تحلیل و بررسی ساختار فضایی تراکم جمعیت شهر بندرگز با استفاده از آمار فضایی در GIS

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 37، بهمن 1400، صفحه 129-145   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1377-2108

نویسندگان

مصطفی آریان کیا^{* 1}؛ پروین کهربائیان²؛ نگار خراسانی³

¹دانش آموخته کارشناس ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

²مربی گروه ریاضی و آمار، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، ، ایران

چکیده

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آن­ها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می­باشد و با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه­های شهری، مسأله تراکم جمعیتی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. توزیع مطلوب تراکم باعث توزیع مناسب جمعیت در سطح شهر می­شود و امکان استفاده بهینه از شرایط موجود را فراهم می­نماید. لازمه­ی این توزیع بهره­گیری از تمام امکانات و ظرفیت­های مناطق شهری است که شامل ترافیک، تأسیسات، گرایش­های مردمی، قیمت زمین و دیگر عوامل تأثیرگذار است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل فضایی تراکم جمعیت شهر بندرگز با استفاده از آمار فضایی در  GISمی­پردازد. پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه انجام، توصیفی- تحلیلی آماری مبتنی بر پایگاه داده­های مکانی و سامانه اطلاعات جغرافیایی می­باشد. جهت کسب اطلاعات و داده­های مورد نیاز وضع موجود، از دو روش­ مطالعات کتابخانه­ای- اسنادی و همچنین آمار جمعیتی سال 1398 شهر بندرگز استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از تکنیک­های مختلف آمار فضایی مانند تحلیل خوشه­بندی ضریب موران، گری، تحلیل لکه­های داغ و hot spot و همچنین جهت تهیه نقشه­ها و نشان دادن تراکم جمعیت شهر بندرگز از نرم افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبه درجه تجمع از طریق ضریب موران و گری، الگوی تصادفی متمایل به پراکندگی را نشان می­دهد. همچنین شاخصG عمومی نیز تمرکز پایین جمعیت و فعالیت را نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

الگوی رشد فضایی؛ تراکم جمعیت؛ آمار فضایی در ‌GIS؛ شهر بندرگز.