مؤلّفه‌‌های هویّت ملّی در سروده‌های عارف قزوینی و احمد شوقی

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 16، شماره 43، خرداد 1398، صفحه 215-234   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاهره چال دره^{* 1}؛ معصومه صادقی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار- ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار- ایران.

چکیده

چکیده
هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور می‌شود و حفظ آن از دغدغه‌های دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین ­بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه‌ کردن آن‌هاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران و صاحبان قلم و اندیشه است. بر همین اساس در این پژوهش مؤلّفه‌های هویّت ملّی در آثار دو شاعر انقـلابی، عارف قزوینی و احمد شوقی از شاعـران معاصـر ایران و عـرب به روش توصیفی- تحلیلی و در قالب سه رویکرد سیاسی، تاریخی و اجتماعی بررسی و تبیین شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان از آن دارد که این دو شاعر برجسته، توجّه ویژه‌ای به شاخصه‌ها و عناصر هویّت ملّی و ناسیونالیسم داشته‌اند. وطن‌ستایی، استعمارستیزی، تجلیل و تمجید از مبارزان، قهرمانان و شهدا و بیان عظمت و گذشتۀ پیشینیان از مضامین برجسته سروده‌های آن‌هاست.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: هویّت ملّی؛ ناسیونالیسم؛ استعمار؛ عارف قزوینی؛ احمد شوقی

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

• آشوری، داریوش، (1374)، فرهنگ سیاسی، چاپ دوم، تهران: مروارید.
• ابریشمی، عبدالله، (1372)، نقد و بررسی ناسیونالیسم (ملّی‌گرایی)، چاپ اوّل، تهران: نگارنده.
• حقدار، علی‌اصغر، (1380)، فراسوی پست مدرنیته، تهران: شفیعی.
• حلیمی، علی مرزوق. (1981). شوقی و قضایا العصر و الحضاره – الطبعه الاولی – بیروت: دارالنهضه العربیه.
• داوری اردکانی، رضا، (1379)، دربارة غرب، تهران: هرمس.
• رزازی­فر، افسر، (1380)، «الگوی جامعه شناختی هویّت ملّی در ایران»، فصلنامة مطالعات ملّی، ش 5، سال دوم.
• زرّین‌کوب، عبدالحسین، (1358)، چشم‌انداز شعر نو فارسی، چاپ اوّل، تهران: توس.
• شوقی، احمد، (1995)، دیوان احمد شوقی، إمیل أ. کبا. الطبعه الاولی، بیروت: دار الجبیل.
• شیخاوندی، داور، (1369)، زایش و خیزش ملّت، چاپ اوّل، تهران: ققنوس.
• الطائی، علی، (1378)، بحران هویّت قومی در ایران، چاپ اوّل، تهران: شادگان.
• طاها، حسین، (1981)، المجموعه الکامله، بیروت: دارالکتاب لبنانی.
• عارف قزوینی، ابوالقاسم، (1357)، دیوان، به اهتمام عبدالرّحمن سیف آزاد، تهران: امیرکبیر.
• عبدی، صلاح‌الدّین، (1393)، «بازتاب میراث ایرانی در نمایشنامهةاحمد شوقی»، نشریة ادبیّات تطبیقی دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 6، ش 10، صص 169 –
• گیبرنا، مونتسرات، (1378)، مکاتب ناسیونالیسم، ترجمه امیرمسعود اجتهادی، چاپ اوّل، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
• مجتهدزاده، پیروز، (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
• محمودنژاد، محمود، (1380)، «ناسیونالیسم» فصلنامة مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 10.
• میلر، دیوید، (1383)، ملّیت، ترجمة داوود عزایاق زند، تهران: مؤسسة مطالعات ملّی، ص 29.
• نقی‌پور، محمّدمهدی، (1389)، «وطن در شعر عارف قزوینی»، نامۀ پارسی، ش 53.
• نور محمّدی، مهدی، (1378)، عارف قزوینی: نغمه سرای ملّی ایران، تهران: سخن.
• یوسفی، علی. (1380). «روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویّت ملّی اقوام در ایران»، فصلنامة مطالعات ملّی سال دوم، شماره8. ص 17.