مطالعه حداکثر بارش 24 ساعته به منظور تخمین حداکثر سیلاب محتمل حوضه آجی چای با استفاده از مدل HEC-HMS

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 36، آذر 1400، صفحه 163-182   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1905-1202

نویسنده

علی حنفی^*

استادیار گروه جغراقیا ی دانشگاه افسری امام علی (ع)

چکیده

سیل یکی از بلایای طبیعی است که اغلب مناطق کشور را تحت تأثیر قرار داده و موجب وارد آمدن خسارت می‌گردد. برآورد سیلاب طراحی یکی از اجزای مهم مطالعات هیدرولوژی، پروژه‌های منابع آب بویژه طرح‌های سدسازی است. سیلاب طراحی یک سد، سیلابی است با اوج، حجم و دوره بازگشت مناسب که ایمنی سد و سازه‌های وابسته را طی دوره بهره برداری تضمین می‌نماید. در این تحقیق به منظور تخمین حداکثر سیلاب محتمل[1] حوضه آجی چای، از بین مدل‌های بارش- رواناب مدل ریاضی HEC-HMS انتخاب و استفاده گردید. بدین منظور داده‌های هواشناسی مربوط به 40 ایستگاه همدید، آب و هواشناسی و بارانسنجی از سازمان هواشناسی و شرکت تماب اخذ گردید و سپس به منظور برآورد حداکثر سیل محتمل حوضه، ابتدا حوضه اصلی به زیرحوضه های کوچک‌تر تقسیم و خصوصیات فیزیوگرافیک هر زیرحوضه تعیین شد. الگوی بارندگی مطابق الگوی تیپ II، بارندگی 24 ساعته انتخاب گردیده و بزرگ‌ترین بارندگی 6 ساعته از آن در دوره برگشت‌های مختلف استخراج می‌گردد. سپس جهت تولید هیدروگراف حداکثر سیل محتمل در دوره بازگشت‌های مختلف مدل HMS برای حوضه اجرا گردیده و هیدروگراف حداکثر سیل محتمل برای زیرحوضه های مختلف ترسیم گردید. همچنین مقدار حداکثر سیلاب محتمل در دوره بازگشت‌های مختلف برای تمام زیرحوضه ها محاسبه گردید. حداکثر سیلاب محتمل کل حوضه آجی چای در دوره‌های بازگشت‌های 2، 10، 25، 50 ،100 و 200 ساله به ترتیب 18261 ، 33073 ، 42212 ، 49207 ، 55845 و 62198 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید.

 
[1] . Probable Maximum Flood

کلیدواژه‌ها

حداکثر سیل محتمل؛ مدل ریاضی HEC-HMS؛ هیدروگراف؛ حوضه آجی چای