بررسی جایگاه اساطیری گل بنفشه در ویس و رامین بر پایه اساطیر یونانی

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 15، شماره 42، اسفند 1397، صفحه 45-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه نظری¹؛ ایوب کوشان^{* 2}؛ مهین مسرت³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

چکیده
       گل‌ها و گیاهان، به صورت نمادهایی همواره تجسّم و تبلور رازهای ناخودآگاه فردی و جمعی هر قوم و تمدّنی بوده‌اند و نمادهای نابِ طبیعی هستند که از قدیم الایّام از وجهه‌ای قدسی و روحانی برخوردار بوده‌اند. در واقع گل‌ها  اغلب به صورت الگوی ازلی روح و یک مرکز روحی عرضه می‌شدند و بیانگر عوالم درونی و عواطف ناگفتة انسان به شمار می‌آمدند. یکی از این گل‌های پُر رمز و راز، گل بنفشه می‌باشد که در اساطیر یونانی دست آفریدۀ خدای عشق است. در این پژوهش برآنیم تا جایگاه اساطیری گل بنفشه در منظومۀ ویس و رامین را به عنوان نماد عشق و وفاداری، مورد بررسی قرار دهیم. هدف ما در این پژوهش، بررسی و تبیین جایگاه اساطیری گل بنفشه و پاسخ  به این سؤال است که ارادة معنای مذکور از کدام اساطیر نشأت گرفته است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده یعنی ابتدا جایگاه اساطیری گل بنفشه مورد بررسی قرار گرفته و بعداً به کاربرد نمادین آن در ویس و رامین پرداخته شده است. از نتایج به دست آمده می‌توان به تأثیر اساطیر یونانی بر ادبیّات ایران دورۀ اشکانیان اشاره کرد و تبیین این امر که گل بنفشه در این برهه از ادبیّات فارسی به عنوان نماد وفاداری  به کار رفته است.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: ویس و رامین؛ نماد و رمز؛ گل بنفشه؛ عشق؛ وفاداری به پیمان

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

• اسعد گرگانی، فخرالدّین، (1337)، ویس و رامین، تصحیح محمّدجعفر محجوب، تهران: نشر بنگاه اندیشه.

2- بوکور، مونیک دو، ( 1376)، رمزهای زنده جان، ترجمۀ جلال ستّاری، تهران: نشر مرکز.

3- دوشن گیمن، ژاک، ( 1385)، دین ایران باستان، ترجمۀ رؤیا منجّم، چاپ دوم، تهران، نشر علم.

4- دیاکونوو، م.م، ( 1344)، اشکانیان، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: نشر انجمن فرهنگ ایران باستان.

5- رنگچی، غلامحسین،( 1373)، گل و گیاه در ادبیّات منظوم فارسی تا ابتدای دوره مغول، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.

6- زرشناس، شهریار، (1372)، سمبولیسم در آراء اریک فروم، تهران: نشر حوزۀ هنری دفتر مطالعات دینی هنر.

7- شکسپیر، ویلیام، (1387)، مجموعه آثار نمایشی، ترجمۀ علاءالدّین پازارگادی، تهران: نشر سروش.

8- شوالیه، ژان و آلن، گربران، (1384)، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، ج2، تهران: نشر جیحون.

9- صفا، ذبیح‌الله، (1381)، تاریخ ادبیّات در ایران، ج1، تهران: نشر ققنوس.

10- قلی‌زاده، خسرو، (1387)، فرهنگ اساطیر ایرانی، تهران: نشر کتاب پارسه.

11- کوپر، جی.سی، (1379)، فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: نشر فرشاد.

12- گرانت، مایکل و جان، هیزل، (1390)، فرهنگ اساطیر کلاسیک(یونان و روم)، ترجمۀ رضا رضایی، تهران: نشر ماهی.

13- میرزا، ایرج، (1356)، دیوان، تصحیح محمّدجعفر محجوب، چاپ چهارم، تهران: نشر گلشن.

14- منصوری، فائق، (بی‌تا)، طبّ منصوری، مطبع محمّد مردان خان.

15- هدایت، صادق، (1334)، نوشته‌های پراکنده، تهران: نشر امیرکبیر.

16- همیلتون، ادیت، (1376)، سیری در اساطیر یونان و روم، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران: نشر اساطیر.

17- پایگاه اینترنتی: قربانی، مهدی، (29/11/1396)، «داستان گل فراموشم نکن»،

www.cloob.com/u/ali___tk/30181808