مدیریت جهادی از دیدگاه نهج البلاغه

رهیافتهای نوین در مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی

دوره 1، شماره 4، دی 1400، صفحه 65-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا عباسی بختیاری¹؛ فرزاد زیویار²؛ فریبا صلاحی^{* 3}؛ امیر دانشور⁴

¹گروه مدیریت و برنامه‌ریزی ورزشی، واحد فریدن، دانشگاه آزاد اسلامی، فریدن، ایران

²پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی، تهران، ایران

³گروه مدیریت صنعتی، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴گروه مدیریت فناوری اطلاعات، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مدیریت جهادی از جمله مفاهیم نوظهوری است که میتواند بُعد سازمان و مدیریت در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را در حد مطلوبی توضیح دهد. ازآنجاکه مفهوم جهاد یک پدیده برآمده از ایدئولوژی دینی است، یک راهکار مناسب در این زمینه علمی، بررسی الگوی مدیریت جهادی امیرالمومنین)ع( است. از آنجایی که قرآن مجید و نهج البلاغه از مهمترین منابع مبانی حکمت و اندیشه فکری و عملی مقام معظم رهبری در مدیریت و اداره جامعه محسوب می‌شوند. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی ابعاد مدیریت جهادی از دیدگاه نهج البلاغه است. روش تحقیق این مقاله مطالعه تاریخی از نوع کتابخانه‌ای است. این مقاله که متاثر از دیدگاه نهج البلاغه در مورد مدیریت می باشد به بررسی صفات مدیران و تعامل آنها با مردم و همکاران پرداخته و مهمترین ویژگی مدیریتی را بیان می‌دارد. نحوة انجام پژوهش حاضر، کیفی بوده و براساس راهبرد نظریة داده بنیاد، مضامین و ابعاد مدیریت جهاد ی استخراج شدند. یافته‌ها نشان می دهند که قرب الهی، توکل، آینده نگری و دوراندیشی، واقع گرایی، عقلانیت و خردورزی، اشاعة وحدت، مدیریت راهبردی سرمایة انسانی، مدیریت راهبردی علم و فناوری، خودارزیابی و بهبود مستمر و درنظرگرفتن مدیریت به عنوان آزمایش «ازجملة مهم ترین موارد قابل توجه در رابطه با مدیریت جهادی هستند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت اسلامی؛ مدیریت جهادی؛ نهج البلاغه

مراجع

• افجه، سید علی اکبر؛ نقی پور فر، و جعفرپور،. (1392). مطالعه تطبیقی شاخص­های عدالت توزیعی و رویه­ای در سازمان از دیدگاه مدیریت اسلامی و مدیریت غربی، فصلنامه مدیریت اسلامی، سال 22، شماره1، 175-106.
• ابن ابی الحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید.(1387). شرح نهج البلاغه. جلد اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
• احمدزاده، سیدمرتضی؛ حسنی، مجتبی؛ کریم­پور، محمدمهدی؛ طاهری جانبازلو، حمیدرضا و کمیلی­فرد، سید مجتبی(1396). درآمدی بر مدیریت جهادی مبتنی بر آموزه­های نهج البلاغه و سیره امامین انقلاب اسلامی و شهداء. جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
• الطریحی، فخر الدین، (1364). مجمع البحرین، ، ج 3، ذیل کلمه جهد.
• جرداق، جرج سمعان (1956). الامام­علی صوت العداله الانسانیه، چاپ اول. بیروت: دارالفکر الاسلامیه.
• خاشعی، وحید(1395). کاوشی در مؤلفه­های مدیریت جهادی با الهام از فرهنگ جهادی انقلاب اسلامی. تهران: نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی.
• خان­محمدی،هادی(1388). طراحی سیاست­های کلان علمی کشور مبتنی بر اندیشه­ی مقام معظم رهبری(مدظله العالی). دانشکده­ی معارف اسلامی و مدیریت: دانشگاه امام صادق (ع).
• خزائی, داود. (1398). الگوهای مدیریت جهادی و اسلامی. فصل دوم؛ رساله دکتری، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی.
• خزائی, داود, افجه ای, خاشعی, وحید, فربهی, & احمد. (1398). الگوی نظری مدیریت جهادی با استفاده از سخنان امیرالمومنین (ع) در نهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه, 7(27)
• خامنه ای، علی. درس خارج فقه، (1376).
• دبیرخانه دائمی مدیریت جهادی ) 1395)، مصاحبه­های تخصصی مدیریت جهادی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران.
• رحمانی، مریم (1387). مجموعه مقالات همایش­های مدیریت جهادی، تهران: وزارت جهاد کشاورزی، دفتر نمایندگی ولی فقیه.
• سلیمانی، رضا (1395) ، بررسی جنبه­های مختلف نظام سیاست­گذاری و سبک مدیریتی در ژاپن (الزاماتی برای کاربست در مدیریت جهادی)، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران.
• دانشنامه رشد، (1398)، Daneshnameh.roshd.ir
• لطیفی، میثم، سعدآبادی، (1393). پژوهشی پدیدارشناسانه برای فهم جوهره مدیریت جهادی، راهبرد فرهنگ، شماره بیست و هشتم.
• قائدعلی, حسین، سلیمی(1391). سیر تطور مدیریت جهادی در نهادهای انقلاب اسلامی (مطالعه موردی جهاد سازندگی) . فصلنامه مدیریت و پژوهش های دفاعی, 19(90), 137-152
• مکارم شیرازی، ناصر (1390). ترجمه قرآن کریم، قم: انتشارات تابان، چاپ چهارم.
• فروزنده دهکردی، لطف الله، جوکار، علی اکبر، (1386). مدیریت اسلامی و الگو­های آن، دانشگاه پیام نور، چاپ اول.
• مولودپورنیا، ‌رحمان. (2020). مطالعه کاربرد سبک مدیریت اسلامی در اداره، سازمان‌های دولتی و خصوصی مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه, 24(5), 47-54.‎
• نادی، محمد علی، مشفقی (1388). شناخت ادراک معلمان از روابط ابعاد اعتماد سازمانی با تعهد مستمر وعاطفی به منظور ارائه یک مدل معادلات ساختاری درآموزش وپرورش اصفهان، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی
• نژاد سلیم، عادل (1387). کرامت انسانی و سازمان، تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی، چاپ دوم.
• نجفی، محمد حسن (1362). جواهر الکلام فی الشرح شرایع الاسلام،،ج 21، ص 3.
• جعفری، عالمه. (1380). نهج البلاغه، تهران: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی.