نقش خرده‌فرهنگ‌های درون‌زا بر روند رشد سکونت‌گاه‌های غیررسمی (نمونه موردی: شهرک شهید باهنر مشهد)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 35، مرداد 1400، صفحه 171-191   

شناسه دیجیتال (DOI): 2104-1349

نویسندگان

سجاد رازقی^{* 1}؛ حسین رحیمی²

¹کارشناسی ارشد گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مشهد، ایران

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور مشهد، ایران

چکیده

این پژوهش با توجه به روش تحقیق ترکیبی به دنبال شناسایی و ایجاد یک ظرفیت فکری و عملکردی در این سکونتگاه شهری است تا با برنامه‌ریزی و هدف گزاری این ظرفیت‌ها بتواند در بلندمدت خرده‌فرهنگ‌های مخرب را به سمت تمایلات فرهنگی سازنده و پایدار  میل دهد. از این رو با استفاده از تحقیق کیفی (مصاحبه نیمه ساختاری یافته) و همچنین با استفاده از روش پرسشنامه در جهت شناسایی مهم‌ترین خرده‌فرهنگ‌های منطقه با استفاده از تحلیل مصاحبه در نرم‌افزار تحلیل متن مکس کیودا می باشد که پس از شناسایی خرده‌فرهنگ‌های حاکم بر اساس نظر خبرگان، با بهره‌گیری از فن پرسشنامه در بین 384 نفر از ساکنان حاشیه متناسب به دنبال بررسی وضعیت ارتباط بین خرده‌فرهنگ‌های درون‌زا با رشد حاشیه‌نشینی در شهرک باهنر  مشهد می باشد. نتایج در بخش کیفی با استفاده از نرم افزار متن مکس کیودا از میان 13 متخصص نشان داد که در مجموع  26 خرده فرهنگ عمده بر شهرک باهنر اثرگذار بوده اند که شایع ترین خرده فرهنگ های حاکم به ترتیب اهمیت در زمینه نگرش و سبک زندگی (میانگین 305)، پذیرش اجتماعی(2.98)، هیجان خواهی(2.91)، عدم تمایل به آینده (2.90)، مشارکت جویی(2.69)، لدت جویی(2.68) و مسولیت پذیری (2.32) می باشند.  نتایج توزیع 384 پرسشنامه در بین ساکنان نشان داد که تفاوت معناداری و مستقیم قوی بین نگرش ساکنان شهرک با رفتار آنان وجود دارد و به ترتیب بیشترین اثرگذاری را بر رفتارهای فرهنگی همچون مشارکت پذیری، پذیرش اجتماعی، لذت جویی و مسئولیت پذیری داشته است با توجه به سطح معناداری به دست آمده میتوان با اطمینان 95 درصد ادعا کرد که رفتارهای حاشیه نشینان به شدت تحت تاثیر نگرش های قومیتی-مهاجرتی انان قرار دارد.