شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تامین مالی موثر بر عملکرد مالی دانشگاه‌ها

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 57، آذر 1400، صفحه 199-225   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی (آمیخته)

نویسندگان

غلامحسین نفیسی¹؛ حسن طائی^{* 2}؛ حمید رضا آراسته³؛ نادر قلی قورچیان⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران

²دانشیار و عضوهیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

³استاد مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

⁴استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی روش های تامین منابع مالی دانشگاه ها انجام شده است. مطالعه حاضر، به روش ترکیبی و از نوع طرح‌های تحقیق آمیخته اکتشافی می‌باشد که در دو مرحله کیفی و کمی انجام گرفت. در مرحله کیفی، ابتدا با استفاده از روش مصاحبه گروه‌های کانونی به گردآوری داده‌های کیفی پرداخته شد و براساس آن‌ها حیطه های اصلی موضوع پژوهش که همان منابع مالی دانشگاه می باشند شناسایی شدند.  در مرحله کیفی با استفاده از مصاحبه عمیق با خبرگان حوزه‌ی تامین منابع مالی، اقتصاد آموزش عالی و مدیریت آموزش عالی، اطلاعات لازم جمع‌آوری ‌گردید. روش نمونه‌برداری در این مرحله، نمونه‌گیری به روش گلوله برفی بود. پس از جمع‌آوری پاسخ خبرگان و تجزیه و تحلیل آنها، لیستی از شاخص‌ها و مولفه‌های هر شاخص در خصوص الگوی روش‌های تامین مالی در دانشگاه‌ها استخراج ‌شد. سپس در مرحله کمی تحقیق، برای ارزیابی و برازش مدل مفهومی پیشنهادی، به تهیه پرسشنامه محقق‌ساخته بر اساس شاخص‌ها و مولفه‌های مدل به صورت طیف 5 گانه لیکرت اقدام ‌شد. این پرسشنامه در اختیار جامعه آماری 127 نفری که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده بودند، قرار داده شد. در مرحله دوم به منظور اعتبارسنجی روش های تامین مالی شناسایی شده از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد و پس از اجرای آزمون کفایت نمونه‌ برداری کیزر- مایر- اولکین (KMO) و آزمون کرویت بارتلت و احراز اعتبار سازه‌ای پرسشنامه تحقیق در جامعه آماری، شاخص‌ها و مولفه‌های مدل غربال‌سازی شده و شاخص‌های کم اهمیت حذف شدند. حاصل این تحقیق چهار معیار اصلی و 18 زیر مجموعه روش های تامین منابع مالی دانشگاه هاست که در فرآیند تحقیق  شناسایی، رتبه بندی و برای اجرا پیشنهاد شده اند.

کلیدواژه‌ها

روش های تامین مالی؛ منابع مالی؛ عملکرد دانشگاه؛ آموزش عالی

مراجع

فراستخواه، مسعود . (1388). دانشگاه و آموزش عالی، تهران، نشر نی .

قورچیان، نادرقلی، آراسته، حمید رضا. جعفری، پریوش. ( 1383). دایره المعارف آموزش عالی، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.

قدسی پور، سیدحسن.( 1397).  مباحثی در تصمیم گیری چند معیاره، برنامه ریزی چند هدفه، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر.

قهرمان ، چنگیز. روانشادنیا، مهدی. ( 1395 ). تصمیم گیری چند معیاره فازی، تهران: انتشارات سیمای دانش.

اخوان هزاوه، فاطمه. (1399 ). شناسایی و تبیین ابعاد و مولفه های ایجاد نقش هیئت امنا در تامین منابع مالی دانشگاه و ارتقاء آن، فصلنامه مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، 14 (1):  154-129

اسماعیلی کیا، غریبه. (1394). تامین مالی و راهبری در دانشگاهها روندها و به روشها به سمت پایداری مالی دانشگاهها، سومین کنفرانس بین المللی پژوهشهای کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.

انتظاری، یعقوب. (1390). ارائه الگویی برای تامین مالی دانشگاههای دولتی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 17 (2): 34-49.

قارون، معصومه. (1380). مروری بر نحوه ی تامین منابع مالی آموزش عالی در منطقه آسیا و اقیانوسیه و رهیافت هایی برای ایران، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 2 (1): 39-21.

قارون، معصومه. (1375). بررسی راههای تأمین منابع مالی دانشگاهها، پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 3 (1): 55-40.

ربیعی ، مهدی.( 1396 ). بررسی الزامات تامین و تنوع بخشی منابع مالی دانشگاه های دولتی، فصلنامه مطالعات اندازه گیری آموزشی، 7 (1): 142ـ  162  

رفیعی، محسن. نائینی، مجید. غلامیان، سیما و باقری، کلثوم. (1395). بررسی تطبیقی تامین منابع مالی
دانشگاه ها در ایران و سایر کشور های جهان، اولین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم.

روشن، احمد رضا. (1388 ). رهیافت هایی برای تامین مالی دانشگاه های دولتی، مجموعه مقالات بین المللی توسعه نظام تامین مالی در ایران، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

نادری، ابوالقاسم. (1380). توان مالی دولت و سایر راههای تامین مالی آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی.

Amaral, A., Jones, G. A., & Karseth, B. (Eds.). (2013). governing higher education: National perspectives on institutional governance (Vol. 2). Springer Science & Business Media.

Bray, M., & Lillis, K. (Eds.). (2014). Community Financing of Education: Issues & Policy Implications in Less Developed Countries, (Vol. 5). Elsevier.

Erina, J., & Erins, I. (2015). Assessment of Higher Education Financing Models in the CEE Countries, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177: 186-189.

Fabrino, R. J. G., do Valle, B. S., & Gomes, R. C. (2014). The cost of educational effectiveness: Evidence from financing basic education in Brazil, The International Journal of Management Education, 12(2): 151-166.

Goksu, A., & Goksu, G. G. (2015). A Comparative Analysis of Higher Education Financing in Different Countries, Procedia Economics and Finance, 26: 1152-1158.

Herrington, C. M. (2015). Public education financing, earnings inequality, and intergenerational mobility, Review of Economic Dynamics, 18(4): 822-842.

Kim, J., & Han, M. (2015). Education Financing and Public-private Partnership Development Assistance Model, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177: 100-103.

Kim, S., Lee, H., & Kim, J. (2016). Divergent effects of external financing on technology innovation activity: Korean evidence, Technological Forecasting and Social Change, 106: 22-30.

Lung, M., & Alexandra, N. L. (2012). Financing higher education in Europe: issues and challenges, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51: 938-942.

Platonova, E., Bogomolova, J., Musarskiy, M., & Igumnov, O. (2015). Various Approaches to Financing Russian Higher Education Institutions Integrating into the Global Educational Environment, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 214: 393-398.

Savchuk, V., Luzik, P., Gal, I., & Oparin, V. (2016). Higher education in Ukraine: structure and financing, Higher Education Policy, 41: 177-214.

Teker, S., & Teker, D. (2014). Higher Education Financing: A Proposed Model for Turkey, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116: 849-853.