بررسی تطبیقی دو عنصر داستانی در روایات «زال و رودابه» با «رومئو و ژولیت»

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 17، شماره 49، آذر 1399، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکرم ندیری کیوی¹؛ ناهید جعفری^{* 2}

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.

چکیده

چکیده
یکی از ویژگی­های داستان که نقش برجسته­ای در طرحِ نوشته، انسجام، رشد و گسترش آن دارد، «شخصیّت­پردازی» و «گره­افکنی» است؛ زیرا نویسنده باید بداند چگونه و با چه زبان و کارکردی، شخصیّتی را بیافریند و به او نقش و مرتبه بدهد و گره­هایی که در طول داستان پدیدار کرده، با خلاقیّت ذهن، ترفندهای داستانی و شیوه­های درست، آنها را دریافته و در جهت بازگشایی آن‌ها بکوشد. در زبان و ادبیّات مشرق و مغرب، آثار منظوم و منثوری مقبول افتاده­اند که علّت اصلی آن نه تنها مرهون جذابیّت اشخاص و قهرمانان اینگونه داستان­هاست، بلکه معلول دخالت شخصی و شخصیّت فکری و زبانی خلق کنندۀ آن نیز هست. این پژوهش با روش کتابخانه­ای و شیوۀ  توصیفی- تحلیلی  با هدف بررسی عوامل مؤثّر در ایجاد گره­های داستانی و شخصیّت­پردازی، به عنوان دو عنصر حائز اهمّیّت در دو روایت «زال و رودابه» و «رومئو و ژولیت» انجام شده و نتایج حاصل از تطبیق دو روایتِ مذکور نشان داده است که به لحاظ شخصیّت­پردازی، این دو داستان بسیار به هم شبیه و بسامد استفاده از گونه­های شخصیّتی متفاوت، در آنها نزدیک به هم است، به جز دو تفاوت آشکار، که در تعداد شخصیّت­های نمادین وسادۀ آن به چشم می­خورد. از نظر گره‌های داستانی نیز در هر دو روایت، پنج بار گره­افکنی مشاهده می­شود که البتّه گرۀ آغازین در هر دو داستان که دلبستگی عشّاق از دو خانوادۀ متضادّ را شرح می­دهد، موانع متفاوتی را در دو داستان ایجاد می­کند که در پایان، یکی به خوشی و وصال و دیگری به سوگ و مرگ می­انجامد

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: زال و رودابه؛ رومئو و ژولیت؛ عناصر داستان؛ شخصیّت‌پردازی؛ گره‌افکنی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

تقدیر و تشکر سازمان مرکزی از فصلنامه بهارستان سخن =25 مرداد 99.pdf

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

• ابراهیمی، نادر، (1369)، لوازم نویسندگی، تهران: فرهنگان.
• اخوّت، احمد، (1392)، دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
• انوشه، حسن، (1376)، فرهنگ­نامه ادبی فارسی، (گزیدة اصطلاحات، مضامین و موضوعات ادبی فارسی/ دانشنامة ادب فارسی)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اوّل.
• سرّامی، قدمعلی، (1383)، از رنگ گل تا رنج خار (شکل­شناسی داستان­های شاهنامه)، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
• سلاجقه، پروین، (1380)، صدای خط خوردن مشق، تهران: معین.
• فردوسی، ابوالقاسم حسن بن احمد، (1380)، شاهنامة فردوسی (براساس نسخة نه جلدی چاپ مسکو)، زیر نظر برتلس، یوگنی ادواردوویچ، تهران: ققنوس.
• گارفیلد، لیون، (1391)، داستان­های شکسپیر، ترجمة حشمت کامرانی، تهران، هرمس (کیمیا).
• محمودیان، محمّد رفیع، (1382)، نظریّة رمان و ویژگی­های رمان فارسی، تهران: فرزان.
• مقدادی، بهرام، (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، تهران: فکر روز.
• میرصادقی، جمال، (1376)، عناصر داستان، تهران: علمی.
• __________ ، (1376)، ادبیّات داستانی، (قصّه، رمانس، داستان کوتاه، رمان)، تهران: علمی.