پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,997 |
| تعداد مقالات | 83,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,801,242 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,894 |
شناسایی ریسک‌های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری Identify controllable risks of tax non-compliance with the structural equation modeling | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اقتصاد مالی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 15، شماره 56، آبان 1400، صفحه 269-302 اصل مقاله (1.5 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/fed.2021.687879 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| رضا کامیاب تیموری1؛ امیررضا کیقبادی* 2؛ غلامرضا فرساد امان الهی3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1گروه حسابداری ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3گروه حسابداری،دانشکده اقتصاد وحسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی،تهران،ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| عدم تمکین مالیاتی مودیان که منجر به شکاف مالیاتی میشود به عوامل مختلفی چون مشکلات ساختاری نظام مالیاتی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، روانشناختی، فرهنگی و نیز تصویر موجود از نظام مالیاتی در جامعه بستگی دارد. جهت تعیین استراتژی‌های پیشگیرانه برای برخورد با موارد عدم تمکین در راستای مدیریت مالیاتی تمکین محور، تعیین محرک‌های عدم تمکین امری ضروری است.در این تحقیق برای شناسایی محرک‌های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی پس از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 30 نفر از خبرگان مالیاتی و پس از حصول اشباع نظری، با استفاده از روش تحلیل تم وکدگذاری و تهیه پرسشنامه محقق ساخته شامل 69 سوال و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مدل و روابط ارائه وپس از آزمون مدل محرک‌های شناسایی شده، دسته بندی گردیده‌اند. شناسایی محرک‌های عدم تمکین بجای موارد آن،به‌عنوان شکاف دانشی قابل بررسی شناخته شده است.نوآوری این تحقیق تمرکز روی شناسایی محرک‌های عدم تمکین داخلی است که امکان تاثیرگذاری بر آنها از طریق سیاست گذاری سازمان امور مالیاتی، با هدف پیشگیری از عدم تمکین، وجود دارد. بنابراین سازمان مالیاتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند با استفاده از نتایج این تحقیق تغییرات یا اصلاحاتی در قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی به عمل آورده و در مدیریت تمکین مالیاتی نقش موثرتری ایفا نماید. Identify controllable risks of tax non-compliance with the structural equation modeling Reza Kamyab Teymouri Amir Reza Keyghobadi Gholamreza Farsad Amanollahi Tax non-compliance that leads to the tax gap, depends on various factors such as structural problems of the tax system, economic, social, psychological, cultural factors and the existing image of the tax system in society. In order to determine preventive strategies to deal with cases of noncompliance for tax management, it is necessary to determine the incentives for non-compliance. In this study to identify controllable incentives for tax non-compliance after a semi-structured interview with 30 tax experts and after achieving theoretical saturation by using the method of theme analysis and coding. we prepared a researcher-made questionnaire containing 69 questions and with the structural equations approach, the relations are presented and after testing the model, the identified stimuli are categorized. Identifying the stimuli of noncompliance instead of its cases is known as a knowledge gap.The innovation of this research is focus on identifying the drivers of internal tax risk, that can be influenced through the policy of Iranian Tax Administration, with preventing approach. Therefore, the tax organization can use the results of this study to make changes or amendments to the regulations and executive processes and play a more effective role in managing tax compliance. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| واژه‌های کلیدی: مدیریت ریسک تمکین مالیاتی؛ رویکرد معادلات ساختاری؛ تحلیل تم؛ محرک‌های ریسک تمکین. طبقه بندی JEL : H21؛ H26؛ K34 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
شناسایی ریسک‌های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری
رضا کامیاب تیموری[1] امیررضا کیقبادی[2] غلامرضا فرساد امان الهی[3]
چکیده عدم تمکین مالیاتی مودیان که منجر به شکاف مالیاتی میشود به عوامل مختلفی چون مشکلات ساختاری نظام مالیاتی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، روانشناختی، فرهنگی و نیز تصویر موجود از نظام مالیاتی در جامعه بستگی دارد. جهت تعیین استراتژی‌های پیشگیرانه برای برخورد با موارد عدم تمکین در راستای مدیریت مالیاتی تمکین محور، تعیین محرک‌های عدم تمکین امری ضروری است.در این تحقیق برای شناسایی محرک‌های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی پس از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 30 نفر از خبرگان مالیاتی و پس از حصول اشباع نظری، با استفاده از روش تحلیل تم وکدگذاری و تهیه پرسشنامه محقق ساخته شامل 69 سوال و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مدل و روابط ارائه وپس از آزمون مدل محرک‌های شناسایی شده، دسته بندی گردیده‌اند. شناسایی محرک‌های عدم تمکین بجای موارد آن،به‌عنوان شکاف دانشی قابل بررسی شناخته شده است.نوآوری این تحقیق تمرکز روی شناسایی محرک‌های عدم تمکین داخلی است که امکان تاثیرگذاری بر آنها از طریق سیاست گذاری سازمان امور مالیاتی، با هدف پیشگیری از عدم تمکین، وجود دارد. بنابراین سازمان مالیاتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند با استفاده از نتایج این تحقیق تغییرات یا اصلاحاتی در قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی به عمل آورده و در مدیریت تمکین مالیاتی نقش موثرتری ایفا نماید. واژه‌های کلیدی: مدیریت ریسک تمکین مالیاتی، رویکرد معادلات ساختاری، تحلیل تم، محرک‌های ریسک تمکین. طبقه بندی JEL : H21,H26,K34 1- مقدمه در سال های اخیر با توجه به موقعیت های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی داخلی و بین المللی، موضوع مالیات اهمیت بیشتری یافته است. یکی از اهداف اصلی دستگاه مالیاتی در تمام کشورهای جهان، وصول مالیاتهای حقه دولت با حداقل هزینه های اداری وحداکثر تمکین مؤدیان میباشد. در این راستا، استراتژی غالب برای مدیریت مالیاتی، جلب مشارکت همه آحاد مؤدیان نسبت به پرداخت داوطلبانه مالیات از طریق افزایش اعتماد آنان به نظام مالیاتی و کاهش هزینه های تمکین میباشد. با این وجود، در فرآیند مالیات ستانی، همواره برخی از مؤدیان به دلیل ضعف دستگاه مالیاتی و وجود برخی ایرادات در قوانین و مقررات مالیاتی، یا فرایندهای اجرایی عامدانه و یا از روی سهل انگاری، یا بی توجهی به تکالیف خود عمل نمی‌کنند. اگرچه، حذف کامل این پدیده در نظام مالیاتی هر کشوری تقریباً امری غیر ممکن است، اما، سازمان های مالیاتی در کشورهای پیشرفته، با آگاهی کامل از این واقعیات، از طریق طراحی، اجرا و پیاده سازی برنامه‌های مدیریت تمکین، به طور مستمر در صدد کاهش و یا به حداقل رساندن موارد عدم تمکین مالیاتی هستند. از این رو، بهبود مستمر تمکین از طریق اجرای برنامه‌های مدیریت تمکین مالیاتی، به یکی از ارکان اصلی مدیریت مالیاتی در نظام های مالیاتی کشورهای توسعه یافته تبدیل شده است. شناسایی ریسک‌های تمکین، ارزیابی و اولویت بندی این ریسک‌ها، تحلیل رفتار تمکین مؤدیان و طراحی و پیاده سازی استراتژی‌های برخورد با این ریسک‌ها از ارکان اصلی برنامه مدیریت تمکین میباشد. امروزه، رویکرد کلی در همه کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال تو سعه،حرکت به سمت مدیریت مالیاتی مبتنی بر بهبود تمکین است. در این راستا، این کشورها، برای کاهش اندازه شکاف مالیاتی، اقدام به اجرا و پیاده سازی برنامه مدیریت ریسک تمکین می‌کنند(سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی 2006). نگاهی به نقاط ضعف و کاستی‌های نظام مالیاتی کشور نشان می‌دهد، تحول نظام مالیاتی همواره موضوع بسیار مهمی برای فعالان دولتی و بخش خصوصی بوده است. ضرورت اجرای این تحول در اسناد بالا دستی و برنامه‌ای کشور نیز به دفعات مورد توجه قرار گرفته است، به نحوی که از برنامه سوم توسعه تا برنامه ششم توسعه، بر اهمیت و ضرورت اجرای این طرح تاکید شده است. طرح تحول نظام مالیاتی یکی از محورهای اصلی طرح تحول اقتصادی دولت است و براساس آن «طرح جامع مالیاتی» به‌عنوان طرح همه جانبه تحول نظام مالیاتی کشور از دهه پیش در دستور کار سازمان امور مالیاتی کشور قرار داشته است. محرک‌ها و شاخص‌های عدم تمکین در سطح بازار(ریسک‌های کلان و راهبردی) را میتوان با بررسی قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین فرآیندهای مالیاتی و بامراجعه به خبرگان، شناسایی کرد. شناسایی در این سطح، منجر به اتخاذ استراتژی ها و برخورد سیستماتیک با ریسک‌ها میشود. علیرغم اهمیت شناسایی ریسک‌های تمکین در مدیریت تمکین مالیاتی و ضرورت برخورد با آنها جهت کاهش شکاف مالیاتی ، افزایش درامد مالیاتی و ایجاد عدالت مالیاتی، طبق بررسیهای بعمل آمده، تاکنون در داخل کشور تحقیق مدونی در سطح راهبردی (از بالا به پایین) جهت شناسایی محرک‌ها یا عوامل ایجاد کننده داخلی ریسک‌ها انجام نشده است. این تحقیق بعنوان نوآوری تمرکز را از مالیات دهندگان فردی به محیط بزرگتر تمکین سوق می‌دهد. از این رو دارای نوآوری در بافت تحقیق میباشد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی و شناسایی محرک‌ها و شاخص‌های عدم تمکین مالیاتی از جنبه قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی بوده است. بنابراین سوالات اصلی این تحقیق بشرح زیر است:
در این تحقیق، ابتدا به تعاریف تمکین مالیاتی و ارائه نتایج تعدادی از تحقیقات خارجی و داخلی و مبانی نظری موجود، پرداخته شده است. سپس با تشریح روش شناسی تحقیق و چگونگی جمع آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام شده و در پایان ضمن تشریح یافتههای پژوهشگر، نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق ارائه گردیده است.
2- پیشینه تحقیق بحث تمکین مالیاتی که اغلب از دیدگاه مؤدی مورد مطالعه قرار می‌گیرد در ادبیات اقتصاد نظری، بر اساس تئوری کلاسیک حداکثر کردن مطلوبیت مورد انتظار شکل می‌گیرد که طبق این تئوری، زمانی که هزینه‌های تمکین ( مقدار مالیات پرداخت شده، زمان و سایر هزینه های صرف شده جهت تمکین مالیاتی) بیش از منافع خالص عدم رعایت باشد مؤدیان مالیات خود را پرداخت نخواهندکرد. در چنین حالتی حداکثر مطلوبیت مؤدی بستگی به احتمال شناسایی وی توسط سازمان مالیاتی و اقدامات سازمان مذکور برای اجرای قانون دارد( اندرونی و همکاران، ۱۹۹۸). پایل(1991)، در مطالعة خود تحت عنوان اقتصاد تمکین مؤدیان مالیاتی، نظام مجازات و جرایم مالیاتی را یکی از گلوگاه های دستگاه مالیاتی دانسته و اعتقاد دارد نظام صحیح مجازات و جریمه ابزاری اساسی برای افزایش سطح تمکین مالیاتی است. وی به این نتیجه رسیده است که جرایم کمتر ولی قاطعانه، بیشتر از جرایم سنگین که به طور موردی و غیر قطعی تعلّق میگیرند، بر کاهش فرار مالیات مؤثر هستند. کریچلر و همکاران(2008) تمکین را به دو شکل تمکین داوطلبانه و تمکین اجباری طبقه بندی می‌نمایند.در تمکین داوطلبانه، مودی با تمایل و رضایت خود از دستورالعمل ها،آیین نامه ورویه های سازمان امور مالیاتی پیروی می‌کند. اما در تمکین اجباری مودی صرفا" از بیم تهدید،جرایم وانجام حسابرسی مالیاتی اقدام به تمکین می‌نماید. کاوا جا و همکاران( 2011)، در کتابی تحت عنوان حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک، روش ها و تجربیات کشورها ،مطالب مطرح شده در کنفرانس بین المللی استانبول، به انضمام چهارچوب، اصول، روش ها، ساختار و تجربیات کشورهای مختلف در زمینه حسابرسی مبتنی بر ریسک را به تفصیل ارائه و مدیریت ریسک را عنصری کلیدی در استراتژی سازمان مالیاتی مدرن تلقی نموده ونتیجه گیری کرده‌اند که سازمان مالیاتی باید با هزینه/ منفعت کردن روش ها و تکنیک های خود: 1) تمکین مالیاتی توسط مؤدیان را به منظور شناسایی وپیش گیری از رفتار مجرمانه مدیریت کرده و 2) بوسیله ارائه خدمات و آموزش مناسب مؤدیان را در تمکین و پرداخت تعهدات مالیاتی شان کمک نماید. چنین سیستم مدرنی بر پایه خوداظهاری و تمکین داوطلبانه توسط مؤدیان پایه ریزی شده وکارکرد ارزیابی ریسک از کارکرد اجرای حسابرسی تفکیک میشود. عرب مازار و زایر در تحقیق انجام شده در سال1387به این نتیجه رسیده‌اند که در وضعیت کنونی(زمان تحقیق) استراتژی نظام مالیاتی کشور رویکرد درآمد محور بوده، اما با توجه به سه اقدام اساسی صورت گرفته یعنی تشکیل سازمان امور مالیاتی، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده وپیاده سازی طرح جامع اطلاعات مالیاتی، می توان گفت که دستگاه اجرایی مالیات، در شرایط گذر قرار داشته و در آینده نزدیک استراتژی تمکین محور سر لوحه کلیه اقدامات آن قرار خواهد گرفت و در آن زمان تا اجرای برنامه های اصلاحی شاکله نظام مالیاتی، یعنی سازماندهی، فرهنگسازی، رویه‌ها و فرایندهای کاری، آموزش و شیوه عمل نیروی انسانی، اهداف عملیاتی، اولویت توزیع منابع، انتظارات مدیریتی، جایگاه ذی نفعان و به ویژه مؤدیان و نوع نگرش و رفتار با آنان سنتی بوده و بر مبنای شاخص وصولی قرار داشته، لذا نتایج تحقیقات انجام شده بر مبنای معیار شکاف مالیاتی(تفاوت مالیات وصول شده و آنچه که باید وصول شود)، حاکی از جایگاه پایین و بعضاً بحرانی نظام مالیاتی کشور در زمینه تمکین بوده است. هرندی سرآسیابی(1392) ، در مطالعه خود با عنوان روش های بهبود تمکین مالیاتی با استفاده از پرسش نامه، عوامل مؤثر بر تمکین مالیاتی را در 4 گروه شناسایی و به شرح زیر بیان نموده است: الف)عوامل اجتماعی )شامل کنترل مسئولین مالیاتی و جلوگیری از بروز فساد میان آنها، توسعه عدالت مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی از طریق حذف اقتصاد زیرزمینی وشغل های کاذب، مصرف صحیح منابع مالیاتی توسط دولت و شفافیت گزار شگری دراین خصوص ، اطلاع رسانی مناسب توسط رسانه های جمعی درخصوص مالیات،متناسب سازی نرخهای مالیاتی با میزان سودآوری فعالیت های مختلف و پرهیز از یکنواختی در نرخهای مالیاتی(، ب)عوامل فردی )شامل مسئولیت پذیری فرد در قبال جامعه، اعتقاد و اعتماد به مسئولین کشور و تقویت باورهای سیاسی و تسلط مؤدیان به قوانین مالیاتی(، ج)عوامل ساختاری )شامل التزام و احترام فرد به قوانین موضوعه، نظام جامع اطلاعات و مکانیزاسیون امور مالیاتی(، د)عوامل قانونی )شامل تشدید مجازاتهای مالیاتی و افزایش جرایم نقدی مالیاتی(.
در تحقیقی با عنوان ارائه مدلی برای اندازه گیری تمکین مالیاتی در سطح هر مؤدی مالیاتی )اشخاص حقوقی) که توسط باباجانی و باقری در سال 96 انجام شده، با استفاده از پرسش نامه، شاخص‌هایی برای موارد عدم تمکین درسطح هرمودی(پرونده اشخاص حقوقی) مشخص وبر اساس نمره دهی به این شاخص‌ها، مؤدیان را به 4 گروه تقسیم و مدلی برای تعیین گروه ریسک مؤدی (در سطح هر مؤدی) واستراتژی نحوه برخورد با مؤدی ارائه شده است. گرایی نژاد(1391)، در تحقیقی باعنوان "بررسی عوامل مؤثر بر درآمدهای مالیاتی در ایران" نتیجه گیری نموده که اقتصاد سیاه یا زیرزمینی با زیر سؤال بردن عدالت افقی و عمودی در نظام مالیاتی پایه های نظام اقتصادی کشور را متزلزل می سازد و دولت را در تحقق اهدافش ناتوان می‌نماید . اسداله زاده بالی و همکاران(1398)، در تحقیق خود با عنوان"نگرشی بر ارتباط میان بار مالیاتی و اثرگذاری آن بر اقتصاد پنهان در ایران رهیافتی از الگوی (ARDL)" به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از مهم ترین علل اقتصاد پنهان، وجود بار مالیاتهای اعمال شده توسط دولت است. اعمال وضع مالیات توسط دولت موجب پنهان سازی فعالیت‌های اقتصادی جهت عدم پرداخت مالیات میشود و حجم اقتصاد پنهان در ایران بالا و مالیات یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر آن محسوب میشود. در این تحقیق به ارتباط میان اقتصاد زیرزمینی و مالیاتها به تفکیک پایه های مالیاتی با بهره گیری از تحلیل هم انباشتگی بر اساس مدل ARDL در دوره 96-1350 پرداخته شده است. همچنین نتایج برآورد حاصل از مدل ها نشان داده که، ارتباط میان بار مالیات غیرمستقیم با اقتصاد پنهان دارای اثر مثبت میباشد و در بلند مدت بار مالیات بر مستغلات، شرکتها، ثروت، واردات و کالاها و خدمات تاثیر مثبتی بر حجم اقتصاد پنهان دارند. در کوتاه مدت تمام پایه های مالیاتی فوق الذکر اثر مثبتی بر حجم اقتصاد پنهان دارند. پژویان و امیدی پور در سال 1396،مطالعه ای با هدف برآورد حجم فرار مالیاتی در پایه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی در ایران با استفاده از رهیافت تابع تقاضای پولی تانزی و الگوی تصحیح خطایبرداری برای دادههای سالانه 1352 تا 1392انجام دادده‌اند. در این مدل نسبت پول نقد در گردش به حجم نقدینگی به عنوان متغیر وابسته و متغیرهای بار مالیاتی اشخاص حقوقی، نسبت حقوق و دستمزد به درآمد ملی، درآمد سرانه ملی حقیقی، نرخ بهره حقیقی و درآمدهای نفتی حقیقی به عنوان متغیرهای توضیحی برای بررسی انتخاب شده‌اند. بر اساس یافتههای تحقیق، سه متغیر بار مالیاتی اشخاص حقوقی، نسبت حقوق و دستمزد به درآمدملی و درآمدهای نفتی حقیقی بر نسبت پول نقد در گردش به حجم نقدینگی در بلندمدت اثر مثبت و متغیرهای درآمد سرانه ملی حقیقی و نرخ بهره حقیقی در بلندمدت بر این نسبت اثر منفی دارند. همچنین، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که حجم فرار مالیاتی برآوردی در پایه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی طی دوره مورد بررسی روندی صعودی داشته است. باقری و باباجانی(1396)، در تحقیقی با عنوان شناسایی عوامل مؤثر بر تمکین مالیاتی در ایران پس از انجام مطالعات اکتشافی و بررسی تحقیق های انجام شده و نیز با در نظر گرفتن شرایط محیطی حاکم بر کشور ایران ، عوامل مذکور را در 8 مؤلفه و40 شاخص طبقه بندی و با به کارگیری روش دلفی فازی ، نظرات 61 خبره درخصوص تأثیر هر یک از شاخص‌های مذکور بر تمکین مالیاتی را دریافت و مورد تحلیل قرار دادده‌اند. نتایج تحقیق بیانگر آن بوده که از نظر خبرگان، به استثنای شاخص‌های نوع مؤدی، نوع درآمد، نوع حرفه، سن ، نوع جنسیت، نوع مذهب و آموزه های شرعی ، نوع نژاد و ملیت، پیشینه قومی، اشاعه و گسترش دفاتر مشاوره مالیاتی و در نهایت نهادهای مدنی و هنجارهای اجتماعی، سایر شاخص‌های تحقیق شامل کم بودن هزینه تمکین برای مودیان،سیستم کارآمد اطلاعات مالیاتی، رسیدگی وحسابرسی مالیاتی،پیچیدگی قوانین و مقررات وغیره بر تمکین مالیاتی اثرگذار می باشند.
3- مبانی نظری 3-1- شکاف مالیاتی و عدم تمکین از دیدگاه اقتصادی تفاوت مبلغ مالیات وصول شده با میزان مالیات قابل وصول در صورت تمکین مؤدیان، به عنوان شکاف مالیاتی تعریف شده است. تمکین مالیاتی در وصول کلیه مالیاتهای قانونی از منابع مالیاتی برای حذف شکاف مالیاتی برای تمام کشورها دارای اهمیت است. میزان تمکین مالیاتی با میزان شکاف مالیاتی نسبت معکوس دارد.میزان عدم تمکین مالیاتی را می توان با شکاف مالیاتی اندازه گیری کرد. شکاف مالیاتی عبارت است از میزان وصولی مالیات منهای مبلغی که در صورت تمکین کامل مؤدیان تحصیل شدنی بود)آقایی،1379.( بطور کلی عدم تمکین مؤدیان مالیاتی (اجتناب و فرار مالیاتی)، که منجر به شکاف مالیاتی (تفاوت مالیاتهای قابل وصول با مالیاتهای وصول شده) در اقتصاد میشود، به عوامل مختلفی چون مشکلات ساختاری نظام مالیاتی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، روانشناختی، فرهنگی و نیز تصویر موجود از نظام مالیاتی در جامعه بستگی دارد. پس از دهه 1980 میلادی، اندیشمندان بخش اقتصاد عمومی به این نتیجه رسیدند که رویکرد بررسی تمکین مالیاتی با استفاده از تئوری بازی در قالب مدل سازی ریاضی آن، رویکرد مناسبی برای تبیین رفتار مؤدی در مواجهه با گزارشگری صحیح مالیات نمی‌باشد، به این دلیل که در مدلهای مذکور، برای هنجارهای اجتماعی و روان شناختی که در تمکین مالیاتی نقش مؤثری دارند، هیچ گونه جایگاهی در نظر گرفته نشده بود. از اینرو محققان سعی نمودند در بررسی رفتار مؤدی علاوه بر متغیرهای اولیه، اثر متغیرهای جامعه شناختی و روانشناختی را نیز مورد توجه قرار داده و مدلهای جدید را ارائه نمایند(زنگنه، 1389). از طرف دیگر برای سالیان متمادی، کشورهای مختلفی سعی داشتند با تصویب قوانین و مقرراتی که به شدت مشوق اعمال جرایم و مجازات سخت برای مؤدیانی بودند که از پرداخت مالیات طفره می رفتند، اقدام به بهبود و ضعیت تمکین مالیاتی نمایند. اما تجربه برخی ازکشورها ثابت کرد که این تلاش چندان موفقیت آمیز نبود. از اینرو در پایان قرن بیستم دولتها به این نتیجه رسیدند که باید رویکرد خود را نسبت به بهبود دیدگاه سنتی تمکین مالیات تغییر دهند . بنابراین ،انتخاب استراتژی‌های مناسب را که بر مبنای درک صحیح عوامل و دلایل واقعی مؤثر بر تمایل مؤدیان به فرار مالیاتی پایه ریزی شده بودند، در مقایسه با تصویب قوانین و مقررات سخت گیرانه ترجیح دادند. اما در قوانین مالیاتی ایران تعریف دقیق و جامعی از تمکین مالیاتی ارائه نشده است و کارشناسان مالیاتی نیز بر اساس نگرشهای مختلف، تعاریف متفاوتی را بیان می کنند که برخی از آنها عبارتند از: الف- قبول تمام یا بخشی از مالیات تعیین شده توسط مأموران مالیاتی از طرف مؤدیان مالیاتی، ب- پرداخت مالیات همراه با ارائة اظهارنامه یا ارائة اظهارنامه بر مبنای توافق سازمان امور مالیاتی با مجامع امور صنفی، ج- پایبندی داوطلبانه به متن و روح قانون مالیاتی و قبول آگاهانة آن و رعایت تکالیف و قوانین مالیاتی از سوی مؤدیان، د - در صورتی که مؤدی مالیاتی، درآمد مشمول مالیات مندرج در برگ تشخیص مالیات توسط ممیز مالیاتی را بپذیرد یا با ادارة امور مالیاتی در راستای مادة 238 و239 قانون مالیاتهای مستقیم توافق نماید و در همین مرحله مالیات مورد مطالبه را بپردازد یا ترتیب پرداخت آن را بدهد.
هیچ کدام از تعاریف فوق به تنهایی نمی تواند تعریف دقیقی از تمکین مالیاتی ارائه نماید. اگر چه تعهدات و تکالیف مؤدیان از یک پایة مالیاتی تا پایة مالیاتی دیگر و از یک حوزه تا حوزه دیگر متفاوت است، اما ازنظر سازمان درآمدهای داخلی آمریکا، تعریف ارائه شده برای تمکین، مبتنی بر تکالیف و تعهدات مؤدیان مالیاتی است که در چهار گروه عمده شامل ثبت نام در سیستم مالیاتی، تنظیم و تسلیم به موقع اظهارنامه، نگهداری و ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز مراجع مالیاتی و پرداخت به موقع مالیات طبقه بندی میشود. اگر مؤدی به هر یک از وظایف و تعهدات خود عمل نکند. رفتار وی به نوعی عدم تمکین مالیاتی تلقی خواهد شد( 1998، [i]IRS). تکالیف مؤدیان مالیاتی طبق مدل ارائه شده توسط سازمان همکاری های اقتصادی وتوسعه (OECD[ii]) که با تکالیف مؤدیان در تعریف اداره درامدهای داخلی آمریکا نیز تطابق نسبی دارد، عبارتند از:
3-2- شناسایی زنجیره یا طیف ریسک هر دستگاه مالیاتی در سطوح عملیاتی و راهبردی به فرآیندهای صحیح مدیریت ریسک تمکین نیاز دارد.لازم است، فرآیندهای مدیریت ریسک، در دو سطح راهبردی و عملیاتی، بطور دقیق تنظیم شوند. فرآیند شناسایی ریسک تمکین نباید به صورت متمرکز باشد، در این فرآیند بر خی از بخش ها باید در سطح منطقه ای و محلی و با همکاری سایر سطوح انجام شود. تلفیق ریسک‌های شناسایی شده و برآورد احتمال وقوع آنها تصویری از ریسک در اختیار ما قرار می دهد. تصویر ریسک، نتیجه ای است که از مرحله شناسایی الگویی برای مدیریت ریسک تمکین مالیاتی بدست می آید. این تصویر، حوزه ها،گروههای مؤدیان و یا بخش های پرریسک را نشان می دهد وکمک شایانی به مرحله بعد در مدیریت ریسک)مرحله تحلیل ریسک( می‌کند. تصویر ریسک در طول یک دوره مشخص مثلاً سالانه، تنها یکبار ترسیم نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. بلکه ترسیم این تصویر فرآیندی مستمر و پویا دارد و از پویایی محیط پیرامون دستگاه مالیاتی تبعیت می‌کند. به عبارت دیگر، برای شناسایی مناسب ریسک‌ها به یک رویکرد کاملاً کل نگر نیاز است و سرعت پذیرش تغییرات در شناسایی ریسک‌ها به انعطاف پذیری و کارایی دستگاه مالیاتی کمک می‌کند. هر اتفاق یا وضعیتی که به عنوان یک تهدید، مانع از دستیابی به اهداف سازمان باشد، به عنوان یک ریسک شناسایی ثبت میشود. در این فرآیند، همه ریسک‌های داخلی و خارجی باید مد نظر باشند، اما تمرکز اصلی باید روی آن قسمت از ریسک‌های داخلی باشد که امکان تاثیرگذاری بر آنها از طریق سیاست گذاری در داخل سازمان امور مالیاتی، وجود دارد. در این تحقیق نیز محقق در پی شناسایی این ریسک‌های داخلی بوده است، زیرا که شناسایی ریسک در این سطح منجر به اتخاذ استراتژی پیشگیرانه میشود. این مرحله، یکی از مهمترین مراحل مدیریت ریسک است، زیرا اگر تمام ریسک‌های مهم شناسایی نشوند، بعداً امکان شناسایی و رفع آنها وجود نخواهد داشت. همچنین، زمان شناسایی ریسک‌ها نیز بسیار مهم است و قاعدتاً ریسک هر قدر زودتر شناسایی شود، زودتر نیز درمان شده و هزینه های آن نیز کمتر خواهد شد. به عبارت دیگر، برای شناسایی مناسب ریسک‌ها به یک رویکرد کاملاً کل نگر نیاز است و سرعت پذیرش تغییرات در شناسایی ریسک‌ها به انعطاف پذیری و کارایی دستگاه مالیاتی کمک می‌کند. در مدیریت ریسک، هیچ گاه نباید بین شناسایی ریسک عملیاتی و راهبردی از گزاره "یا این، یا آن" استفاده شود. در مقابل، ریسک‌های تمکین بر روی دنباله یا طیفی قرار دارندکه از ریسک‌های راهبردی شروع و به ریسک‌های عملیاتی یا مبتنی بر پرونده در انتهای دیگر طیف ختم می شوند. در طول این طیف، چندین گروه ریسک واسطه‌ای نیز قرار دارد. در الگوی شناسایی زنجیره ریسک (شکل1)، رابطه بین چشم انداز سازمانی ریسک و چشم انداز اطلاعاتی مورد نیاز برای رسیدن به اهداف سازمانی نشان داده شده است. براساس شکل، با افزایش سطوح مدیریت ریسک‌ها، لازم است سطح دانش نیز به طور متناسب افزایش یابد. الگوی زیر بر دو فعالیت عمده تاکید دارد.
شکل 1- سطوح شناسایی و طبقه بندی محیط ریسک های عدم تمکین منبع: راهنمای مدیریت ریسک برای سازمانهای مالیاتی،2010 منبع: یافته های پژوهشگر
ابتدا با افزایش اطلاعات راهبردی)گوشه سمت راست بالا(، نیاز به ابزارهای پیشرفته برای شناسایی نیز افزایش می یاید. سپس با حرکت از داده‌ها به سمت هوشمندی یا بینش کلی) روی محور دانش(، پیشرفت خاصی نیز از گذشته به حال ایجاد میگردد. داده‌ها بازتاب وقایع گذشته هستند، اطلاعات به درک و شناخت الگوها و روندهای موجود از داده‌ها کمک می‌کنند و در نهایت هوشمندی، با ارایه بینش کلی از آینده به اطلاعات ارزش و بها می‌دهد. (راهنمای مدیریت ریسک برای سازمانهای مالیاتی،2010) در سطح بازار،که همان ریسک‌های کلان و راهبردی است، میتوان با بررسی قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین فرآیندهای مالیاتی و با مراجعه به خبرگان، ریسک‌ها را شناسایی کرد. شناسایی در این سطح، منجر به اتخاذ استراتژی ها و برخورد سیستماتیک با ریسک‌ها میشود. در این سطح، از استراتژی‌هایی چون برخورد با پوشش ریسک، تقویت بازدارندگی، تقویت و توانمندسازی دستگاه مالیاتی در فرآیند شناسایی و کشف ریسک‌ها و موارد تخلف و بستن مفرهای قانونی و فرآیندی استفاده میشود. اگر چشم انداز دانشی سازمان افزایش یابد و سازمان به اطلاعات دسترسی پیدا کند، در این صورت میتوان یک سطح پایین تر رفت. در این سطح، میتوان ریسک را در گروههای عمده نظیر انواع منابع مالیاتی، بخش‌های عمده، صنایع،گروههای مؤدیان و غیره بررسی و شناسایی کرد. استراتژی برخورد در این سطح بیشتر شامل استفاده از استراتژی‌های اهرمی، اطلاع رسانی، مذاکره، آموزش و اعمال فشار است. سرانجام در سطح مؤدی یا پرونده، شناسایی ریسک‌ها عمدتاً با تکیه بر دادههای موجود از عملکرد و سوابق تک تک مؤدیان و با استفاده از تکنیکهای علمی و عمدتاً بهره گیری از سیستمهای کامپیوتری انجام میشود. در این سطح، استراتژی‌های برخورد عمدتاً بر اعمال قانون و استفاده از اختیارات قانونی متناسب با تخلف صورت گرفته، معطوف است.
4- روش شناسی تحقیق این تحقیق از منظر ماهیت و روش، تحقیقی توصیفی - تحلیلی است و با توجه به اینکه قصد شناسایی محرک‌ها و شاخص‌های عدم تمکین مالیاتی در سطح قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی را داشته است که نتایج شناسایی این شاخص‌ها ،در تعیین استراتژی‌های برخورد با عدم تمکین و تغییرات و اصلاحات در قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی کاربرد خواهد داشت ، لذا از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی وتوسعه ای محسوب میشود. در این راستا از روش تحقیق ترکیبی، شامل یک روش تحقیق کیفی و یک روش کمی ، استفاده شده است. محقق با استفاده از روش تحقیق کیفی تحلیل تم و روش مصاحبه نیمه ساختار یافته با 30 نفر از خبرگان مالیاتی شامل مدیران و معاونین صف و ستاد سازمان امور مالیاتی ،روسای امور مالیاتی و نمایندگان هیئت حل اختلاف مالیاتی، پس از دستیابی به شاخص‌های مبنا، این شاخص‌ها را با تکیه بر روش نرم افزاری ( MAXQDAوEXCEL ) و روش تایید دستی، در 4 جنبه اساسی (تکالیف 4 گانه مودیان) مورد بررسی و تبیین قرار داد. پس از جمع آوری اطلاعات مورد نظر و دسته بندی آنها محرک‌های داخلی در 2 گروه عمده شامل قوانین و مقررات مالیاتی( شامل 4 شاخص عدم تمکین و 31 ردیف محرک) و فرایندهای اجرایی شامل 4 شاخص عدم تمکین و 38 ردیف محرک) طبقه بندی گردید. تمرکز اصلی در بُعد کیفی، ابزار مصاحبه و از نوع مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده است. رویه کسب دادههای مبنایی در شناسایی محرک‌های عدم تمکین مالیاتی داوطلبانه در ایران از جنبه قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی در پژوهش حاضر، بر اساس ابعاد مصاحبه با خبرگان صورت گرفته است. طبق تعریف ارائه شده از روش تحلیل تم، برای یافتن پاسخ مستدل به سؤال تحقیق، بایستی به سراغ واقعیت رفت و دادههای تحقیق را فراهم کرد. محقق برای گردآوری داده‌ها، باید این موضوع را برای خود و دیگران روشن کند که داده‌ها از کدام واقعیت به دست می آیند. اندازه نمونه در این روش در کل کوچک است و میزان آن توسط اشباع نظری طبقه ها تعیین میشود. اشباع نظری طبقه ها وقتی است که اندیشه های جدید از داده‌ها در پژوهش کیفی به دست نیاید (پولیت و هانگلر[iii] ،1991).کیفیت داده‌ها در این روش مهم است، زیرا در تدوین نظریه نقش اساسی دارند، از این رو، بایستی دارای سو گیری خاصی نباشند. دادههای افراد در جریان نمونه گیری یکسان نیست برخی دادههای بیشتر و برخی اطلاعات کمتری می دهند، این مهم نیست زیرا دادههای کمتر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند در تأیید یا رد دادههای مفصل تر استفاده شود که اگر در این جهت هم مفید نباشند، از جریان بحث خارج شده و در فرایند تدوین نظریه نمی‌توان از آن استفاده کرد (گلیزر[iv] ،1978) . تأمین روایی و پایایی این قسمت از تحقیق بر اساس روش تأمین پایایی و روایی مطالعات کیفی است. بر پایه این روش چهار معیار: ۱. اعتبار و موثق بودن (باورپذیری)، ۲. انتقال پذیری، 3. اطمینان پذیری و تأیید پذیری، جهت ارزیابی در نظر گرفته شد. کفایت نظری و اشباع در پژوهش حاضر، با توجه به مرور ابعاد نظری و تئوری موضوع و نیز مصاحبه با خبرگان مالیاتی و اساتید راهنما صورت گرفت. در بخش کمی تحقیق از پرسشنامه 5 گزینه ای محقق ساخته بر مبنای طیف لیکرت و توزیع آن در نمونه آماری شامل 210 نفر از مودیان مالیاتی شهرتهران استفاده شده است. تعداد نمونه از جامعه محدود غیر قابل شمارش با استفاده از جدول مورگان تعیین شده است. در آمار تحلیلی این تحقیق، به منظور سنجش و ارزیابی شاخص‌ها و محرک‌های عدم تمکین مالیاتی داوطلبانه از 2 جنبهی قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی، متناسب با وضعیت نرمال بودن داده‌ها از آزمون ضریب همبستگی خطی متناسب با وضعیت دادههای تحقیق استفاده شده است. در ادامه به منظور بررسی برازش مدل و سنجش سطح آماره‌ی P-VALUE ،آماره‌ی واریانس تبیین شده و بارهای عاملی در سنجش برازش و انسجام مدل و ارزیابی روایی مرکب ابزار جمع آوری، از استانداردهای روش حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است.
5- یافتههای بخش کیفی تحقیق در این گام، با دقت در داده‌ها، سعی در شناسایی و تفکیک کردن میان انواع و اقسام آنها از جهت های گوناگون و کدگذاری این داده‌ها ، شامل کدگذاری باز وکدگذاری محوری انجام شد. یعنی دادههای متفاوت را که در نگاه نخست ممکن است تمایز آشکاری با هم نداشته باشند، از هم متمایز شده و دادههای مشابه گرد آوری و دسته بندی شد. سپس با کشف روابط میان دسته های گوناگون و متمایز داده‌ها، اطلاعات موردنیاز جمع آوری ودسته بندی گردید. در این قسمت نتایج حاصله به تفکیک هرگروه از محرک‌های عدم تمکین و تاثیر آن بر تکالیف 4 گانه مودیان بهمراه شاخص‌های عنوان شده در مصاحبه ها دسته بندی و ارائه شده است : جدول 1- شاخص‌ها ومحرک‌های عدم تمکین مالیاتی با منشاء قوانین و مقررات
منبع :یافتههای پژوهشگر جدول 2- شاخص‌ها ومحرک‌های عدم تمکین مالیاتی با منشاء فرایندهای اجرایی
منبع :یافتههای پژوهشگر
6- یافتههای بخش کمی تحقیق 6-1- آزمون پایایی مقیاس تحقیق در این تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ برای سنجش میزان پایایی مقیاسهای تحقیق استفاده گردیده است، جهت سنجش پایایی در تعداد یک دهم حجم نمونه پرسشنامه در بین اعضای جامعه آماری تکمیل و پس از آن آلفای کرونباخ محاسبه شد، آلفای به دست آمده در این پژوهش بزرگتر از 0.680 بوده و از پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است.
جدول 3- نتایج آزمون آلفای کرونباخ در بررسی وضعیت میزان پایائی مولفهها
منبع:یافتههای پژوهشگر
6-2- ارائه مدل پیشنهادی در این بخش، ابتدا پرسشنامهی محقق ساخته طراحی شده و در میان اعضای نمونهی آماری کمی توزیع گردید تا مبتنی بر نتایج بدست آمده، از طریق روش حداقل مربعات جزئی و آزمون تائید عاملی، مورد سنجش قرار گیرد. در ادامه با استفاده از قابلیتهای آزمون T-Value و تحلیل مقادیر ضرائب مسیر و سنجش شاخص نکوئی برازش، با استفاده از قابلیتهای نرم افزار smart Pls، معناداری تاثیر مولفهها و زیرمولفههای تمکین مالیاتی داوطلبانه در ایران از جنبه قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی، مشخص گردید. در چارچوب روش تحقیق کمی، مدل پیشنهادی، باید مورد تایید قرار گرفته و برازش آن در سطح اطمینان مشخص اثبات گردد. با این شرایط و با توجه به نمادهای تخصیص یافته به محرک‌های عدم تمکین مالیاتی درنتیجه بخش کیفی ، مدلهای تحقیق ارائه میگردد. 1-2-6- از دیدگاه قوانین و مقررات
نمودار1- مدل معادلات ساختاری برای متغیرهای آشکار ومکنون با منشاء قوانین و مقررات با بار عاملی استاندارد منبع: یافتههای پژوهشگر
نمودار 2- مدل معادلات ساختاری برای متغیرهای آشکار و مکنون با منشاء قوانین و مقررات با بار عاملی آماره t منبع:یافتههای پژوهشگر
6-2-2- تحلیل معادلات ساختاری مبتنی بر روی حداقل مربعات جزئی بار عاملی: در حقیقت یک ضریب همبستگی بین متغیر های مکنون و متغیر های آشکار در یک مدل اندازه گیری است. این ضریب تعیین می‌کند که متغیر مکنون چقدر از واریانس متغیرهای آشکار را تبیین می‌کند و از آن جا که یک ضریب همبستگی است باید از نظر آماری معنادار باشد. معناداری بار عاملی با آماره‌‌های T- VALUE و P- VALUE بررسی میشود. قدرت رابطه بین عامل (متغیر پنهان) و متغیر قابل مشاهده به وسیله بار عاملی نشان داده میشود. بار عاملی مقداری بین صفر و یک است. اگر بار عاملی کمتر از 0.3 باشد رابطه ضعیف در نظر گرفته شده و از آن صرف‌نظر میشود. بار عاملی بین 0.3 تا 0.6 قابل قبول است و اگر بزرگتر از 0.6 باشد خیلی مطلوب است. ضریب مسیر (ضریب بتا): بیان کننده وجود رابطه علی خطی و شدت و جهت این رابطه بین دو متغیر مکنون است. در حقیقت همان ضریب رگرسیون در حالت استاندارد است که ما در مدلهای ساده تر رگرسیون ساده و چندگانه مشاهده می‌کردیم و عددی بین 1- تا 1+ است که اگر برابر با صفر شوند ، نشان‌دهنده‌ی نبود رابطه‌ی علی خطی بین دو متغیر پنهان است. R2 (واریانس تبیین شده): در واقع نشان می دهند که چند درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین میشود. ضریب تعیین در حقیقت مهمترین شاخص در تحقیقاتی است که از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده کرده‌اند. چرا که اساسا محقق تحقیق را برای همین منظور انجام می‌دهد اما گاه آنقدر در مسائل فرعی درگیر میشود که تحلیل مهمترین موضوع تحقیق خود را فراموش می‌کند. این ضریب نشان می دهد که متغیر های مستقل تحقیق روی هم رفته چند درصد از رفتار متغیر وابسته را پیش بینی می‌کنند. در این بخش به بررسی مدل اصلی تحقیق در 2 حالت ضرائب استاندارد و ضرائب معناداری می‌پردازیم. نمودار 2 مدل مورد بررسی را در حالت ضرایب استاندارد نشان می دهد. درصورتیکه مقادیر بارهای عاملی از 0.4 بیشتر و همچنین ضرائب معناداری نیز از 1.96 بیشتر باشند، در سطح اطمینان 95% معنادار خواهد بود. بنابراین با توجه به مدل فوق مشخص میگردد که تمامی مقادیر بارهای عاملی بیشتر از 0.4 و در سطح اطمینان 95% معنادار هستند.
6-2-3- از دیدگاه فرایندهای اجرایی در این مرحله با توجه به خروجی نرم افزار بارهای عاملی و ضرائب مسیر متغیرهای مکنون و آشکار در ارتباط با محرک‌هایی که ریشه در فرایندهای اجرایی دارند مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته‌اند.
نمودار 3- مدل معادلات ساختاری برای متغیرهای آشکار و مکنون با منشاء فرایندهای اجرایی با ضرایب استاندارد منبع:یافتههای پژوهشگر
نمودار 4- مدل معادلات ساختاری برای متغیرهای آشکار ومکنون با منشاء فرایندهای اجرایی با بار عاملی آماره t منبع:یافتههای پژوهشگر در این بخش به بررسی مدل اصلی تحقیق در 2 حالت ضرائب استاندارد و ضرائب معناداری می‌پردازیم.نمودار فوق، مدل مورد بررسی را در حالت ضرایب استاندارد نشان می دهد. درصورتیکه مقادیر بارهای عاملی از 0.4 بیشتر و همچنین ضرائب معناداری نیز از 1.96 بیشتر باشند، در سطح اطمینان 95% معنادار خواهد بود. بنابراین با توجه به مدل فوق مشخص میگردد که تمامی مقادیر بارهای عاملی بیشتر از 0.4 و در سطح اطمینان 95% معنادار هستند.
6-3- برازش مدلهای اندازه گیری مدلهای اندازه گیری نشان‌دهنده‌ی بارهای عاملی برای هر متغیر مکنون است و از طریق تحلیل عاملی تاییدی[v] آزمون میگردد (همون، 1387؛ 19). این کار از طریق تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم صورت گرفته است. در جدول 4 شاخص‌های مذکور آورده شده است:
جدول 4- معیارهای برازش مدل اندازه گیری
منبع:یافتههای پژوهشگر
در این قسمت از شاخص‌های پایایی شاخص ضریب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی[vi]، روایی همگرا، و روایی واگرا استفاده میگردد. مدلهای اندازه گیری روابط بین متغیرهای مشاهده شده، (اندازه گیری شده) و متغیرهای مکنون را مشخص میسازد. با اجرای تحلیل عاملی بارهای عاملی برای هر متغیر مکنون و متغیر مشاهده شده بدست می آید. با توجه به نتایج بدست آمده در ستون پایایی مرکب ، مشخص گردید تمامی مقادیر مربوطه به 8 متغیر اصلی تحقیق از مقدار استاندارد 0.7 بیشتر بوده و بدین ترتیب مدل مورد بررسی دارای اعتبار مرکب بسیار مناسبی میباشد. همچنین مقادیر مربوط به آلفای کرونباخ مرتبط با متغیرهای پنهان، از مقدار 0.5 برای تمامی این متغیرهای بیشتر میباشد و بدین ترتیب پایایی گویههای مورد بررسی نیز تایید میگردد.
پس از برازش مدلهای اندازه گیری، به بررسی مدلهای ساختاری یا درونی تحقیق خواهیم پرداخت. در این قسمت نیز معیارهای برازش مدل ساختاری در جدول 5 آورده شده است:
جدول5- معیارهای برازش مدل ساختاری
منبع:یافتههای پژوهشگر
با توجه به توضیحات و اهمیت شاخص‌های جدول فوق، در جدول زیر به بررسی ضریب تعیین متغیرهای مکنون می‌پردازیم.
جدول 6- بررسی ضریب تعیین متغیرهای مکنون
منبع:یافتههای پژوهشگر
با توجه به نتایج جدول فوق، واریانس تبیین شده ی متغیرهای 4 گانهی مورد بررسی در تمکین مالیاتی 2 رویکرد قوانین و مقررات و فرآیندهای اجرایی، به ترتیب برابر با 0.976، 0.736، 0.957 و 0.902 میباشد.بنابراین با توجه به بازه‌های معرفی شده و اینکه تمام ضرایب تعیین متغیر ها بیش از 0.670 بوده بنابراین مدل ساختاری ارائه شده دارای برازش قوی بوده است.
برای برازش و اعتبار سنجش مدل کلی تنها یک معیار با عنوان نیکویی برازش وجود دارد. این شاخص بین صفر و یک قرار داشته و هرچقدر به مقدار یک نزدیک‌‌تر باشد، نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالاتر مدل میباشد. لازم به ذکر است که این شاخص نشانگر توانایی مدل در پیشبینی متغیرهای وابسته میباشد (امانی و همکاران، 1391). بر طبق استاندارد کلی در سنجش این شاخص، مقادیر بالاتر از 0.33 بعنوان برازش متوسط معرفی می گردند (داوری و رضازاده، 1392). این معیار از طریق فرمول 1 محاسبه میگردد: فرمول 1- محاسبه نیکویی برازش
Communalities مقادیر مشترکی میباشد که در خروجی نرم افزار گزارش میشود. طبق خروجی نرم افزار، میانگین مقادیر مشترک (مربوط به متغیرهای پنهان مرتبه اول) برابر با جدول (4) بدست آمده است: MEAN OF COMMUNILITIES = 0.7496
MEAN OF R2= 0.8927
با توجه به مقادیر بدست امده طبق معادلات فوق، بدین ترتیب مقدار نکویی برازش به قرار زیر محاسبه میگردد: GOF = = 0.818
بدین ترتیب با توجه به محاسبات و بررسیهای صورت گرفته مقدار نکویی برازش برابر با 0.818 بدست آمده است که نشان از برازش بسیار بالای مدل مورد بررسی دارد.
6-6- آزمون بارهای عاملی زیر مولفه‌های 4 شاخص مرتبط با قوانین و مقررات با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون مدل اصلی در سطح الگوریتمهای PLS و Bootstarping، مقادیر بدست آمده بارهای عاملی و ضرائب P-Value برای زیرمولفهها (گویهها) ی متغیرهای 4 گانه مبتنی بر رویکرد قوانین و مقررات در جداول شماره (7) تا(10) آورده شده است. با بررسی نتایج حاصل از این جداول مشخص گردید تمامی این گویهها دارای بارهای عاملی مورد نیاز (بیشتر از 0.4) در تائید روائی در سنجش مولفهی پنهان مربوط به خود بودهاند. پس از بررسی برازش مدل در بخش متغیر اصلی و تفسیر نتایج حاصل از آزمون Bootstraping و دستیابی به مقادیر P-Value، میتوان میزان اهمیت هر کدام از زیرمولفههای هریک از 4 شاخص اصلی عدم تمکین مالیاتی با منشاء"قوانین و مقررات" را به قرار جداول7-8-9-10 نمایش داد.
جدول7- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم ثبت نام بامنشاء قوانین
منبع:یافتههای پژوهشگر
جدول 8- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم ارسال اظهارنامه با منشاء قوانین
منبع:یافتههای پژوهشگر
جدول 9- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم ابراز صحیح مالیات بامنشاء قوانین
منبع:یافتههای پژوهشگر جدول10- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم پرداخت مالیات بامنشاء قوانین
منبع: یافتههای پژوهشگر
6-7- آزمون بارهای عاملی زیر مولفه‌های 4شاخص مرتبط با فرایندهای اجرایی با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون مدل اصلی در سطح الگوریتمهای PLS و Bootstarping، مقادیر بدست آمده بارهای عاملی و ضرائب P-Value برای زیرمولفهها (گویهها) ی متغیرهای 4 گانه مبتنی بر رویکرد فرایندهای اجرایی به قرار جداول شماره(11)تا(14) میباشد. با بررسی نتایج حاصل از جداول 12 و13 مشخص گردید که از میان زیرمولفهی متغیرهای عدم ثبت نام وعدم ارسال اظهارنامه با رویکرد فرایندهای اجرایی، تمامی این گویهها دارای بارهای عاملی مورد نیاز (بیشتر از 0.4) در تائید روائی در سنجش مولفهی پنهان مربوط به خود بودهاند. پس از بررسی برازش مدل در بخش متغیر اصلی و تفسیر نتایج حاصل از آزمون Bootstraping و دستیابی به مقادیر P-Value، میتوان میزان اهمیت هر کدام از زیرمولفههای هر یک از 4 شاخص اصلی عدم تمکین مالیاتی با منشاء" فرایندهای اجرایی " را به قرار جداول 11-12-13-14نمایش داد.
جدول11- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر برعدم ثبت نام با منشاء فرایندهای اجرایی
منبع: یافتههای پژوهشگر
جدول 12- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم ارسال اظهارنامه با منشاء فرایندهای اجرایی
منبع:یافتههای پژوهشگر
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون مدل اصلی در سطح الگوریتمهای PLS و Bootstarping، مقادیر بدست آمده بارهای عاملی و ضرائب P-Value برای زیرمولفهها (گویهها) ی متغیر "عدم ابراز مالیات صحیح با رویکرد فرایندهای اجرایی" به قرار جدول 13 میباشد. با بررسی نتایج مشخص گردید که از میان 12 زیرمولفهی متغیر " عدم ابراز مالیات صحیح " مبتنی بر رویکرد فرآیند داخلی، 9 مورد از این گویهها دارای بارهای عاملی مورد نیاز (بیشتر از 0.4) در تائید روائی در سنجش مولفهی پنهان مربوط به خود بودهاند، در حالی که گویههای نداشتن پرونده الکترونیکی برای تمام مشمولین ماده 1 ق.م.م با نماد Y9، اختلاف در محاسبه اعتبارات، بهای تمام شده ودوره های مالیاتی وعدم امکان مقابله فاکتورها و معاملات وعدم دسترسی به حسابهای بانکی هنگام حسابرسی مالیاتی با نماد Y11 و همچنین گویهی عدم اجرای مهلت یکساله رسیدگی موضوع آیین نامه اجرایی ماده 219ق.م.م با نماد Y12 به ترتیب با مقادیر بارهای عاملی برابر با 0.352، 190 و 0.116، دارای روائی مناسب در سنجش مولفهی اصلی خود (عدم ابراز مالیات صحیح مبتنی بر رویکرد فرآیندهای اجرایی) نبودهاند.
جدول13- بارهای عاملی ورتبه های وزنی محرک‌های موثر برعدم ابراز مالیات صحیح با منشاء فرایندهای اجرایی
منبع:یافتههای پژوهشگر
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون مدل اصلی در سطح الگوریتمهای PLS و Bootstarping، مقادیر بدست آمده بارهای عاملی و ضرائب P-Value برای زیرمولفهها (گویهها) ی متغیر "عدم عدم پرداخت مبتنی بر رویکرد فرایندهای اجرایی" به قرار جدول ذیل میباشد. با بررسی نتایج حاصل مشخص گردید که از میان 10 زیرمولفهی متغیر " عدم پرداخت " با رویکرد فرآیندهای اجرایی، تمامی این گویهها دارای بارهای عاملی مورد نیاز (بیشتر از 0.4) در تائید روائی در سنجش مولفهی پنهان مربوط به خود بودهاند و تنها گویهی " طولانی بودن فرایندهای رسیدگی و قطعیت واجرا" با نماد Z4، با مقدار بار عاملی برابر با 0.218، دارای روائی تائید شده در سطح آزمون الگوریتمهای PLS نبوده است. پس از بررسی برازش مدل در بخش متغیر اصلی " عدم پرداخت " در رابطه با گویههای مربوط به آن مبتنی بر رویکرد فرآیند داخلی، و تفسیر نتایج حاصل از آزمون Bootstraping و دستیابی به مقادیر P-Value، میتوان میزان اهمیت هر یک از 9 زیرمولفهی دارای روائی مربوط به "عدم پرداخت مبتنی بر رویکرد فرآیند داخلی" را به قرار جدول14 نمایش داد:
جدول 14- بارهای عاملی و رتبه های وزنی محرک‌های موثر بر عدم پرداخت مالیات با منشاء فرایندهای اجرایی
منبع: یافتههای پژوهشگر
در نهایت میتوان مدل بهینهی تائید شده (مبتنی بر سنجش الگوریتمهای PLS، آزمون ضرائب P-Value/ T-Value و همچنین شاخص نکوئی برازش (GOF) را به قرار ذیل نمایش داد: لازم به ذکر است که هر 4 مدل مبتنی بر رویکرد قوانین و مقررات و همچنین 2 مدل "عدم ثبت نام" و "عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی" مبتنی بر رویکرد فرآیندهای اجرایی، در قالب مدل پیشنهادی اولیه تائید گردیدند و در این بخش، 2 مدل "عدم ابراز مالیات صحیح" و "عدم پرداخت" مبتنی بر رویکرد فرآیندهای اجرایی، دارای مدلهای بهینه شدهای میباشند. از این رو، مدل بهینهی تمکین مالیاتی داوطلبانهی مودیان در بخش فرایندهای اجرایی در نمودارهای 5 و6 ارائه میگردد:
نمودار5- مدل بهینه شده "تمکین مالیاتی داوطلبانهی مودیان" مبتنی بر رویکرد فرآیندهای اجرایی در سطح الگوریتمهای PLS: منبع:یافتههای پژوهشگر
نمودار 6- مدل بهینه شده "تمکین مالیاتی داوطلبانهی مودیان" مبتنی بر رویکرد فرآیندهای اجرایی در سطح ضرائب P-Vlue/ T-Value (Bootstrapping) منبع: یافتههای پژوهشگر
7- نتیجه گیری و پیشنهادات امروزه، رویکرد کلی در همه کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال تو سعه،حرکت به سمت مدیریت مالیاتی مبتنی بر بهبود تمکین است. در این راستا، این کشورها، برای کاهش اندازه شکاف مالیاتی، اقدام به اجرا و پیاده سازی برنامه مدیریت ریسک تمکین می‌کنند. از طریق طراحی، اجرا و پیاده سازی برنامه‌های مدیریت تمکین، به طور مستمر در صدد کاهش و یا به حداقل رساندن موارد عدم تمکین مالیاتی هستند. سازمان های مالیاتی کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه(OECD) از الگویی برای مدیریت تمکین مالیاتی استفاده می‌کنند که ریسک‌های عدم تمکین در 2 سطح راهبردی (بازار) و سطح عملیاتی (شامل دوبخش مجموعه ها : منبع/بخش /صنعت وسطح هر مؤدی یا پرونده) دسته بندی شده‌اند.در این الگو شناسایی ریسک‌های راهبردی مقدم بر ریسک‌های عملیاتی بوده و شناسایی ریسک‌های راهبردی زمینه ساز شناسایی ریسک‌های عملیاتی میباشد. علیرغم اهمیت شناسایی ریسک‌های تمکین در مدیریت تمکین مالیاتی و ضرورت برخورد با آنها جهت کاهش شکاف مالیاتی ، افزایش درامد مالیاتی وایجاد عدالت مالیاتی، طبق بررسیهای بعمل آمده ، تاکنون در داخل کشور تحقیق مدونی در سطح راهبردی (از بالا به پایین) جهت شناسایی محرک‌ها یا عوامل ایجاد کننده داخلی ریسک‌ها انجام نشده است. این تحقیق بعنوان نوآوری تمرکز را از مالیاتدهندگان فردی به محیط بزرگ تر تمکین سوق می‌دهد. از این رو دارای نوآوری در بافت تحقیق بوده و شکاف دانشی موجود در شناسایی محرک‌های عدم تمکین بجای موارد آن را مورد واکاوی قرار داده است. در مرحله اول این تحقیق که از روش ترکیبی انجام شده، با استفاده از روش کیفی تحلیل تم و کدگذاری، شاخص‌های مولفه‌های 4 گانه ریسک تمکین مالیاتی(شامل عدم ثبت نام ،عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، عدم ابراز صحیح وقانونی بدهی مالیاتی وعدم پرداخت مالیات) را با استفاده از نظر 30 نفر از خبرگان مالیاتی از منظر ایرادات یا کمبودها در قوانین و مقررات و فرایندهای اجرایی رسیدگی، مطالبه و وصول مالیات شناسایی گردید. سپس در بخش کمی با پرسشنامه 5 گزینه ای از طیف لیکرت درنمونه آماری شامل 210 نفر از مودیان مالیاتی شهر تهران و استفاده از رویکرد معادلات ساختاری مدل روابط ارائه و آزمون گردید. با توجه به اینکه در تحقیق هرندی سرآسیابی(1392) ، با عنوان روش های بهبود تمکین مالیاتی ،عوامل قانونی شامل تشدید مجازاتهای مالیاتی و افزایش جرایم نقدی مالیاتی عنوان شده، تحقیق حاضر حاکی از این است که علاوه بر آن موضوعات، مواردی از جمله نبود الزام قانونی جهت تشکیل پرونده الکترونیکی مالیاتی برای کلیه مشمولین ماده1ق.م.م، عدم شمول کلیه مودیان در قانون مالیات بر ارزش افزوده و عدم الزام قانونی تمام گروههای مشاغل به ارائه صورتحساب فروش واستفاده از صندوق فروش نیز به عنوان محرک‌های عدم تمکین متاثر از قوانین و مقررات از نظر خبرگان دارای اهمیت بوده اند. پایل(1991)، در مطالعة خود تحت عنوان اقتصاد تمکین مؤدیان مالیاتی، نظام مجازات و جرایم مالیاتی را یکی از گلوگاه های دستگاه مالیاتی دانسته و به این نتیجه رسیده است که جرایم کمتر ولی قاطعانه، بیشتر از جرایم سنگین که به طور موردی و غیر قطعی تعلّق میگیرند، بر کاهش فرار مالیات مؤثر هستند.در تحقیق حاضر نیز قابل بخشودگی بودن جرایم مالیاتی یکی از شاخص‌های عدم تمکین مالیاتی شناخته شده که در عدم انجام هر 4 تکلیف قانونی موثر شناخته شده است. عبدی و همکاران در سال 1393 ،طی تحقیقی کتابخانه ای باعنوان حسابرسی مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده با تاکید بر ریسک حسابرسی،عنوان نموده‌اند که استفاده از سیستم فناوری اطلاعات،آموزش کارکنان ویکپارچه سازی نظام مالیاتی به عنوان اقدامات پشتیبان برای کاهش ریسک حسابرسی در نظام مالیات بر ارزش افزوده است. در تحقیق پیش رو نیز یکپارچه نبودن نظام مالیاتی و عدم استفاده از فنآوری های نوین از شاخص‌ها و محرک‌های عدم تمکین شناسایی شده است. بنابراین پیشنهادات زیر از نتایج تحقیق ارائه میگردد:
[1]- گروه حسابداری ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [2]- گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. نویسنده مسئول a.keyghobadi@iauctb.ac.ir [3]- گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
[i] Internal Revenue Service(USA) [ii] Organization for Economic Co-operation and Development [iii] Polit and Hungler [iv] Glaser [v] Confirmatory factor analysis (CFA) [vi] Composite Reliability (CR) [vii] Coefficient of Determination | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یادداشت‌ها
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 809 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 569 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||