه قرمز نیز افزایش یافت. T50 در دز علف کش 100 گرم ماده موثره در هکتار در سال های 1395 و 1396 به ترتیب 56/234 و 81/142 درجه روز رشد بود در حالی که برای تیمار بدون علف کش نیازهای TT مربوطه 80/217 و 09/136 درجه سلسیوس روز بود. از دیدگاه مدیریت تلفیقی علف های هرز، ترکیبی از خاک ورزی رایج با تراکم 400 هزار بوته در هکتار و دز ایمازاتاپیر 100 گرم ماده موثره در هکتار نه تنها منجر به پایین ترین تراکم گیاهچه تاج خروس ریشه قرمز در متر مربع شدند بلکه همچنین سبب طولانی ترین تاخیر در زمان تا رسیدن به T50 شدند. این امر زمان بیشتری برای بوته های سویا فراهم کرد تا بهتر استقرار یابند و توانایی رقابتی خود را بهبود دهند. نتایج مطالعه ما می تواند به تکامل راهبردهای مدیریتی موثر برای این گونه کمک کند.

کلیدواژه‌ها

بدون خاک ورزی؛ تراکم سویا؛ خاک ورزی رایج؛ دز علف کش؛ رویش گیاهچه

مراجع