اثر بخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر کیفیت زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع2

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 47، اسفند 1400، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا محدث شکوری گنجوی¹؛ حسن احدی^{* 2}؛ فرهاد جمهری³؛ جواد خلعتبری⁴

¹دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روان‌شناسی سلامت، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی.

²استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

³استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

⁴دانشیار، گروه روان‌شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تعیین میزان اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر کیفیت زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع II بود. روش: پژوهش حاضر با روش نیمه­آزمایشی با پیش و پس­آزمون و پیگیری، با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری، شامل کلیه زنان دیابتی مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) شهر تهران در پاییز 1397 بودند. نمونه‌گیری بصورت دردسترس (30 زن دیابتی) و تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه انجام شد. در مرحله پیش­آزمون، پرسشنامه کیفیت زندگی انجام شد. سپس گروه آزمایش 8 جلسه تحت درمان قرار گرفتند و گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند و نهایتا هر دو گروه تحت پس‌آزمون و دوره پیگیری (3 ماه) قرار گرفتند. جهت تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دادند بین دو گروه، پس از اجرای درمان تفاوت معناداری وجود دارد. بطوریکه، میانگین نمره کیفیت زندگی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. نتیجه گیری: بنابر نتایج این پژوهش برای بهبود کیفیت زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 می توان از روش اثر بخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بهره برد.

کلیدواژه‌ها

درمان؛ تعهد و پذیرش؛ دیابت نوع 2؛ زنان دیابتی؛ کیفیت زندگی

مراجع

دریا، غلام حسین؛ نوروزی اصل، اردوان؛ موسوی، سیده مریم؛ هاشمی، فرید. (1398). تاثیر عصاره آبی اتانولی شقایق کوهی (Glaucium flavum) بر شاخص‌های نفروپاتی دیابتی موش صحرایی. ارمغان دانش، ۲۴(۲): 40-54.

رفیعی، فروغ؛ مسرور، دریادخت؛ حقانی، حمید؛ عظیمی، حمیده. (1397). تأثیر ۸ هفته ورزش تای چی بر قند خون ناشتای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲.  فصلنامه طب مکمل، ۷(۲): ۱۸74-۱۸86.

علیرضایی شهرکی، روح انگیز؛ اکبری کامرانی، احمد علی؛ صحاف، رباب؛ ابوالفتحی ممتاز، یداله. (1398). تأثیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت وزارت بهداشت بر میزان دانش، نگرش و عملکرد بیماران سالمند دیابتی نوع 2 شهر اصفهان. مجله سالمند، 14(1): 84-95.

فتحی، محمد؛ رحمانی، مینو؛ رحمتی، مسعود؛ ولیپور، وحید. (1397). تاثیر فعالیت مقاومتی بر شاخص های دیابت در زنان مبتلا به دیابت نوع 2. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 12(7): 41-50

نخعی، نوروز. (1392). روند ابتلا به دیابت در ایران رو به افزایش است. همایش روز جهانی دیابت. دانشگاه علوم پزشکی کرمان. آبان.

نواب، مژگان؛ دهقانی، اکرم؛ صالحی، مهرداد. (1397). تأثیر گروه درمانی مبتنی بر شفقت بر کیفیت زندگی و تغییر در اهداف و اولویت های مادران کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی.  فصلنامه سلامت روان کودک، ۵(۱): 127-137.

دمهری، فرنگیس؛ سعیدمنش، محسن؛ جلا، نرگس. (1397). اثربخشی درمان مبتنی ‌بر پذیرش و تعهد بر نشخوار فکری و بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجله مطالعات ناتوانی، 8(25): 1-8.

هروز، بهروز؛ بوالی، فاطمه؛ حیدری زاده، نسرین؛ فرهادی، مهران. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر علائم روان‌شناختی، سبک‌های مقابله‌ای و کیفیت‌زندگی بیماران دیابتی نوع II. مجله سلامت و بهداشت، 7(2): 236-253.

American Diabetes Association. (2016). Economic Costs of Diabetes in the U.S.in 2007. Diabetes Care, 31(3): 596-615.

Berry, D. C., Boggess, K., & Johnson, Q. B. (2016). Management of pregnant women with type 2 diabetes mellitus and the consequences of fetal programming in their offspring. Current diabetes reports, 16(5): 36.‏

Chen, S. M., Creedy, D., Lin, H. S., & Wollin, J. (2012). Effects of motivational interviewing intervention on self-management, psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: a randomized controlled trial. International journal of nursing studies, 49(6), 637-644.

Dedefo, M.G., Ejeta, B.M., Wakjira, G.B., Mekonen, G.F., Labata, B.G. (2017). Self-care practices regarding diabetes among diabetic patients in West Ethiopia. BMC research notes, 12(1): 212.

Rodill, L. G., Exalto, L. G., Gilsanz, P., & Biessels, G. J. (2018). Diabetic retinopathy and dementia in type 1 diabetes. Alzheimer Disease & Associated Disorders, 32(2): 125-130.

Fatahi, N., Kazemi, S., Bagholi, H., & Koroushnia, M. (2020). Comparison of the effectiveness of two classical cognitive-behavioral therapies and mindfulness-based stress reduction on perceived stress and anxiety sensitivity in patients with type 2 diabetes in Shiraz. Journal of Psychoscience, 19(95).

Feros, D. L., Lane, L., Ciarrochi, J., & Blackledge, J. T. (2013). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: a preliminary study. Psycho‐Oncology, 22(2): 459-464.

Forman, E. M., Herbert, J. D., Moitra, E., Yeomans, P. D., & Geller, P. A. (2007). A randomized controlled effectiveness trial of acceptance and commitment therapy and cognitive therapy for anxiety and depression. Behavior modification, 31(6): 77-99.

Gregg, J. A., Callaghan, G. M., Hayes, S. C., & Glenn-Lawson, J. L. (2007). Improving diabetes self-management through acceptance, mindfulness, and values: A randomized controlled trial. J Consult Clin Psychol, 75(2): 43-336.

Harrington, C., Carter-Templeton, H., & Appel, S. (2017). Diabetes self-management education and self-efficacy among African American women living with type 2 diabetes in rural primary care. Journal of Doctoral Nursing Practice, 10(1): 11-16.

Hasker, S. M. (2010). Evaluation of the mindfulness – acceptance commitment approach for enhancing athletic performance. Indiana University of Pennsylvania.

Hasler, W. L., Wilson, L. A., Nguyen, L. A., Snape, W. J., Abell, T. L., Koch, K. L., & Grover, M. (2019). Opioid use and potency are associated with clinical features, quality of life, and use of resources in patients with gastroparesis. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 17(7): 1285-1294.

Hayes, S. C. (2014).  Acceptance & Commitment Therapy: Relational Frame Theory, and the Third Wave of Behavioral and Cognitive Therapies. Behavior Therapy, 35: 639-665.

Hyenkl, S. (2014). A population-based study of the bidirectional association between obstructive sleep apnea and type 2 diabetes in three prospective US Cohorts. Diabetes care, 41(10): 2111-2119.

Hein, M., Lanquart, J. P., Loas, G., Hubain, P., & Linkowski, P. (2018). Prevalence and risk factors of type 2 diabetes in insomnia sufferers: a study on 1311 individuals referred for sleep examinations. Sleep medicine, 46, 37-45.

Hayden MR, Grant DG, Aroor AR, DeMarco VG (2019) Empagliflozin ameliorates type 2 diabetes-induced ultrastructural remodeling of the neurovascular unit and neuroglia in the female db/db mouse. Brain sciences, 9(3): 57.

Huges, A.E., Berg, C.A., & Wiebe, D. J. (2014). Emotional processing and self–control in Adolescents with Type 1 Diabetes. Journal of Pediatric Psychology, 37(8): 925-934.

Li, H., Ji, M., Scott, P., & Dunbar-Jacob, J. M. (2019). The Effect of Symptom Clusters on Quality of Life among Patients with Type 2 Diabetes. The Diabetes Educator, 45(3): 287-294.

Narimani, M., Alamdari, E., & Abolghasemi, A. (2013). The Study of The Efficiency of Acceptance and Commitment-Based Therapy on the Quality of Infertile Women’s Life. Journal of Family counseling and psychotherapy, 4 (3): 387-405. (Persian).

Prevedini, A. B., Presti, G., Rabitti, E., Miselli, G., & Moderato, P. (2011). Acceptance and commitment therapy (ACT): the foundation of the therapeutic model and an overview of its contribution to the treatment of patients with chronic physical diseases. G Ital Med Lav Ergon, 33(1 Suppl A), 53-63.

Snyder, L.L., Stafford, J.M., Dabelea, D., Divers, J., Imperatore, G., Law, J., Lawrence, J.M., Pihoker, C., Mayer‐Davis, E.J.(2019). Socio‐economic, demographic, and clinical correlates of poor glycaemic control within insulin regimens among children with Type 1 diabetes: the SEARCH for Diabetes in Youth Study. Diabetic Medicine, 36(8): 36-1028.

Verma, S. K., Luo, N., Subramaniam, M., Sum, C. F., Stahl, D., Liow, P. H., & Chong, S. A. (2010). Impact of depression on health related quality of life in patients with diabetes. Diabetes and Quality of Life, 39(12): 913-917.

Wise, E.H., & Hersh, M.A. (2012). Ethics, Self-Care and Well-Being for Psychologists: Re envisioning the Stress-Distress Continuum. Journal of Psychology: Research and Practice, 43(5): 87-94