بررسی شناخت حسی از دیدگاه ارسطو و سهروردی

مطالعات فقهی و فلسفی

دوره 13، شماره 50، مرداد 1401، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید احسانفر¹؛ حسین فلسفی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه فلسفه دین و مسائل جدید کلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

²استادیار، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی شناخت حسی از دیدگاه ارسطو و سهروردی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نخست، دیدگاه  ارسطو، درباره‌ چگونگی شناخت حسی کاویده شد؛ سپس با بیان دو نقد کارساز سهروردی بر فلسفه مشاء، یکی در زمینه‌ روش‌شناختی و دیگری در زمینه‌ شناخت حسی، دیدگاه سهروردی بررسی گردید، در پایان دو دیدگاه مشاء و اشراق تحلیل گردید و نشان داده شد که نقد سهروردی بر دیدگاه ارسطو درباره شناخت حسی، نقدی بنیادی است. نتایج نشان می‌دهد که نقد و گذر از معرفت‌شناختی حسی ارسطو می‌تواند به راهکاری بدیع و استوار‌تر منجر شود.

کلیدواژه‌ها

شناخت حسی؛ ارسطو؛ ابن سینا؛ سهروردی

مراجع

 ابن سینا، حسین (1381). التعلیقات. قم: بوستان کتاب.

ابن سینا، حسین (1404ق) . الشفاء. قم: منشورات مکتبه آیت‎الله العظمی المرعشی النجفی.

ارسطو (1366). متافیزیک. ترجمه شرف‌الدین خراسانی. تهران: نشر گفتار.

برن، ژان (1373). ارسطو و حکمت مشاء. ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.

خراسانی، شرف‌الدین (2536). از سقراط تا ارسطو. تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.

داودی، علیمراد (1349). عقل در حمکت مشاء. تهران: انتشارات دهخدا.

دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت نامه. انتشارات دانشگاه تهران.

راس، دیوید (1377). ارسطو. ترجمه مهدی قوام صفری. تهران: فکر روز.

ژیلسون، اتین (1370). روح فلسفه در قرون وسطی. ترجمه داوودی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1377). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح و مقدمه از هانری کربن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1-3.

شهرزوری، شمس‌الدین محمد (1380). شرح حکمه الاشراق. تصحیح و تحقیق و مقدمه از حسن ضیائی تربتی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

شیرازی، قطب‌الدین (1380). شرح حکمۀ الاشراق. به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق. تهران: موسسه مطالعات اسلامی.

فارابی، ابونصر (1990م). کتاب الحروف. تحقیق محسن مهدی. بیروت: دارالمشرق.

فخری، ماجد (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

فلسفی، حسین (1391 الف). منطق اشراق؛ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی. قم: بوستان کتاب.

فلسفی، حسین (1391ب). خرد در برابر خرد؛ پژوهشی در داوری‌های حکمت اشراق سهروردی. خرم‌آباد: دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد خرم‌آباد.

کاپلستون، فردریک (1368). تاریخ فلسفه یونان و روم. ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی‌ و فرهنگی؛ سروش.

گمپرتس، تئودور (1375). متفکران یونانی. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

نوسباوم، مارتا (1380). ارسطو. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: طرح نو.

هاملین، دیوید (1374). تاریخ معرفت‌شناسی. ترجمه شاپور اعتماد. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

 Aristotle (1933). Greek text with English: Metaphysics. Trans.: Hugh Tredennick. Loeb Classical Library; Harvard U. Press.

 Aristotle (1960). Posterior Analytics; Topica. Greek text with translation by Hugh Tredennick, E.S. Forster. Loeb Classical Library 391. Cambridge, MA.: Harvard University Press.

 Aristotle (1984). The Complete Works of Aristotle. Princeton: Princeton University Press.

Ross, D. (1995). Aristotle. London and Newyork press.