پتانسیل‏‌یابی جایگاه‌های سوخت CNG شهر اهواز با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری و سیستم اطلاعات جغرافیایی

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 34، خرداد 1400، صفحه 132-150   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

سعید امان پور¹؛ فرشته شنبه پور^{* 2}

¹دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²دانشجو دکترای گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

پایداری پروژه­ها نگرانی عمده توسعه­دهندگان در کشورهای در حال توسعه است و فعالیت­های توسعه نیز پتانسیل بالایی برای ایجاد آسیب به محیط زیست را دارند. از طرفی رشد سریع شهرنشینی، تقاضای بیشتر برای وسایل نقلیه را در پی داشته است، که منجر به مصرف بیشتر سوخت می­شود. جایگاه سوخت بدون شک یکی از مراکز مهم است، اما در عین حال از تسهیلات خطرناک محسوب می­شود. از این رو، انتخاب مکان مناسب این امکانات نیاز به توجه ویژه در مرحله اولیه پروژه دارد و یکی از مهمترین جنبه­های موفقیت برای هر پروژه تجاری است. لذا هدف اصلی این تحقیق، پتانسیل­یابی جایگاه­های سوخت گاز طبیعی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل­های تصمیم­گیری در شهر اهواز می­باشد. ماهیت پژوهش، نظری ـ کاربردی و روش مطالعه آن، توصیفی- تحلیلی می­باشد. در راستای نیل به هدف مذکور، نقشه معیارهای مؤثر در مکان­یابی جایگاه­های سوخت گاز طبیعی همچون: شبکه معابر، کاربری مسکونی، آموزشی و...، در نرم­افزار ARC/GIS تهیه گردید. جهت تعیین وزن معیارها و الویت­بندی و تعیین روابط بین متغیرها، از روش آنتروپی شانون و روش سوارا استفاده شد. در نهایت با ضرب وزن هر معیار در لایه تهیه شده برای هر معیار و ایجاد همپوشانی بین لایه­ها، نقشه نهایی مکان­های مناسب احداث جایگاه­های سوخت­رسانی در مناطق شهری اهواز تهیه گردید. نتایج حاصل از نقشه نهایی حاکی از آن است که منطقه 1 و 5 فاقد جایگاه سوخت می­باشند و این مناطق بیشترین اولویت جهت احداث جایگاه­های سوخت جدید را دارند. در ادامه با استفاده از روش Vikor بین مناطق شهر اهواز اولویت‌بندی صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد به‌ کارگیری تحلیل­های فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین مدل Swara به همراه مدلVikor  نتایج تصمیم‌گیری را دقیق‌تر می‌کند و گزینه‌های دقیق‌تری جهت مکان‌یابی در اختیار قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

جایگاه سوخت CNG؛ سیستم اطلاعات مکانی (GIS)؛ مدل سوارا؛ اهواز