بررسی مقایسه‌ای رابطة عشق و نخبگی در اشعار مولانا و شاملو

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 17، شماره 49، آذر 1399، صفحه 71-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مسعود برزگر جلالی¹؛ کامران پاشائی فخری^{* 2}؛ پروانه عادل زاده²

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

چکیده
       این تحقیق مواجهه­ای ادبی و جامعه­ شناختی با یکی از مهمّ­ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب­خانه­ای، نظریّات حضرت مولانا با شاعر نام­آور معاصر ایران (شاملو) بررسی و مقایسه شده است. یافته­های پژوهش حاضر نشان می­دهد که مفهوم عشق و نخبگی در شعر کلاسیک و شعر معاصر، تنها لفظی مشترک است و کاربرد مفاهیم عشق در هر یک از آن­ها محتوای متفاوتی را منعکس می­کند. مؤلّفه­های عشق و نخبگی در اشعار مولانا شامل، تکامل عشق در انسان نخبه، قدرت ماورایی عشق و تأثیر آن بر نخبگی، وحدت­آفرینی عشق، توکّل انسان نخبه به عشق خدا و در اشعار شاملو شامل، شادی و شعف عشق در انسان نخبه، صداقت انسان نخبه در عشق، ایمان و عشق انسان نخبه و ... می­باشد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده تحوّل نگرش در توصیف عشق و نخبگی است که هم‌زمان با تغییر عواطف، تجلّی عشق و نوع معشوق تغییر می­کند.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: عشق و نخبگی؛ شعر کلاسیک؛ مولانا؛ شعر معاصر؛ شاملو

سایر فایل های مرتبط با مقاله

تقدیر و تشکر سازمان مرکزی از فصلنامه بهارستان سخن =25 مرداد 99.pdf

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

1- قرآن مجید. 

2- بارت، رولان، (1380)، سخن عشق، ترجمة پیام یزدان­جو، تهران: نشر مرکز.

3- بشریه، حسین، (1379)، سیری در نظریه­های جدید در علوم سیاسی، تهران: علوم نوین، چاپ دوم.

4- پارسافر، محمّد، (۱۳۸۸)، عاشقانه‌های ادبیّات پارسی، تهران:گستان نو، چاپ دوم.

5- پاینده، ابوالقاسم، (1382)، سیری در نهج­الفصاحه، تهران: دنیای دانش، چاپ چهارم.

6- تافلر، آلوین، (1375)، موج سوم، ترجمة شهین دخت خوارزمی، تهران: فاخته، چاپ چهاردهم.

7- حقیقت، سیّدصادق، (1381)، توزیع قدرت در اندیشه‌های سیاسی شیعه، تهران: ناشر هستی نما، چاپ یکم.

8- خرّمشاهی، بهاءالدّین، (1378)، حافظ نامه، انتشارات علمی و فرهنگی.

9- رابرت‌گر، تد، (1377)، چرا انسان­ها شورش می­کنند، ترجمة علی مرشدی­زاد، تهران: مطالعات راهبردی.

10- شاملو، احمد، (1384)، مجموعه‌ آثار، تهران: نگاه‌، چاپ‌ ششم.‌

11- فضل­الله، محمّدحسین، (1379)، تأملاتی در اندیشة سیاسی امام خمینی، تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

12- کافی، مجید؛ توکّلی، محمّدعلی، (1383)، تأمّلاتی در اندیشة سیاسی امام خمینی، ناشر مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی ^(ره).

13- گولد، جولیدی، (1379)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مازیار.

14- مرتضوی، مرتضی، (1383)، مکتب حافظ، تهران: توس.

15- مطهری، مرتضی، (1369)، جاذبه و دافعة علی ^(ع)، تهران: صدرا.

16- معماریانی، رضا، (1383)، تبیان، تهران: جوان یاوران، چاپ یکم.

17- منتظر، غلامعلی، ناظمی، امیر، (1391)، پیامدهای بازاندیشی در مفهوم نخبگی، فصلنامة علمی – پژوهشی سیاست علم و فناوری، زمستان، شماره 2.

18- مولوی، جلال‌الدّین محمد، (1379)، مثنوی معنوی، به تصحیح: بهاءالدّین خرّمشاهی، 6 جلدی، تهران: شرکت انتشارات علمی–  فرهنگی، چاپ دوم.

19- _______________، (1345)، دیوان شمس، به تصحیح بدیع الزّمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.

20- مورودوبی، لوئی، (1375)، جامعه­شناسی اقتدار، ترجمة علی سیلانیان طوسی، مشهد: دانشگاه فردوسی، چاپ یکم.

21- یثربی، یحیی، (1374)، آب طربناک، تحلیل موضوعی دیوان حافظ، تهران: فکر روز، چاپ دوم.