بررسی رابطه مؤلفه های عصب روان شناختی حافظه فعال دیداری فضایی و بازداری پاسخ با عملکرد باورکاذب کودکان7تا 12سال

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 47، اسفند 1400، صفحه 139-151   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هادی تقی زاده^{* 1}؛ حلیمه زاهدی راد²؛ عفت یاسی³

¹استاد دانشگاه فرهنگیان بیرجند

²کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، کارشناس مشاوره تربیتی-تحصیلی آموزش و پرورش بیرجند

³کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کنش­های اجرایی بازداری پاسخ و حافظه­فعال با سطح رشد باور­کاذب دانش­آموزان ابتدایی انجام گرفت.روش: روش پژوهش حاضر همبستگی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه دانش­آموزان عادی دبستانی شهر بیرجند می­باشد که در سال تحصیلی 97-96 در مدارس شهرستان بیرجند مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 180 نفر بود. که به شیوه همتاسازی بر اساس سن، جنسیت و پایه تحصیلی به صورت تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند.  ابزارهای اندازه­گیری داده­ها در این پژوهش شامل فرم 38 سؤالی نظریه­ذهن(استرمن و همکاران،1994)؛ تکلیف پیچیده استروپ(استروپ،1935) و آزمون حافظه فعال (وکسلر،2003) بود. داده ها با روش همبستگی برای فرضیات پژوهشی و رگرسیون خطی برای سؤال پژوهش مورد  تجزیه و تحلیل قرار گرفتند برای بررسی توان پیش­بینی توانش­های نظریه­ذهن از طریق متغیرهای مستقل پژوهش و تبیین واریانس تئوری­ذهن از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته ها: یافته­های پژوهش نشان داد که روابط مثبت و معنی­داری بین کنش­های اجرایی بازداری پاسخ و حافظه­فعال با سطح رشد نظریه­ذهن وجود دارد(01/0≥p). همچنین بازداری پاسخ و حافظه­فعال توانایی پیش­بینی سطح رشد تئوری­ذهن را دارند. نتایج نشان داد که از میان کنش­های اجرایی، متغیر حافظه فعال سهم بیشتری در پیش­بینی توانش­های نظریه­ذهن دارد. نتیجه­گیری: به طور کلی کنش­های اجرایی به خصوص حافظه ­فعال و بازداری پاسخ نقش تعیین­کننده­ای در پیش­بینی و تحول توانمندی­های­ذهنی انسان من­جمله توانش­های نظریه ذهن دارند. بنابراین توجه به ظرفیت و کارآیی حافظه فعال یادگیرندگان بر کارآمدی فرآیند آموزش و طراحی مواد آموزشی که هدف نهایی همه آنها ایجاد، گسترش یا تسهیل عملکردهای شناختی است، اثرات مثبت می گذارد.

کلیدواژه‌ها

بازداری پاسخ؛ حافظه فعال؛ تئوری ذهن؛ باور کاذب

مراجع

تنها،ز.جلیلی،ر(1398)سرابطه بین معرفت­شناسی شخصی، نظریه ذهن و کارکرد­های اجرایی در کودکان پیش­دبستانی.فصلنامه روان­شناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. سال پانزدهم.شماره پنجاه و نه،ص 254-248

سلطانی کوهستانی،س. زارع نژاد،س. بردبار،م(1399) ویژگی­های روان­سنجی پرسشنامه محیط خانه مبتنی بر کنش­های اجرایی، فصلنامه سلامت روان کودک، دوره هفتم، شماره 2

شریفی،ع.ا؛ زارع،ح؛ حیدری، م.(1392). مقایسه حافظه کاری بین دانش آموزان نارساخوان و دانش آموزان عادی.دوره 2. ش 3. 6-17

قمرانی،ا؛البرزی،ش؛خیر، م(1385). بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانش آموزان عقب مانده ذهنی و عادی شهر شیراز.مجله روانشناسی.10(2).181-199

مشهدی،ع؛ حمیدی،ن؛ سلطانی فر،ع؛ تیموری، سعید (1390). بررسی بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به اختلال های طیف درخودفروماندگی: کاربرد آژمون استروپ رایانه ای.پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره. 1(2).87-104

Arslan, S., & Akin, A. (2014) Metacognition: As a predictor of one's academic locus of control. Educational Sciences: Theory & Practice. 14(1), 33-39.

Bays, P. M. (2014) Noise in neural populations accounts for errors in working memory. Journal of Neuroscience. 34(10), 3632e3645.

Barkley, R. (2015) Attention-deficit hyperactivity disorder. New York: The Guilford Press.

Bauminger-Zviely, N. (2013). Social cognitive and emotional competence. In N. Bauminger-Zviely (Ed.), Social and academic abilities in HF ASD (pp. 31–58). New York: Guilford Press.

Best, J. R., & Miller, P. H. (2010) A developmental perspective on executive function. Child Development. 81(6), 1641–1660. Retrieved from

Bock, A. M., Gallaway, K. C., & Hund, A. M.(2014) Specifying links between executive functioning and theory of mind during middle childhood: Cognitive flexibility predicts social understanding. Journal of Cognition and Development. 16(3).

Brüne, M. (2005). “Theory of mind” in schizophrenia: a review of the literature. Schizophrenia Bulletin, 31(1), 21-42.

Braver, T. S. (2012). The variable nature of cognitive control: A dual mechanisms framework. Trends in Cognitive Sciences. 16, 106–113.

Buttelman, D. (2016) The development of the explicit understanding of own versus others’ beliefs and intentions. Manuscript in preparation.

Butterfill, S. A., & Apperly, I. A. (2013). How to construct a minimal theory of mind? Mind & Language. 28, 606–637

Carlson, S. M., Mandell, D. J., Williams, L.(2004). Executive function and theory of mind: Stability and prediction from ages 2 to 3. Developmental Psychology. 40, 1105-1122

de Villiers, J. G., & de Villiers, P. A.(2013). The role of language in theory of mind development. Topics in Language Disorders, 34(4), 313–328.

Devine, R. T., & Hughes, C. (2014). Silent films and strange stories: Theory of mind, gender, and social experiences in middle childhood. Child Development. 84, 989-1003.

Howard Gola, A. A.(2012) Mental verb input for promoting children’s theory of mind: A training study. Cognitive Development. 27, 64–7.

Hughes, C., & Russell, J. (1993). Autistic children's difficulty with mental disengagement from an object: Its implications for theories of autism. Developmental psychology, 29(3), 498

Hughes, C., & Ensor, R.(2011) Individual differences in growth in executive function across the transition to school predict externalizing and internalizing behaviors and self-perceived academic success at 6 years of age. Journal of Experimental Child Psychology. 108, 663–676.

Hughes, C., & Devine, R. T. (2015). A social perspective on theory of mind. In R. M. Lerner (Ed.), Socioemotional processes (7th ed. In & M. E. Lamb (Eds.). Handbook of child psychology.

Hughes, C., & Ensor, R. Executive function and theory of mind: Predictive relations from ages 2 to 2007. 43, 1447-1459.

Elena, A., Sergienko, A., Anna Y. (2016). "The Theory of Mind as a mental mechanism of communicative success in preschool children". Procedia - Social and Behavioral Sciences, 233, 8–12

Friedman N. P, Miyake A(2017).Unity and diversity of executive functions: Individual differences as a window on cognitive structure. Cortex. 86: 186– 204

Lezak, M. D., Howieson, D. B., & Loring, D. W.(2008) assessment (4th ed.). New York: Oxford University Press Gilbert SJ, Burgess PW. Executive function. Curr. Biol. 18: 110-114. J Stretton, PJ Thompson. Frontal lobe function in temporal lobe epilepsy. Epilepsy Research. 2012; 98: 1-13.

Lewis, C.(2008). Korean preschoolers’ advanced inhibitory control and its relation to other executive skills and mental state understanding. Child Development.2008. 79, 80-99

 Miranda, A., Presentación, M. J., Siegenthaler, R., & Jara, P.(2013). Effects of a psychosocial intervention on the executive functioning in children with ADHD. Journal of Learning Disabilities. 46(4), 363- 376

Moses, L. J., & Tahiroglu, D.(2010). Clarifying the relation between executive function and children’s theories of mind. In B. W. Sokol, U. Müller, J. I. M. Carpendale, A. R. Young, & G. Iarocci (Eds.), Self and social regulation: Social interaction and the development

Powell, L. J., & Carey S. (2017). Executive function depletion in children and its impact on theory of mind. Journal of Cognition, 164, 150-162.

Roebers CM. (2017). Executive function and metacognition: Towards a unifying framework of cognitive selfregulation. Developmental review.; 45: 31-51.

Ruffman, T.(2014). To belief or not belief: Children’s theory of mind. Developmental Review.2014. 34, 265–293.

Sabbagh, M. A., Xu, F., Carlson, S. M., Moses, L. J., & Lee, K. The development of executive functioning and theory of mind. Psychological Science.2006 17, 74-81.

Shaw, J. A., Bryant, L. K., Malle, B. F., Povinelli, D. J., & Pruett, J. R. (2017). "The relationship between joint attention and theory of mind in neurotypical adults". Consciousness and cognition, 51, 268-278.

Sidera, F., Perpiñà, G., Serrano, J., & Rostan, C. (2018). "Why Is Theory of Mind Important for Referential Communication?" Current Psychology, 37(1), 82-97.

Toglia, J., & Berg, C.(2013). Performance-based measure of executive function: Comparison of community and at-risk youth. American Journal of Occupational Therapy. 67(5), 515- 523.

Wang, Z., Devine, R. T., Wong, K. K., & Hughes, C. (2016). Theory of mind and executive function during middle childhood across cultures. Journal of experimental child psychology, 149, 6-22.

Winter, K., Spengler, S., Bermpohl, F., Singer, T., & Kanske, P. (2017). "Social cognition in aggressive offenders: Impaired empathy, but intact theory of mind". Scientific reports, 7(1), 670.

Wong, K. K., Freeman, D., & Hughes, C. Suspicious young minds: Paranoia and mistrust in 8- to 14-.2015. 205, 221–229