ضرورت اتخاذ سیاست جنایی هماهنگ بین‌المللی پلیس در مقابله با جرایم سایبری

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 1، دوره 15، شماره 55، خرداد 1401، صفحه 1-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1951703.2279

نویسنده

ابراهیم رجبی تاج امیر^*

استادیار گروه جرم‌شناسی دانشکده علوم و فنون انتظامی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران. ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: در عصر حاضر یکی از چالش‌های جدید پلیس، مقابله با جرایم سایبری اسـت. با توجه به گستردگی و شبکه‌ای بودن فضای‌ سـایبر‌، بـاید اذعـان داشت مقابله با جرایم سایبری به جهت گستردگی خسارت و کثرت بزه‌دیدگان، فرامرزی بودن و مشکلات کشف و تعقیب مـجرم ‌و بـسیاری ویژگی‌های دیگر تنها با سیاست جنایی هماهنگ بین‌المللی پلیس میسر خواهد بود.
روش: این پژوهش کیفی و به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و مطالعه اسناد بین المللی، منابع مرتبط با موضوع انجام شده و اطلاعات به دست آمده به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها و نتایج: سیاست جنایی حاکم بر جرایم حوزۀ سایبر در ایران بیشتر متکی به پاسخ‌دهی از طریق دولت با محوریت قرار دادن امنیت ملی می‌باشد. عدم پویایی پلیس، عدم همکاری بین‌المللی و نبود ساختار سیاست جنایی پلیسی همگون در سطح جهانی، سیاست جنایی پلیس ایران را در مقابله با جرایم سایبری با چالش روبرو نموده است. از این رو، برای رسیدن به نتیجۀ مطلوب و تسهیل همکاری‌های بین‌المللی پلیس به‌منظور کاهش چالش‌های پیش‌رو، همچنین ایجاد ظرفیت‌سازی در راه مبارزه با جرایم سایبری لزوم یک سیاست جنایی پلیسی مؤثر هماهنگ بین‌المللی از طریق سازوکارهای همکاری بین‌المللی پلیس در مقابله با جرایم ­سایبری، ارتقای توان علمی و تخصصی واحدهای مبارزه با جرائم ­سایبری، تهیة تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیشرفته مبارزه با جرایم ­سایبری، اتخاذ چارچوب‌های بین‌المللی همکاری پلیس در مقابله با جرایم ­سایبری و ایجاد سیاست منسجم بین‌المللی پلیس در مقابله با جرایم­ سایبری ضرورت می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

سیاست جنایی؛ همکاری‌های بین‌المللی؛ پلیس؛ جرایم سایبری

مراجع

- احمدوند، علی محمد؛ عطایی جعفری، امیرمسعود. (1383). نقش و راهبرد فناوری اطلاعات در سیستم پلیس و فضاهای مجازی جرایم در ایران. دو ماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، 1(3)، 28-5.

http://pod.jrl.police.ir/article_9510.html

- بیگی، جمال؛ خوشیاری، رزاق. (1390). جرایم رایانه‌ای و مقابله با آن در اسناد بین‌المللی. همایش منطقه‌ا‌ی چالش‌های جرایم رایانه‌ای در عصر امروز. دانشگاه آزاد اسلامی مراغه، 138-123.

https://civilica.com/doc/128777/

- پرویزی، رضا. (1385). پی‌جویی جرایم رایانه‌ای. چاپ اول. انتشارات جهان جام جم.

- تقی‌زاد، مهرداد؛ زمردی،کیوان؛ حاجیان، مهدی. (1396). نقش اتحادیۀ اروپا در قاعده‌مندسازی جرائم سایبری. فصلنامه مطالعات بین‌المللی پلیس، 8(29)، 143-104.

http://interpol.jrl.police.ir/article_12920.html     

- جلالی فراهانی، امیرحسین. (1383). پیشگیری از جرایم رایانه‌ای. مجله حقوقی دادگستری، (47)، 119-87.

http://ensani.ir/file/download/article/20120329110338-2101-75.pdf          

- جلالی فراهانی، امیرحسین. (1384). پیشگیری وضعی از جرائم سایبر در پرتو موازین حقوق بشر. فقه و حقوق، 6(2)، 136-132.

magazines.iict.ac.ir/uploads/5_51_06.07.pdf

- جلالی فراهانی، امیرحسین. (1394). درآمدی بر آیین‌دادرسی کیفری جرائم سایبری. چاپ اول. انتشارات خرسندی.

- حسن بیگی، ابراهیم. (1384). توسعۀ شبکۀ ملی دیتا، چالش‌های فراروی و تهدیدهای متوجۀ امنیت ملّی. فصلنامۀ مطالعات مدیریت، (48)، 28-1.

http://ensani.ir/fa/article/54561

- حیدری، مسعود؛ شهبازی، امید؛ شیرانی، پویا (1397). چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی پلیس در برخورد با جرایم سایبری. فصلنامۀ کارآگاه، 12(45)، 54-41.

http://journals.police.ir/article_91542_5dc35ffa484c060819e4993eb1818270.pdf       

- زیبر، اولریش. (1390). جرائم رایانه‌ای. ترجمه محمدعلی نوری، رضا نخجوانی، مصطفی بختیارون و احمد رحیمی مقدم. گنج دانش.

- ذبیح الله نژاد، وحید. (1396). ماهیت جرایم رایانه‌ای و مجازی (سایبری) و نقش پلیس فتا در پیشگیری و کشف این جرایم. فصلنامۀ دانش انتظامی پلیس پایتخت، 3 (24)، 27-8.

http://tehran.jrl.police.ir/article_14887_c5f25516cedb24b84ac53f2086d9a860.pdf

- رضوی، محمد. (1386). جرایم سایبری و نقش پلیس در پیشگیری از این جرایم و کشف آنها. فصلنامه دانش انتظامی، (32)، 140-120.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/275832/

- صبح خیز، رضا. (1394). چالش‌های حقوقی جرائم سایبری در نظام حقوق بین‌الملل و نظام حقوقی ایران. فصلنامة پژوهش های اطلاعاتی و جنایی، 10 (39)، 138-117.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=316390

- پرویزی، رضا. (1382). اروپا جامعۀ اطلاعاتی، جرایم رایانه‌ای. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.

http://icro.ir/index.aspx?pageid=32738&p=254&showitem=5062

- سایبانی، علیرضا؛ کریمی، اصغر. (1397). سیاست جنایی ایران در خصوص جرایم مالی رایانه‌ای. مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، 4 (1)، 142-124.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1379426/

- فرهادی آلاشتی، زهرا؛ جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا. (1396). چالش‌های رویاروی پیشگیری موقعیت‌مدار از جرائم سایبری فرامرزی. فصلنامة پژوهش های اطلاعاتی و جنایی، 12 (45)، 32-9.

http://icra.jrl.police.ir/article_18198.html

- کونانی، سلمان؛ انصاری، جمال؛ مندنی، اسلام. (1392). سیاست جنایی از گفتمان تا برساخت‌های ریزومیک شده و ناروا. چاپ دوم. انتشارات مجد.

- گرکی، مارکو. (1389). جرایم سایبری؛ راهنمایی برای کشورهای در حال توسعه. ترجمه مرتضی اکبری. چاپ اول. انتشارات پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا.

- گزارش سالانۀ مرکز جرایم سایبری اروپا (2013).

 http://ej.uz/FirstYearReport_EC3      

- مشهدی، علی و محمدصالح تسخیری. (1392). بایسته‌های حقوق سازمان‌های بین‌المللی. ویرایش 1. نشر خرسندی.

- میرخلیلی، سیدمحمود؛ یعقوبی، تقی. (1396). بررسی عوامل قضایی افزایش جمعیت کیفری زندان‌ها. فصلنامۀ راهبرد، 82 (26)، 128-99.

http://ensani.ir/file/download/article/20171017080030-9518-240.pdf       

- نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1395). جرم‌شناسی در آغاز هزاره سوم، درآمد در: دانشنامه جرم‌شناسی. چاپ چهارم. انتشارات گنج دانش.

- وطنی، امیر؛ اسدی، حمید. (1395). سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران در جرائم سایبری با تأکید بر ویژگی‌های خاص این جرائم. پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، 1 (43)، 126-99.               

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=313086

- یار، مجید. (1390). جرم سایبر و جامعه. ترجمه یوسف بابایی و اصلی عباسی. چاپ اول. انتشارات مجد.

- یزدان‌پناه‌درو، کیومرث و کامران، حسن. (1393). تروریسم در فضای مجازی و اثرات آن بر حوزه جغرافیای سیاسی. فصلنامه جغرافیا، 13(44)، 45- 25.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=244714

 

- Bryant, R. Bryant, S. (2014). Policing Digital Crime. England: Ashgate Publishing.

- Calderoni, Francesco. (2011). The European legal framework on cybercrime: Striving for an effective Implementation. Crime Law and Social Change, 54: 1-21.

https://www.researchgate.net/publication/227301292_The_European_legal_framework_on_cybercrime_Striving_for_an_effective_implementation

- Council of Europe. Explanatory Report to the Convention on Cybercrime.

Budapest, 23.XI.2001. European Treaty Series, (85), 1 – 60.

https://rm.coe.int/16800cce5b

- Council of Europe. (2020). Cybercrime Programme Office.

https://www.coe.int/en/web/cybercrime

- European Commission. (2017). Eu cybersecurity Initiatives Working towards a more secure online environment.

https://ec.europa.eu/information_society/newsroom/image/document/20173/factsheet_cybersecurity_update_january_2017_41543.pdf (last visited on 4/5/2020).

- European Commission. (2015). Communication from the commission to the council and the European Parliament. The Council, The European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions, The Agenda on European Security, Strasbourg, 28.4.2015, COM (2015) 185 final.

- European Commission and European External Action Service (EEAS). (2016). Joint communication to the European Parliament and the Council, Joint Framework on Countering Hybrid Threats: A European Union response. 6 April, JOIN (2016) 18 final.

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52016JC0018

- European Commission. (2012). Communication from the commission to the council and the European Parliament. ‘Tackling Cybercrime in our Digital Age: Establishing a European Cybercrime Centre’. COM (2012) 140 final, Brussels, 28 March 2012.

- European court of Auditors. (2019). Challenges to effective EU cybersecurity policy. Briefing Paper. 1-74.

https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/BRP_CYBERSECURITY/BRP_CYBERSECURITY_EN.pdf

- European Cybercrime Centre. (2020). Combating crime in a digital age. Europol, 2014.

https://www.europol.europa.eu/ec3 (last visited on 6/5/2020).

- Europol. (2020). About Europol.

https://www.europol.europa.eu/about-europol (last visited on 7/5/2020).

- Europol. (2020). EC3 Programme Board.

https://www.europol.europa.eu/about-europol/european-cybercrime-centre-ec3/ec3-programme-board (last visited on 6/6/2020).

- Europol. (2020). Operations.

https://www.europol.europa.eu/activities-services/europol-in-action/operations (last visited on 6/6/2020).

- European Parliament. (2015). The law enforcement challenges of cybercrime: Are we really playing catch-up?. Technical Report. Directorate- General for Internal Policies, Policy Department C: Citizens Rights and Constitutional Affairs, Study for the LIBE Committee, October 2015.

https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/536471/IPOL_STU(2015)536471_EN.pdf

- Joint Report Europol and Eurojust Public Information. (2019). Common Challenges in Combating Cybercrime as Identified by Eurojust and Europol.

- Krasner, Stephen. (2013). International Regimes. Ithaca. Cornell University Press.

- Kshetri, N (2010). The Global Cybercrime Industry: Economic,

Institutional and Strategic Perspectives. Chapter2. springer.

- Official Journal of the European Union. (2013). Directive 2013/40/EU of the European Parliament and of the  Council (on attacks against information systems and replacing Council Framework Decision 2005/222/JHA). 218, 8 – 14.

https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2013:218:0008:0014:EN:PDF

- Scherrer, Joseph H., Grund, William, C. (2012). A Cyberspace Command and Control Model. Maxwell Paper No. 47, Air War, College.

- Ghernaouti-Hélie, S (2013). Cyber Power: Crime, Conflict and Security in Cyberspace. EPFL Press.