بررسی تطبیقی بوی باروت و عطر نارنج با خاطرات تن بر مبنای نظریّة ژاک لاکان

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 16، شماره 44، شهریور 1398، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فائزه عرب یئسف آبادی^{* 1}؛ طیبه کوچک زهی²؛ ثریا عیسی زایی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی زابل، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه زابل– ایران

²کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیّات فارسی زابل، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه زابل– ایران

چکیده

چکیده
­کتاب­های بوی باروت و عطر نارنج از آثار رضا کاظمی و خاطرات تن از احلام مستغانمی اگر چه به لحاظ صوری، متفاوت به نظر میـرسند؛ امّا در باطن دارای بنیانی هم­بسته­اند که حاصل تشابه دیدگاه­های هر دو نویسنده، در  تلفیق عشق و حماسه است. هدف در این پژوهش بررسی تطبیقی این دو اثر در راستای نشان دادن وحدت نیازهای انسان معاصر و همسانی مسائل زندگی در عصر حاضر است. روش انجام این پژوهش، توصیفی- تحلیلی  و با بهره­گیری از یادداشت­برداری کتابخانه­ای است. هدف در پژوهش حاضر این است که با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی و بر اساس نظریّة نظم­های سه‌گانة ژاک لاکان، شخصیّت‌های اصلی در این دو رمان مورد کنکاش و بررسی روان­کاوانه قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که روند شکل‌گیری عواطف، در شخصیّت اصلی هر دو اثر، از سه مرحله برخوردار است. مرحلة خیالی، مربوط به قبل از جنگ است که به شکل  عشق به مادر و کهن­ الگوی مادر نمادین وطنی آشکار می­شود که آن‌ها را در خود پرورانده است. در مرحلة دوم جنگ و شهادت عزیزان که آ­ن‌ها را وارد «ساحت نمادین» می‌کند. در بزرگ ­سالی، این مسائل سبب می­شود احساس فقدان و تمنّای بی­پایانی در آن‌ها ایجاد شود که  تا حدودی با عشق­ورزی به یک زن التیام یابد. 

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: بررسی تطبیقی؛ بوی باروت و عطر نارنج؛ خاطرات تن؛ رضا کاظمی و احلام مستغانمی

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

• ال­گورین، ویلفرد و دیگران، (1370)، راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمة زهرا میهن‌خواه، تهران، اطلاعات.
• انوشیروانی، علیرضا، (1389)، ضرورت ادبیّات تطبیقی در ایران، ادبیّات تطبیقی، دورة1، شمارة1، صص 7-38.
• براهنی، رضا، (1385)، قصّه‌نویسی، چ2، تهران، البرز.
• بوتبی، ریچارد، (1384)، فروید در مقام فیلسوف، ترجمة سهیل سمی، تهران، ققنوس.
• الحسین، قصی، (1972م)، الموت و الحیاه فی شعر المقاومة، ط1، بیروت، دارالرائد العربی.
• شکری، غالی، (1366)، ادب المقاومة، ط1، بیروت، دارالآفاق الجدیده.
• القاضی، عبدالمنعم زکریّا، (2009)، البنیة السردیة فی الروایة، ط1، الجیزة، مرکز البحوث الانسانیة.
• کاظمی، رضا، (1384)، بوی باروت و عطر نارنج، تهران، انتشارات رجاء.
• لیدر، داریان و جودی گروز، (1387)، لاکان: بررسی شخصیّت، اندیشه و آثار، ترجمة محمّدرضا پرهیزگار، تهران، نظر.
• مستغانمی، احلام، (1393)، خاطرات تن، ترجمۀ رضا عامری، چ2، تهران، افراز.
• موللی، کرامت، (1387)، مبانی روان­کاوی فروید_لاکان، چ4، تهران، نی.
• وهبة، مجدی، (1974)، معجم مصطلحات نقد الروایة، ط2، بیروت، مکتبة لبنان.
• یونگ، کارل گوستاو، (1371)، خاطرات، رویاها و اندیشه، ترجمة پروین فرامرزی، مشهد، آستان قدس رضوی.
• Abrams .M.H ,(1999), A Glossary of Literary Terms , 7 th Ed, Boston: Heinle Publication.
• Clero, Jean- Pierre , (2002), Le vocabulaire de Lacan , Paris: Ellipses.
• Eagleton, Terry ,(1997), Literary Theory: an Introduction, 2nd ed, Blackwell: Oxford.
• Homer,Sean ,(2005),Jacques Lacan , firsted, New York :Routledge.
• Lacan,Jacques ,(1968), The Language Of The Selfe ,Trans: AnthonyWilden, New York: Johns Hopkins University Press.
• __________ ,(2002), Ecrits:A Selection, trans:Bruce Fink . NewYork: Norton & Company.