باززنده سازی هویت در محله‌ی امام‌زاده یحیی با تأکید بر مفهوم ارزش‌های فرهنگی هنری

آمایش محیط

دوره 14، شماره 55، اسفند 1400، صفحه 125-146   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهسا پیراحمدی¹؛ حمید ماجدی^{* 2}؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی³

¹دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد گروه شهرسازی و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه با رشد روز افزون شهرنشینی، مشکلات گوناگون بیش از هر زمان دیگری دامن­گیر شهرها شده است. یکی از این موارد که هم علت و هم معلول بسیاری از معضلات شهری است، وجود بافت کهن در دل شهرهای امروزین است. بافت تاریخی شهرها، بخش جدا شده از دیگر بخشهای یک شهر محسوب نمی­شود و در چارچوب برنامه راهبردی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمام شهر نقش ویژه­ای دارند. این بافت­ها و بناهای با ارزش تاریخی میراث گرانبهایی هستند که حفاظت از آنها نه تنها به ارزش‌های تاریخی و تمدن بشریت بلکه به غرور ملی، فرهنگ و افتخارات هر کشور هویت می‌بخشد. آنچه در حال حاضر حائز اهمیت است، حفاظت و بازگرداندن روح دوباره­ی زندگی(باززنده­سازی) و استفاده حداکثری از توان­های بالقوه این مناطق است. در رابطه با باززنده­سازی این گونه فضاها مسئله هویت و ارزش­های فرهنگی هنری موجود در محله­ها می­بایست مورد توجه قرارگیرد. بدین منظور بافت تاریخی منطقه­ی 12تهران، بخش فراموش شده­ی عودلاجان، محله­ی امام­­زاده­­یحیی انتخاب شده است. هدف از این مقاله تبیین نقش ارزش­های فرهنگی هنری در نمای ساختمان­های نوساز و تاریخی با تأکید بر باززنده­سازی هویت می­باشد و به­عنوان نمونه محله­ی امام­زاده­یحیی انتخاب شده­است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. نتایج به­دست آمده از تحلیل ارزشهای پنج مورد از خانه­های تاریخی آن محله و تطبیق با نمای خانه­های نوساز آن راسته و پرسشگری از ساکنین، این است که ارزش­ها می­تواند به عنوان الگویی در حفظ هویت یک محله به­کار رود و باعث ارتقای کیفیت زندگی ساکنین بافت تاریخی نیز شود. از سویی با تشویق مالکین محلی به باززنده­سازی برای ایجاد هویت بصری پرداخت با این رویکرد که تکرار گذشته، هویت عینی ایجاد نمی­کند. ایده گرفتن از آن با کمک از دنیای مدرن و تلفیق آن با دنیای سنتی، مهم می­باشد.

کلیدواژه‌ها

باززنده سازی؛ ارزش‌های فرهنگی-هنری؛ حفظ هویت؛ محله‌ی امام‌زاده یحیی تهران

مراجع

 

1. آشوری، د. 1381. تعریف‎ها و مفهوم فرهنگ . چاپ هفتم .آگه. 158 صفحه.
2. ایازی،م. 1394 .ساختمان‎های با ارزش تهران بامحوریت ابنیه مسکونی. چاپ اول.دیموند. 584 صفحه.
3. بردی آنامرادنژاد، ر.بلوری،ز.1396، مؤلفه‎های تأثیرگذار در ارتقاء امنیت فضاهای عمومی (نمونه مورد مطالعه: پارک‎های شهر آمل)، فصنامه‎ی علمی –پژوهشی آمایش محیط، شماره 39، 131-155.
4. بدار،ل.،دزیل، ژ.،لامارش،ل. 1387.روانشناسی اجتماعی. حمزه گنجی. چاپ دوم.ساوالان. 372 صفحه.
5. 1390. مطالعه ­معماری ­در فرهنگهای­ اسلامی:معماری ­و هویت. افسانه ­بهارلو. قدیس. چاپ­اول.200صفحه.
6. بهزادفر،م. ١٣٨٧.هویت شــهر(نگاهى به هویت شــهر تهران).چاپ اول. انتشارات نشر شهر.330 صفحه.
7. حبیبی، م.، مقصودی،م. 1386. مرمت شهری.چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران.220صفحه.
8. جعفری فرد، ج. صابری، ح، اذانی، م، خادم الحسینی، ا.1400، بررسی تأثیرحکمروایی خوب شهری بر میزان پایداری محله­های شهر کهنوج، فصنامه‎ی علمی –پژوهشی آمایش محیط، شماره53،109-132.
9. رجایی رامشه، س. 1397، باززنده سازی سواحل جنوبی جزیره کیش، تأکید بر مفهوم هویت. هویت شهر،شماره36، 77-84 .
10. رفیعیان، م. زاهد، ن.1400، تحلیل فضایی تله­های فقر و محرومیتهای شهری در شهر قم، فصنامه‎ی علمی –پژوهشی آمایش محیط،شماره 54،21-46.
11. رید،ه. 1374. معنی هنر. نجف دریا بندری. چاپ اول. انتشارات علمی و فرهنگی. 246 صفحه.
12. زنگی آبادی، ع.،مویدفر، س. 1391، رویکرد بازآفرینی شهری در بافتهای فرسوده: برزن شش بادگیری شهر یزد. نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره9، 297-314.
13. علایی،ن. 1397، باززنده سازی بافت تاریخی شهر فاس با اولویت حفظ منظر بومی آن. فصلنامه هنر و تمدن شرق، شماره6، 31-36.
14. غیائی،م. پرتوی،پ. فرزاد بهتاش،م.1392، چارچوب تحلیلی و روش­شناسی باززنده سازی بافت­ها و محلات تاریخی نمونه موردی محله بازارشاه کرمان.فصلنامه علمی و پژوهشی مرمت و معماری ایران، شماره3،1-26.
15. کمیلى، م .١٣٨٧،شــناخت هویت شهرى بندرعباس، نشریه صفه، شماره17، 180-١٦٧ .
16. لینچ، ک .١٣٨٣.ســیماى شــهر. منوچهر مزینى. انتشارات دانشگاه تهران(نشر اثر اصلى، ١٩٦٠). 364 صفحه.
17. میرزایى، ش.١٣٨٨. باززنده­سازى پارکهاى شهرى با نگرش توسعه پایدار. نشریه شهرداریها، شماره27: 156-166.
18. میرمقتدایى،م. ١٣٨٣،معیارهاى شناخت و ارزیابى هویت کالبدى شهرها، نشریه هنرهاى زیبا، شماره19، 3-29.
19. Alexander, C. 1979. The Timeless Way of Building. (1 s t ed.).New York: Oxford University Press. 552 p.
20. Safrankova, J. 2005.Urban Revitalization andPossibilities of Public Participation. Teka of the Architecture.Urban Planning and Landscape s tudies Committee at the Polish Academy of Sciences, 1, 95-103.
21. Tiesdell,S.,Taner,O.,&Heath,T.2005.Revitalizing Historic Urban uarters. Oxford: Antony Rowe Ltd,Eastebourne.234 p.

http://region12.tehran.ir