مقایسه مان، فنل، قوه نامیه، ریخت شناسی و ساختمان تشریحی شکرتیغال چندجنسی (Echinops polygamous Bunge.) و شکرتیغال آیشی (E. tenuisecta Rech.)

فصلنامه بیولوژی کاربردی

دوره 11، شماره 43، مهر 1400، صفحه 21-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

گودرز طهماسبی¹؛ بابک دلنواز هاشملویان^{* 2}؛ عذرا عطایی عظیمی³؛ مجتبی یوسفی راد⁴؛ نسترن جلیلیان⁵

¹دانشجوی دکتری، گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

²دکتری،گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

³گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

⁴گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

⁵خش تحقیقات جنگل ها و مراتع، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

سابقه و هدف: شکرتیغال چندجنسی (Echinops polygamous) از ساوه و شکرتیغال آیشی (E. tenuisecta) از سرپل ذهاب، دو گونه دارویی از تیره کاسنی هستند. هدف این تحقیق مقایسه دو گیاه دارویی شکر تیغال از نظر ریخت، ساختمان تشریحی، تولید مان ترهالو، جوانه زنی دانه و فنل بود.

روش کار: ریخت شناسی با بررسی ویژگی های ظاهری، ساختمان تشریحی با تثبیت اندام ها، برش گیری و رنگ آمیزی، مان با شمارش پیله های خزوکک روی چندین گیاه و محاسبه میانگین تعداد و وزن، قوه نامیه با محاسبه درصد جوانه زنی دانه و فنل با روش فولن سیوکالتیو اندازه گیری شد.

یافته ها: گل آذین کروی آبی رنگ، برگ های خاردار و تشکیل مان شکرتیغال و قوه نامیه در دو گونه مشترک بود. قوه نامیه چندجنسی بیشتر بود. فنل در گل آذین ها و شاخساره ها بالاتر بود. شکرتیغال چندجنسی گیاهی افتاده با گل آذین متراکم و بزرگ، برگ های بزرگتر و ضخیم تر و مان بیشتر بود ولی شکرتیغال آیشی گیاهی ایستاده با گل آذین تنک و برگ های کوچکتر و نازک تر بود. هر دو گونه دارای اسکلرانشیم گسترده، اپیدرم یک لایه، پارانشیم پوست ساقه و ریشه وسیع و فاقد کامبیوم آوندی در ساقه بودند. دستجات آوندی در ساقه چندجنسی یک حلقه و در آیشی دو حلقه بود. کامبیوم چوب پنبه ساز ریشه دو گونه پیوسته ولی کامبیوم آوندی آن ها منقطع بود.

نتیجه گیری: شکرتیغال چند جنسی با برگ های ضخیم تر، بزرگتر و خار کمتر برای تغذیه لارو خزوکک و تشکیل پیله برتر از شکرتیغال آیشی بود.

کلیدواژه‌ها

کلانشیم"؛ فلودرم"؛ قوه نامیه"؛ مان ترهالا"؛ "؛ مزوفیل"

مراجع