ماندن در سوگ : مطالعه پدیدارشناسانه تجربه سوگ نابهنجار بعد از مرگ عضوی از خانواده

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 3، دوره 22، شماره 4 - شماره پیاپی 86، اسفند 1400، صفحه 28-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2020.1906125.2544

نویسندگان

پروین بانو عظیم اوغلی اسکویی¹؛ کیومرث فرحبخش^{* 2}؛ امید مرادی³

¹دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²دانشیار گروه مشاوره ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

³استادیار گروه مشاوره، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی تجربۀ ماندن در سوگ بعد از مرگ عضوی از خانواده بود. در این پژوهش از روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی استفاده‌ شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش از 12 زن و مرد با بازۀ سنی 30-50 ساله تشکیل شده بودند که دارای تجربۀ ماندن در سوگ عضوی از خانواده همانند فرزند، مادر، همسر یا ...خود بودند. مشارکت‌کنندگان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق بود. سؤالات مصاحبه باز پاسخ (تکمیلی) بودند که با یک سؤال کلی به این مضمون: از تجربۀ خود بعد از مرگ عزیزتان حرف می‌زنید، شروع می‌شد. در ادامۀ مصاحبه، برای کشف عمیق پدیده از سؤالات پیگیرانه مانند "می‌توانید در این ‌باره بیشتر توضیح دهید،" استفاده شد. تحلیل داده‌ها به 4 مضمون اصلی و 12 زیرمضمون فرعی منجر گردید که شامل مکانیسم‌های روانشناختی با درون‌مایه‌های فرعی: «مکانیسم‌های هیجانی، مکانیسم‌های رفتاری و مکانیسم‌های شناختی؛ زمینه‌های خانوادگی با درون‌مایه‌های فرعی: عدم حمایت عاطفی و همراهی خانواده، عدم کارکرد و تغییر ساختار خانواده، عدم انتقال خانواده از مراحل سوگ و عدم کارکرد خرده‌نظام‌های خانواده؛ زمینه‌های شخصی با درون‌مایه‌های فرعی: ویژگی‌های شخصیتی مداخله‌گر، جایگاه متوفا در دنیای پدیداری فرد، تأثیر تجارب گذشتۀ فرد و زمینه‌های نگرشی با درون‌مایه‌های فرعی نگرش دینی یا غیر دینی و پذیرش یا عدم پذیرش واقعیت مرگ بود. یافته‌های این پژوهش ادبیات گذشته در زمینۀ سوگ نابهنجار در بافت خانواده را گسترش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

سوگ؛ سوگ نابهنجار؛ سوگ بهنجار؛ تجربه زیسته؛ پدیدارشناسی

مراجع

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.‏

Barrett, T. W., & Scott, T. B. (1989). Development of the grief experience questionnaire. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 19(2), 201-215.‏

Becker, G., Xander, C. J., Blum, H. E., Lutterbach, J., Momm, F., Gysels, M., & Higginson, I. J. (2007). Do religious or spiritual beliefs influence bereavement? A systematic review. Palliative Medicine, 21(3), 207-217.

Bennett, S. M., Ehrenreich-May, J., Litz, B. T., Boisseau, C. L., & Barlow, D. H. (2012). Development and preliminary evaluation of a cognitive-behavioral intervention for perinatal grief. Cognitive and Behavioral Practice, 19(1), 161-173.

Berzoff, J. (2011). The transformative nature of grief and bereavement. Clinical Social Work Journal, 39(3), 262-269.

Bevan, D., & Thompson, N. (2003). The social basis of loss and grief: Age, disability and sexuality. Journal of Social Work, 3(2), 179-194.

Boelen, P. A. (2013). Symptoms of prolonged grief, depression, and adult separation anxiety: distinctiveness and correlates. Psychiatry Research, 207 (1-2), 68-72.

 

 

Bonanno, G. A., Wortman, C. B., & Nesse, R. M. (2004). Prospective patterns of resilience and maladjustment during widowhood. Psychology and Aging, 19(2), 260.

Breen, L. J., & O'connor, M. (2011). Family and social networks after bereavement: Experiences of support, change and isolation. Journal of Family Therapy, 33(1), 98-120.

Bui, E., Mauro, C., Robinaugh, D. J., Skritskaya, N. A., Wang, Y., Gribbin, C., . . . Reynolds, C. (2015). The structured clinical interview for complicated grief: reliability, validity, and exploratory factor analysis. Depression and Anxiety, 32(7), 485-492.

Bylund-Grenklo, T., Fürst, C. J., Nyberg, T., Steineck, G., & Kreicbergs, U. (2016). Unresolved grief and its consequences. A nationwide follow-up of teenage loss of a parent to cancer 6–9 years earlier. Supportive Care in Cancer, 24(7), 3095-3103.

Carmassi, C., Shear, M. K., Massimetti, G., Wall, M., Mauro, C., Gemignani, S., . . . Dell’Osso, L. (2014). Validation of the Italian version Inventory of Complicated Grief (ICG): A study comparing CG patients versus bipolar disorder, PTSD and healthy controls. Comprehensive Psychiatry, 55(5), 1322-1329.

Colaizzi, P.F. (1978). Psychological Research as the Phenomenologist views it. In R.S. Valle & M. King (Eds.), Existential Phenomenological Alternatives for Psychology (pp. 48-71), New York, Oxford University Press.

 Creswell, J. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing answer five approach: Thousand Oaks, CA: Sage.

Gordon, T. A. (2013). Good grief: Exploring the dimensionality of grief experiences and social work support. Journal of Social Work in End-of-Life & Palliative Care, 9(1), 27-42.

Hassan Nia, B. (2013). Investigation of Psycho-Social Consequences of Traffic Accidents Leading to Death on Surviving Families, M.Sc. Thesis, Allameh Tabatabaei University.

Heidari, S. (2016). The relationship between individualism-collectivism, social support and resilience with suicidal ideation in grieving women in Gilan-e-Gharb. Master Thesis of Malayer University.

Hogan, N., Morse, J. M., & Tasón, M. C. (1996). Toward an experiential theory of bereavement. OMEGA-Journal of Death and Dying, 33(1), 43-65.

Kissane, D. W., Bloch, S., McKenzie, M., McDowall, A. C., & Nitzan, R. (1998). Family grief therapy: a preliminary account of a new model to promote healthy family functioning during palliative care and bereavement. Psycho‐Oncology: Journal of the Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer, 7(1), 14-25.

 Kissane, D. W., McKenzie, M., Bloch, S., Moskowitz, C., McKenzie, D. P., & O’Neill, I. (2006). Family focused grief therapy: a randomized, controlled trial in palliative care and bereavement. American Journal of Psychiatry, 163(7), 1208-1218.

Kissane, D. W., Zaider, T. I., Li, Y., Hichenberg, S., Schuler, T., Lederberg, M., . . . Del Gaudio, F. (2016). Randomized controlled trial of family therapy in advanced cancer continued into bereavement. Journal of Clinical Oncology, 34(16), 1921.

Kubler-Ross, E., & Kessler, D. (2014). On grief and grieving: Finding the meaning of grief through the five stages of loss. Simon and Schuster.‏

Mash, H. B. H., Fullerton, C. S., Shear, M. K., & Ursano, R. J. (2014). Complicated grief & depression in young adults: Personality & relationship Quality. The Journal of Nervous and Mental Disease, 202(7), 539.

Masterson, M. P., Schuler, T. A., & Kissane, D. W. (2013). Family focused grief therapy: a versatile intervention in palliative care and bereavement. Bereavement Care, 32(3), 117-123.

Mearns, S. J. (2000). The impact of loss on adolescents: developing appropriate support. International journal of palliative nursing, 6(1), 12-17.

Meymandi, V; Jamshidi, F. (2012). Manifestation of the psychological stages of mourning in the hearts of the mourning mothers of the pre-Islamic and Islamic eras. Arabic Literature Quarterly 4 (3): 247-272.

Nematipour, Z ; Golzari, M. (2015). Evaluation of the effectiveness of counseling and treatment of mourning with a religious approach in a group manner on improving the quality of life of bereaved mothers. Journal of Clinical Psychology and Counseling Research, 5 (1): 69-52.

Parkes, C. M., & Prigerson, H. G. (2013). Bereavement: Studies of grief in adult life: Routledge.

Pereira, R. (2018). The Mourning Family: Diagnosis and Systemic Intervention in Dysfunctional Family Grief Clinical Interventions in Systemic Couple and Family Therapy (pp. 221-237): Springer.

Richardson, V. E., & Balaswamy, S. (2001). Coping with bereavement among elderly widowers. OMEGA-Journal of Death and Dying, 43(2), 129-144.

Rosner, R., Pfoh, G., & Kotoučová, M. (2011). Treatment of complicated grief. European Journal of Psychotraumatology, 2(1), 7995.

Schuler, T. A., Zaider, T. I., Li, Y., Masterson, M., McDonnell, G. A., Hichenberg, S., . . . Kissane, D. W. (2017). Perceived family functioning predicts baseline psychosocial characteristics in US participants of a family focused grief therapy trial. Journal of Pain and Symptom Management, 54(1), 126-131.

Sharifi, M; Fatehizadeh, M &  Ahmadi, S. A.(2012). Psychometric properties of Hogan's mourning list in bereaved Iranian families. Journal of Knowledge and Research in Applied Psychology, 14 (3): 79-69.

Smiley, J. (2017). The age of grief: Pan Macmillan.

Stroebe, M., & Schut, H. (2010). The dual process model of coping with bereavement: A decade on. OMEGA-Journal of Death and Dying, 61(4), 273-289.

Stroebe, M., Schut, H., & Stroebe, W. (2007). Health outcomes of bereavement. The Lancet, 370(9603), 1960-1973.

Tercero, R. P., & Navarra, D. d. l. E. V. (2010). Evolución y diagnóstico del duelo normal y patológico. FMC, 17(10), 656-663.

Van Manen, M. (2016). Researching lived experience: Human science for an action research pedagogy. State University of New York Press, Albany, NY.

Worden, J. W. (2018). Grief counseling and grief therapy: A handbook for the mental health practitioner: Springer Publishing Company.

Yalom, I. D. (2012). Love's executioner: & other tales

of psychotherapy. Hachette UK.

‏Yalom, I. D. (2014). Momma And The Meaning Of Life: Tales From Psychotherapy. Basic Books.‏