تحلیل سیاست اقتصاد کشاورزی هخامنشیان در بابل

فصلنامه تاریخ

مقاله 8، دوره 17، شماره 67، اسفند 1401، صفحه 155-186   

نوع مقاله: مقاله علمی مروری

نویسندگان

آناهیتا امانی یگانگی¹؛ احمد کامرانی فر^{* 2}؛ فیض اله بوشاسب گوشه³

¹گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

³گروه تاریخ، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد ، ایران.

چکیده

با تصرف بابل، کوروش و دربار هخامنشی با ساختارهای اقتصاد کشاورزی بابل و میانرودان آشنا و روبرو شدند. این ساختار از یک سو مبتنی بر معابد ثروتمد بابل بود که علاوه بر زمین‌های وسیع کشاورزی متعلق به معابد، با اعطای وام و نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان کوچک و بزرگ بابلی نقش مهمی در اقتصاد و کشاورزی بابل ایفا می‌کردند. در کنار آن خاندان‌هایی از ثروتمندان بابلی با ایجاد بنگاه‌های خصوصی اعتباری کشاورزی و وام دادن، بذر، گاوهای کار و زمین به رقابت با معابد بابل می‌پرداختند. علی‌رغم ثروت و امکانات فراوان معابد بابل، اما با تسلط هخامنشیان بر بابل، از نقش و قدرت اقتصادی معابد بابل بسیار کاسته شد و در عوض بر نقش و توان اقتصادی بنگاه‌های کشاورزی بابل، بخصوص دو بنگاه اگیبی و موراشو بسیار افزوده گشت. اما این روند در نهایت متوقف و به ناگاه به فعالیت این بنگاه‌ها در ابتدای دوران زمامداری خشایارشا پایان داده شد. در این پژوهش به واکاوی علل این موضوعات و سیاست‌های هخامنشیان در این ارتباط و همچنین به تحلیل نتایج حاصل از این سیاست‌ها پرداخته می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هخامنشیان جهت تحکیم تسلط و پایه‌های اقتدار خود در بابل به عمد چنین سیاستی را اجرا نموده‌اند. همچنین شواهدی نمایانگر ناکامی این سیاست هخامنشیان در بابل و تاثیر آن بر بروز ناآرامی‌ها و شورش‌های بابل در عصر خشایارشا می‌باشد. این مقاله بر اساس شواهد و مدارک موجود کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی و تحلیلی تهیه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

هخامنشیان؛ معابد بابل؛ اگیبی؛ اقتصاد بابل؛ خشایارشا

مراجع