بررسی تاب‌آوری شهر دورود در برابر زلزله با استفاده از روش گاما در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 52، آذر 1400، صفحه 205-222   

نوع مقاله: ترویجی

نویسندگان

مهران کرمی¹؛ عباس ملک حسینی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

²دانشیار جغرافیا وبرنامه ریزی شهری- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر

چکیده

یکی از دغدغه‌های اصلی بشر مقابله با مخاطرات طبیعی است. یکی از مهم‌ترین این مخاطرات،زلزله بوده که همواره خطری جدی برای شهرها تلقی می‌شود. شهر دورود هم به‌مانند بسیاری از شهرهای ایران با توجه به‌قرارگیری بر روی چندین گسل فعال، ازجمله مناطق بسیار حساس بوده و در معرض خطرات ناشی از زلزله است؛ بنابراین با توجه به ماهیت غیرقابل‌پیش‌بینی زلزله باید تا حد امکان از خسارات جانی و مالی مرتبط با آن کاست و همچنین کاهش آسیب ناشی از زلزله، مدیریت بحران بعد از وقوع آن و تاب‌آور نمودن شهر در برابر زمین‌لرزه را در نظر گرفت. هدف اصلی برنامه‌ریزی برای مخاطره و کاهش خطر بحران، علاوه بر کاهش آسیب‌پذیری به نحوی بارز به سمت تمرکز روی ایجاد تاب‌آوری در جوامع گرایش پیداکرده است. در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت تاب‌آوری شهری در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله، لایه‌های اطلاعات فیزیکی شهر دورود موردبررسی قرارگرفته است. روش تحقیق و پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. لایه‌های اطلاعاتی موجود شامل: ساختمان‌های اسکلت فلزی، بتن آرمه،ساختمان‌های ساخته‌شده از خشت و چوب،خشت و گل،آجر و چوب،تمام آجر،آجر و آهن،فاصله از گسل،فاصله از فضاهای باز،فاصله از خطوط دسترسی و تراکم جمعیت در بلوک‌های شهری شهر دورود بوده است. لایه‌های آماری با استفاده از روش فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. نتایج حاصل در عملگر گاما نشان می‌دهد که بخش‌های جنوبی و جنوب شرقی شهر دورود ازلحاظ فیزیکی وضعیت مناسبی در تاب‌آوری در برابر زلزله ندارند. درمجموع نتایج پژوهش نشان می‌دهد که به‌غیراز قسمت‌هایی از ناحیه مرکزی، کل شهر وضعیت نرمالی ندارد.

کلیدواژه‌ها

تاب‌آوری؛ روش گاما؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ دورود؛ زلزله

مراجع

Ahmadiani Jamal, M., Sahraian, Z. and Khosravi, F., (2010), Role of causes in physical vulnerability
of jahrom city against earthquake, Journal of Geographical Sciences.17(14): 121-143.
Asgari, A. (1994), Assessing the benefits of planning measures to reduce risks: case of natural hazards
induced Risks.
Bartels, S. A. VanRooyen, M. J. (2012). Medical complications associated with earthquakes, The
Lancet . 379: 748-757.
Behtash, M.R., Keynejad, M.A., Pirbabaei, M.T. and Asgari, A., (2014), Evaluation and Analysis of
Dimensions and Components of Tabriz Metropolis Resiliency, Journal of fine Arts, Architecture
and Urban Planning, 18(3): 33-42.
Behzadafshar, K., Akbari, P. (2019), Explanation and analysis of land use planning criteria in
earthquake risk reduction to increase urban resilience (Case study: Sanandaj city). New Attitudes In
Human Geography. 11(2): 341-357.
Cutter, S.L., (1996), Societalresponses to environmental hazards, Intsoc. Sci.J.
Eari, A., (2008), Planning to reduce the effects of earthquakes at urban levels, Master Thesis in
Geography and Urban Planning, Beheshti University, 260.
Fadaei Islam, A., Bakhshandeh Nusrat, A., Arghan, A. (2013), Investigating the vulnerability of
buildings to earthquakes (Case study: Semnan city). New Attitudes In Human Geography. 5(4): 90-
100.
Fallah, M., Masoud, M. and Navaei, A., (2014), The role of flexible and resilient urban space design in
disaster management, 5th International Conference on Integrated Natural Disaster Management,
Tehran, 23,24, 1354-1363.
Ghanavati, E., Ghalami, SH. And Abdoli, A., (2009), Enable of urban crisis management for reducing
natural hazard (earthquake) case study: khoram abad city, journal of physical Geography , 4(1):
15-25.
Janssen, M. Ostrom, E. (2006), Sustainability, Julie Ann Wrigley Global Institute of (GIOS) CLASSS:
Human Evolution and Social Change, School of (SHESC) CLAS-SS: Social Science Research,
Institute for (ISSR) IAFSE-CIDSE: Computer Science and Engineering.

Lotfi, S., Nikpour, A., Akbari, F. (2020), Assessment and evaluation of physical dimensions of
urban resilience against earthquakes (Case study: District 7 of Tehran). New Attitudes In Human
Geography. 12(4): 20-36.
Manije, R., (2017), Flexibility of urban spaces Case study: Nain city, The 4th Scientific Congress of
New Horizons in the Field of Civil Engineering, Architecture, Culture and Urban Management of
Iran, Tehran.
Masoumi, L., (2015), The Effect of Lifestyle on Urban Planning and Flexibility (Comparative Study:
Districts 1 and 19 of Tehran), Master Thesis in Geography and Urban Planning, Beheshti
University, 141.
Mohammadi Dah Cheshmeh, M., (2015), The Measuring of Connectivity in Urban Texture of Karaj
Facing with Hazards, MJSP, 18 (3):53-78.
Rahimi, M., Olfati, A., Ravanshadnia, M. (2020), Identification and evaluation of urban safe areas in
earthquake crisis by fuzzy hierarchical method (Case study:District 2 of Khorramabad). New
Attitudes In Human Geography. 12(3): 678-695.
Ranjbar, H. R. Dehghani, H. Azmoude Ardalan, A. R. Saradjian, M. R. (2017). A GIS-based approach
for earthquake loss estimation based on the immediate extraction of damaged buildings, Geomatics.
Natural Hazards and Risk. 8(2): 772-791.
Rezaei, M.R., Rafieian, M., & Hosseini, S.M., (2015), Measurement and evaluation of physical
resilience of urban communities against earthquake (Case study: Tehran neighborhoods), Journal of
Human Geography Research, 47(4): 609-623.
Salmani, Moghadam, M., Amir Ahmadi, A. and Kavian, F., (2014), Application of Planning in
Increasing Urban Resilience to Earthquake Using GIS Geographic Information System (Case
Study: Sabzevar City), Journal of Arid Regions Geographic Studies, 17(5): 17-34.
Sharifzadegan, M.S. and Fathi, H., (2008), Application of seismic risk assessment models in urban
planning and design, Journal of Soffe, 46(17): 109-124.
Sheykh Dare ney, F., Esmaeilvandi, M. and Hamidi, N., (2017), Evaluation of the vulnerability of
urban old texture against natural hazards by disaster management approach (case study: urban old
texture of Ahvaz), 5th Scientific Conference on New Horizons in Geography Sciences and
Architectural and Urban Planning of Iran, Tehran, 12, 52-64.
Steven J. R, (2016), A multi-scalar, mixed methods framework for assessing rural communities’
capacity for resilience, adaptation, and transformation, Journal Community Development.124,140.
Yarahmadi, A. (2015), Natural geography of Lorestan, 1, University of Lorestan, 134.
Yearbook of Demographic Statistics of Lorestan Province, (2016), 7, 178.