مقایسه اثربخشی دو نوع درمان شفقت‌درمانی بخشش‌محور مبتنی بر تعارضات زناشویی و درمان مبتنی بر شفقت بر خشم و سازگاری زناشویی زنان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 47، اسفند 1400، صفحه 65-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ظهیرالدین فاریابی¹؛ فلور خیاطان^{* 2}؛ غلامرضا منشئی³

¹دانشجوی رشته دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

²عضو هیئت‌علمی گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

³دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی شفقت‌درمانی بخشش‌محور مبتنی بر تعارضات زناشویی و درمان مبتنی بر شفقت بر خشم و سازگاری زناشویی زنان اجرا شد. روش‌: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل زنان دارای تعارضات زناشویی شهر یزد در سال 1398 بود. 45 زن دارای تعارضات زناشویی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌‌های آزمایش و گروه گواه گمارده شدند. گروه‌های آزمایش، شفقت‌درمانی بخشش‌محور و درمان مبتنی بر شفقت را به شکل جداگانه دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه تعارضات زناشویی (MCQ)، کنترل خشم (ACQ) و سازگاری زناشویی (MSQ) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که شفقت‌درمانی بخشش‌محور و درمان مبتنی بر شفقت بر خشم (0001≥P؛ 41/0=Eta؛ 71/12=F) و سازگاری زناشویی(0001≥P؛ 45/0=Eta؛ 25/15=F) زنان تاثیر دارد. همچنین نتایج نشان داد که شفقت‌درمانی بخشش‌محور نسبت به درمان مبتنی بر شفقت تاثیر بیشتری بر سازگاری زناشویی داشته است. نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر معنادار شفقت‌درمانی بخشش‌محور و درمان مبتنی بر شفقت، توصیه می‌شود در راستای بهبود سازگاری زناشویی و خشم زنان دارای تعارضات زناشویی، این دو روش مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

خشم؛ سازگاری زناشویی؛ شفقت‌درمانی بخشش‌محور؛ درمان مبتنی بر شفقت؛ تعارضات زناشویی

مراجع

ابراهیمی، ا.، نجفی، م.ر.، مهراب کوشکی، ع.، صادقی، ز. (1387). رابطه تعارضات زناشویی و برخی عوامل جمعیت‌شناختی با شانس ابتلا به سردردهای میگرنی، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 26(89)، 112-118.

احمدی اردکانی، ز.، فاطمی عقدا، ن. (1398). رابطه سبک‌های دلبستگی و رضایت زناشویی با میانجی‌گری بخشش و همدلی: بررسی یک مدل، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(1)، 15-25.

بابایی گرمخانی، م.، کسایی، ع.، زهراکار، ک.، اسدپور، ا. (1398). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر شفقت، بر راهبردهای تنظیم هیجان و رضایت زناشویی زنان پیمان شکن دارای خیانت سایبری، مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 9(2)، 73-92.

خدایاری‌فرد، م.، غلامعلی لواسانی، م.، اکبری زردخانه، س.، لیاقت، س. (1386). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و هنجاریابی سیاهة ابراز خشم صفت- حالت 2 اسپیلبرگر در بین دانشجویان دانشگاه تهران، طرح پژوهشی، دانشگاه تهران.

دشت‌بزرگی، ز. (1396). تاثیر مداخله مبتنی بر شفقت خود بر احساس تنهایی و تنظیم هیجانی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 18(4)، 72-79.

زارعی، ا.، دهقان منشادی، م.، عسگری، م.، نظیری، ق. (1396). بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر بخشودگی بر ابعاد سازگاری زنان پس از طلاق شیراز، زن و جامعه، 8(4)، 21-38.

صائمی، ح.، بشارت، م.ع.، اصغرنژاد فرید، ع.ا. (1397). مقایسه اثربخشی زوج درمانی گاتمن و زوج درمانی هیجان‌محور بر صمیمیت زناشویی زوجین، روانشناسی خانواده، 5(2)، 39-52.

فتوحی، س.، میکاییلی، ن.، عطادخت، ا.، حاجلو، ن. (1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض، نشریه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 12(1)، 45-64.

کاظمیان‌مقدم، ک.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، کیامنش، ع.، حسینیان، س. (1395). نقش تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی در پیش‌بینی رضایت زناشویی، روانشناسی خانواده، 3(2)، 71-82.

کاظمیان‌مقدم، ک.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، کیامنش، ع.، حسینیان، س. (1397). رابطه علّی تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با دلزدگی زناشویی از طریق میانجی‌گری تعارض زناشویی و رضایت زناشویی، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 9(31)، 131-146.

مدرسی، ف.، زاهدیان، س.ح.، هاشمی محمدآباد، س.ن. (1393). میزان سازگاری زناشویی و کیفیت عشق در متقاضیان طلاق دارای سابقه خیانت زناشویی و فاقد سابقه خیانت زناشویی، ارمغان دانش، 19(1)، 78-88.

مرادی، آ.، یزدان‌بخش، ک.، بساطی، آ. (1395). پیش‌بینی تعارض زناشویی براساس روان‌بنه‌ها، سبک‌های دلبستگی و بخشودگی، مجله علوم روانشناختی، 15(60)، 518-531.

مرادی، ز.، صادقی، م. (1398). اثربخشی خانواده درمانی شناختی رفتاری بر کنترل خشم و کاهش تعارض زناشویی زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره کلانتری: مطالعه تک‌آزمودنی، روان‌شناسی نظامی، 10(4)، 67-82.

یوسفی، ن.، بشلیده، ک.، عیسی‌نژاد، ا.، اعتمادی، ع.، شیربیگی، ن.(1390). رابطه سبک‌های عشق‌ورزی و کیفیت زندگی زناشویی در میان افراد متأهل. دوفصلنامه مشاوره کاربردی دانشگاه چمران اهواز، 1(1)، 21-36.

Aricioglu, A. (2016). Mediating the Effect of Gratitude in the Relationship between Forgiveness and Life Satisfaction among University Students. International Journal of Higher Education, 5(2), 275-282.

Batista, R., Cunha, M., Galhardo, A., Couto, M., Massano-Cardoso, I.(2015). Psychological Adjustment to Lung Cancer: the Role of Self-compassion and Social Support. European Psychiatry, 30, 28-32.

Cribbet, M.R., Smith, T.W., Uchino, B.N., Baucom, B.R.W., Nealey-Moore, J.B. (2020). Autonomic influences on heart rate during marital conflict: Associations with high frequency heart rate variability and cardiac pre-ejection period. Biological Psychology, 151, 107-112.

Ghahari, S.H., MazloumiRad, M.(2018). Effectiveness of forgiveness skill on anxiety and depression among women victims of sexual abuse in childhood. Asian Journal of Psychiatry, 34, 84-88.

Lathren, C., Bluth, K., Park, J.(2019). Adolescent self-compassion moderates the relationship between perceived stress and internalizing symptoms. Personality and Individual Differences, 143, 36-41.

Li, X., Liu, Q. (2020). Parent–grandparent coparenting relationship, marital conflict and parent–child relationship in Chinese parent–grandparent coparenting families. Children and Youth Services Review, 109, 104-110.

Pullmer, R., Chung, J., Samson, L., Balanji, S., Zaitsoff, S.(2019). A systematic review of the relation between self-compassion and depressive symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 74, 210-220.

Sapmaz, F., Yıldırım, M., Topçuoğlu, P., Nalbant, D., & Sızır, U. (2016). Gratitude, Forgiveness and Humility as Predictors of Subjective Wellbeing among University Students. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 12-19.

Spielberger, C., Johnson, E., Crane, R.,، Jacobs C., Worden, T. (1985). The experience and expression of on anger expression scale. In M. A. Chesney & R. H. Rosenman (Eds.). Anger and hostility in cardiovascular and behavioral disorders. (pp. 5-30). New York: Hemisphere / Mc Craw – Hill.