ارزیابی توزیع فضای سبز شهری با استفاده از رویکرد عدالت فضایی در شهر زنجان

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 35، مرداد 1400، صفحه 148-170   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1905-1201

نویسندگان

ابراهیم شریف زاده اقدم¹؛ سید جلال قدسی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

نظر به اینکه عدالت و بی‌عدالتی در فضا نمایان می‌شوند، تجزیه‌وتحلیلِ برکنش بین فضا و اجتماع در فهم بی­عدالتی‌های اجتماعی و نحوه‌ی تنظیم سیاست‌های برنامه‌ریزی برای کاهش یا حل آن‌ها ضروری است. تبیین مفهوم عدالت فضایی، نیازمند بررسی و شناخت مناطق در توزیع متعادل خدمات و امکانات، ازجمله فضای سبز در بین جمعیت ساکن شهر از مؤلفه‌های پایداری شهری است. هدف اصلی پژوهش بررسی این فرضیه که به­نظر می­رسد توزیع پارک­ها و فضاهای سبز شهری در بین نواحی مختلف شهر زنجان به­صورت متعادل توزیع نشده است، می­باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش توصیفی تحلیل فضایی و آماری صورت گرفته است که توزیع فضاییِ فضاهای سبز شهر زنجان را از منظر عدالت فضایی موردبررسی قرار داده است. جهت ارزیابی فضاهای سبز از روش­های ارزیابی کمی و کیفی (ماتریس­های چهارگانه)، شاخص موران و شاخص همسایگی بهره گرفته‌شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که توزیع سرانه­های فضای سبز و به‌ویژه توزیع پارک­ها در سطح نواحی شهر زنجان دارای وضعیت نامناسبی است و توزیع سرانه­ها در بین این نواحی تفاوت معناداری را نشان می­دهد به‌طوری‌که برخی از نواحی مانند 101 و 207 بسیار بیشتر از نیاز جمعیتی خود دارای فضای سبز می­باشند درحالی‌که برخی دیگر از نواحی مانند 201، 202، 203، 204، 205 و 305 فاقد هرگونه فضای سبزی می­باشد؛ و نهایتاٌ نتایج شاخص همسایگی و موران نشان داد که الگوی توزیع پارک­های شهر زنجان، از الگوی خوشه­ای تبعیت می­کند و به‌صورت تصادفی بوده است و نحوه­ی توزیع پارک­ها در سطح شهر و در بین نواحی مشخص است که کاملاً بدون برنامه­ریزی بوده است و عملاً برنامه­ریزی برای توزیع پارک با توجه به مقیاس عملکردی آن­ها صورت نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

عدالت فضایی؛ فضای سبز؛ توزیع عادلانه؛ زنجان