شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های جغرافیای شهری در سفرنامه ناصرخسرو

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 52، آذر 1400، صفحه 247-271   

نوع مقاله: مروری

نویسندگان

مصطفی خدایاری^{* 1}؛ زکیه دهنمکی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

بی شک سفرنامه‌ها تنها بعد ادبی و داستانی نداشته بلکه بعضا حاوی اطلاعات علمی ارزشمندی درباره جغرافیا، فرهنگ، سیاست، اقتصاد و ... مناطق هستند. سفرنامه ناصر خسرو را بی‌شک باید یکی از درخشان‌ترین سفرنامه‌های ادبیات فارسی دانست از این رو که حکیم چیره‌دستی چون ناصرخسرو با تکیه بر علم و دانش و نیز با صدق و راستی کامل و تنها با ضبط مشاهدات عینی خویش به دور از دخالت احساسات و عواطف شخصی، دست بر قلم برده و اثری این چنین خلق نموده است. هدف این مقاله شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های جغرافیای شهری در سفرنامه ناصرخسرو است. سوال اصلی مقاله این است که آیا مولفه های جغرافیای شهری در سفرنامه ناصر خسرو چگونه مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته‌اند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی است. نتایج این مقاله نشان می دهد که سفرنامه ناصرخسرو مجموعه‌ای چند بعدی و کامل از اطلاعات است که برای هر فردی با سلایق گوناگون قابل توجه است و یکی از اساسی‌ترین منابع تحقیق و جستجو در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، مردم‌شناسی، محیط زیست، تاریخی و جغرافیایی هستند. در این پژوهش برآنیم تا پس از بیان مقدمه و چندین تعریف، با شناسایی مؤلفه‌های جغرافیای شهری در سفرنامه ناصرخسرو و ابعاد مختلف آن در سفرنامه ناصرخسرو بپردازیم.

کلیدواژه‌ها

ناصرخسرو؛ سفرنامه؛ جغرافیا؛ شهر؛ جغرافیای شهری

مراجع

The Holy Quran

Campbell, Scott. Fanstein, Susan. (2009). Theories of Urban Planning (20th Century), translated by
Aref Aghvami Moghadam, Azarakhsh, Tehran.
Dehkhoda, Ali Akbar. (1998). Dictionary, Tehran University Publishing and Printing Institute.
Eftekhari, Ali. (2009). Interdisciplinary Sciences in Higher Education, Quarterly Journal of
Interdisciplinary Studies, 2(1),83-95.
Elden,S.(2001). Mapping in present:Heidegger,Foucault and the Project of a Spatial History, London,
Continuum.
Eslami Nodoshan, MohammadAli. (2000). The connection of thought and poetry with Naser Khosrow,
Memoirs of Naser Khosrow, Mashhad, Ferdowsi University.
Ghobadiani, Nasser Khosrow (2019), Travelogue, by the efforts of Jafar Modarres Sadeqi, Publishing,
Tehran:Markaz.
Ghobadiani, Nasser Khosrow. (1993). Travelogue, by the efforts of Zabihullah Safa, Publishing,
Tehran, Amir Kabir.
Hosienizadeh,saeidh(2013). To Explain The Architecture of Fortifications in the Hakim Nasser
Khosrow Qbadyany,s Logbook In The City Travels. Literary and rhetorical research, 1(4), 112-
125.
Khamehyar, A. (2020). The Position of the Hajj RThe Importance of Nāsir Khusraw Qubādiyānī
Balkhi’s Travelogue in the Study of the Hajj History and the Two Holy Shrines in the 5th Century.
miqat hajj, 28(112), 63-80.
Krachkovsky Ignaty. (2000). History of Geographical Writings in the Islamic World, translated by
Abolghasem Payende, Tehran, scientific, cultural.
Lestering. (1958). Historical Geography of the Eastern Caliphate, translated by -Mohammad Erfan,
Tehran, Book Publishing Company.
Masoudi, Abolhassan Ali Ibn Al-Husseina. (1986). Al-Tanbiyyah wa Al-Ashraf, translated by
Abolghasem Payende, Scientific and Cultural Publishing Company, Second Edition, Tehran.
Minorski. (1993). Hudood al-Alam from the East to the West (Minorski comments), edited and
annotated by Maryam Mirahmadi and Gholamreza Varhram, Tehran, Al-Zahra university.
Mohammad Hassan, Zaki. (1987). Muslim tourist in the Middle Ages, translated by Abdullah Naseri
Taheri, Tehran, Raja Cultural Publishing Center.
Momeni, Mostafa. (2002). The Character between the Knowledge of Land Management and Its Place
in Geography, Journal of the Development of Geography Education, 13(64).
Moqaddasi, Abu Abdullah Mohammad Ibn Ahmad. (1982). Ahsan Al-Taqasim Fi Maarefa Al-Aqlim,
translated by Alinaghi Manzavi, Tehran, Iranian Authors and Translators Company.
Naser Khosrow. (1970). Naser Khosrow's travelogue. By: Ahmad Ebrahimi. Tehran, -Ministry of
Culture and Arts Printing House.
Naser Khosrow. (1975). Travelogue of Naser Khosrow, Tehran, Zavar.
Naser Khosrow. (1993). A selection of Naser Khosrow's poems by Hassan Anvari.
Naser Khosrow. (2010). Thirty Odes of Naser Khosrow Selected and Explained: Mohammad
Gholamrezaei, Tehran, Jami.
Naser Khosrow.(2010). Naser Khosrow's Divan, by Mansour Jahangir, Tehran, Negah.
Shebling, Jacques. (1998). What is Geography, Translated by Sirus Sahami, Tehran, Qatreh.
Shokouei, Hossein. (1994). New Perspectives on Urban Geography, 1(1).
The Holy Quran
Yousefi, Gholam Hossein. (1991). A Meeting with the Writers, Third Edition, Tehran, Scientific,1(1).