اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر عاطفه منفی و بهبود رابطه والد کودک در مادران کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 47، اسفند 1400، صفحه 91-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهنام جعفری ثانی¹؛ محمدحسین بیاضی^{* 2}؛ سعید تیموری²

¹دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد تربت جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت جام، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، واحد تربت جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت جام، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثر آموزش تنظیم هیجان بر عاطفه منفی و بهبود رابطه والد-کودک در مادران کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای بود. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری شامل مادران کودکان دبستانی مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای مراجعه کننده به کلینک­های آموزش و پرورش  ناحیه 4 و 6  شهر مشهد بود که  تعداد 40 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند و  به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. جهت جمع آوری داده­ها از مقیاس اختلال نافرمانی مقابله­ای کودکان، مقیاس عاطفه منفی، مقیاس ارزیابی رابطه مادر- کودک استفاده شد. برای گروه آزمایش آموزش تنظیم هیجان طی 8 جلسه 90 دقیقه­ای برگزار شد. یافته­ها: نتایج تحلیل کوواریانس تک­­متغیره و چند­متغیره نشان داد آموزش تنظیم هیجان می­تواند موجب بهبود رابطه مادر-کودک و مولفه­های آن، در مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای شود (001/0>p). و همچنین تفاوت گروه آزمایش و کنترل در مولفه­ عاطفه منفی نیز معنی­دار می­باشد (001/0>p). نتیجه­گیری: آموزش تنظیم هیجان با دانش­افزایی و افزایش درک و انعطاف­پذیری مادران کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای به تقویت رابطه مادر- کودک و سلامت روان و کاهش عاطفه منفی منجر شد.

کلیدواژه‌ها

اختلال نافرمانی مقابله‌ای؛ آموزش تنظیم هیجان؛ عاطفه منفی؛ رابطه مادر-کودک

مراجع

ایمان­زاده، حمیرا (97 ـ 1396)، مقایسه ویژگی­های شخصیتی مادران پسران نافرمانی مقابله­ای و مادران پسران عادی مقطع ابتدایی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی کودکان استثنایی،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

تهرانی­دوست، م، شهریور، ز و محمودی، ج (1397). بررسی تأثیر آموزش تربیت سازنده روی والدین کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای.  مجله روانشناسی؛ 14(4): 53-58

میرزاییان، بهرام؛ احدی، حسن؛ پاشاشریفی، حسن؛ آزاد، حسین. (1386). تأثیر آموزش مهارتهای کنترل کودک به مادران بر کاهش علایم اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی کودکان و افسردگی مادران. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 29: 81-109

 

Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. S. 1978. The classification of child psychopathology: A review and analysis of empirical efforts. Psychological Bulletin, 85, 1275 –1301.

Arce. E, Simmons. A.W., Winkielman. P., stein. M.B, Hitckock. C. paulus. M. P. (2009). Association between individual differences in self- reported emotional Negative affection and the affective- perception of neutral faces. Journal of Affective Disorders. 222-210 ,25.

Barkley RA. (1997). Defiant children: a clinician's manual for assessment and parent training. 2^nd ed. New York: Guilford Press; 1997

Bell  C. C. (2011). Cultivating Negative affection in  Youth. Journal ofAdolescent    Health, voll (29) 375-381

Cohen, N., Kershner, J., & Wehrspann, W. 1985. Characteristics of social cognition in children with different symptom patterns. Journal of Applied Developmental Psychology, 6, 277 – 290.

Eisenhower, A. S., Baker, B. L., Blacher, J. (2005). Preschool children with intellectual disability: Syndrome specificity, behavior problems, and maternal well-being. Journal of Intellectual Disability Research, 49, 657-671

Ercan ES, Varan A, Deniz U. Effects of combined treatment on Turkish Children Diagnosed with oppositional defiant Disorder: APreliminary Report. Child Adolesct Psychopharmacology . 2005; 15(2): 203-219.

Ezpeleta, L., Granero, R., Osa, N., Penelo, E., & Domenech, JM. 2012. Dimensions of oppositional defiant disorder in 3-year-old pre- schoolers. Journal Child Psychology Psychiatry, 53, 1128-1138.

Faver, C. 2010. School-based humane education as a strategy to prevent violence: Review and recommendations. Children and Youth Services Review, 32, 365-370.

Folkman,S. (2014). Personal  Control and stress  and  coping  processes.  Journal   of  Personality  and  Social  Psychology. 46.  839-852.

Kazdin, A. E. 2005. Parent management training. Treatment for oppositional, aggressive,and antisocial behaviour in children and adolescents. New York: OxfordUniversity Press.

Krieger, FV., & Goodman, G. 2013. Dimensions of oppositionality in a Brazilian community sample: testing the DSM- 5 proposal and etiological links. Journal American Academicy Child Adolescent Psychiatry. 52, 389-400.

Lehmann, Ch. 2009. Oppositional Defiant Disorder in Adolescents: What School Counselors Need to Know, A Research Paper Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Science Degree School Counseling University of Wisconsin-Stout.

Lochman, J. E. 2016. Translation of research into interventions. International Journal of Behavioral Development, 31, 31– 38.

Masten, A. S., Reed,  M.G. (2002). Negative affection  in    development.  In:  Snydera,   C.R.,Lopez, S. J.,  eds.  The Handbook of Positive sychology, Oxford   University  Press, pp. 74-88.

Matthys, W., & Lochman, J, E. 2010. Oppositional Defiant Disorder and mental health in Childhood. Blackwell Publishing.

Pisterman S, Firestone P, McGrath P. (2002). The role of parenting training in treatment of preschool with ODD. AM J Psychiat; 62: 397-408.

Reti IM, Samuels JF, Eaton WW, Bienvenu J, Costa PT, Nestadt G.(2012) Influences of parenting on normal personality trait. Pers Rres.111(1): 55-64.

Troy, A.S. (2012). Cognitive Reappraisal Ability As A Protective Factor: Negative affection to stress across time and context. Doctoral Dissertation of Philosophy. University of Denver.

Wakschlag, L., Henry, D., Tolan, P., Carter, A., Burns, J., & Briggs- Gowan, M. 2012. Putting theory to the test: modeling a multidimensional, developmentally-based approach to preschool disruptive behavior. Journal Am Academy Child Adolescence Psychiatry, 51, 593-604.

Watson, J. C. 2001. Revisioning empathy: Theory, research, and practice. In D. Cain & J. Seeman (Eds.), Handbook of research and practice in humanisti psychotherapy, (p. 445-472). Washington, DC: American Psychological Association.