سنجش و ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار سالمند (مورد مطالعه: شهر برازجان)

برنامه ریزی و توسعه محیط شهری

دوره 2، شماره 5، فروردین 1401، صفحه 17-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد غلامی^{* 1}؛ غلامرضا امینی نژاد¹؛ خداکرم بناری²

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، بوشهر، ایران

چکیده

    شهر دوستدار سالمند به‌عنوان یک محیط جامع و قابل‌دسترس در جامعه تعریف می شود که فرصت‌ها را برای سلامتی، مشارکت و امنیت بهینه می‌کند تا با افزایش سن، کیفیت زندگی و عزت حاصل شود. این پژوهش با هدف ارزیابی و تحلیل شاخص های شهر دوستدار سالمند در شهر برازجان از توابع استان بوشهر انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. همچنین جهت جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز، از دو شیوه کتابخانه ای- اسنادی و در بخش پیمایشی از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه افراد سالمند شهر برازجان به تعداد 8913 نفر بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 می باشد. بر اساس فرمول کوکران و با ضریب خطای 5 درصد، تعداد 368 نفر به عنوان حجم نمون تعیین شده است. روش نمونه گیری در دسترس بوده و ابزار جمع آوری داده ها در بخش پیمایشی یک پرسشنامه با 32 گویه می باشد. به منظور جمع آوری داده ها در بخش پیمایشی، 368 پرسشنامه بصورت حضوری بین سالمندان شهر برازجان توزیع شده است. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart pls انجام گرفته است. شاخص های مطرح شده در این پژوهش شامل (فضاهای عمومی و ساختمان ها، حمل‌ونقل، مسکن، خدمات پزشکی و بهداشتی، تکریم سالمندان و احترام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و امور فرهنگی و رفاهی) است. نتایج نشان می دهد که: شاخص­های مطرح شده نقش اساسی در بهبود شهر دوستدار سالمند دارند. بر همین اساس برازش مدل مفهومی پژوهش نشان داد که میانگین واریانس استخراج شده تمامی شاخص‌ها بیشتر از 50/0 می‌باشد که بیان کننده روایی همگرا است.

کلیدواژه‌ها

شاخص های ارزیابی؛ فضاهای عمومی؛ شهر دوستدار سالمند؛ برازجان

مراجع

1. Borji. M. (2018), The level of health literacy and its related factors in the elderly in Ilam in 2018, Iranian Journal of Nursing, Volume 30, Number 108, Pages 43-330 (in Persian)
2. Buckner, S., Pope, D., Mattocks, C., & Lafortune, L (2019). " Developing Age Friendly Cities: An Evidence-Based Evaluation Tool." Journal of Population Ageing 12(2): 203-223.
3. Buffel, T., Phillipson, C., & Rémillard-Boilard, S. (2019). "Age-Friendly Cities and Communities: New Directions for Research and Policy." Encyclopedia of Gerontology and Population Aging 1: 1-11.
4. Esfidani, M., Mohsenin, Sh (2018). Structural equation modeling using LISREL software (educational and practical). Tehran, Mehraban Publishing Institute. (In Persian)
5. Flores, R., Caballer, A., & Alarcón, A (2019). "Evaluation of an Age-Friendly City and Its Effect on Life Satisfaction: A Two-Stage Study." Int J Environ Res Public Health 16(24): 1-13.
6. Hosaingholizadeh, A., Jalukhani Niaraki, M., First Spirit, M (2020). "Spatial analysis and evaluation of urban spaces from the perspective of an elderly friendly city (Case study: District 6 of Tehran)." Geographical Research in Urban Planning 2(8): 371-389. (In Persian)
7. Hosseini, Y., Yadali, Sh (2013). Parametric statistics and research methods. Tehran, Saffar Publications. (In Persian)
8. Kiai, M., Motalebi, A., Mizadeh, M (2019). "Evaluation of indicators of Qazvin elderly city: open urban spaces, buildings and public places." Scientific Journal of Qazvin University of - Medical Sciences 5(23): 430-439. (In Persian)
9. Lotf Elayan, H., Symbol of Islam, S., Opposite, R. (2016). Adaptation and design of urban spaces in the elderly-friendly city. 3rd International Congress on Sustainability in Architecture and Urban Planning Dubai 1-16. (In Persian)
10. Mohsenin, Sh., Esfidani, M.R. (2015). Structural equation modeling using LISREL software (educational and practical). Tehran: Mehraban Publishing Institute. (In Persian)
11. Nasiri Handeh Khaleh, A., Reza Ali, M. (2018). "Investigating the effect of physical and social components on the realization of an elderly friendly city Case study: Rasht. ." Sustainable City Quarterly 4(1): 73-87. (In Persian)
12. Nazmfar, H., Alavi, S., Sadeghi, N. (2018). "Feasibility study of realizing an elderly friendly city in Iranian cities Case study: Buchan city." Journal of Urban Studies 27: 67-78. (In Persian)
13. Nemati, D., Aghabakhshi, H (2014). "Tehran is an elderly-friendly city, the first steps in the realization of the world's first aging capital. ." Social Research Quarterly, 6: 16-44. (In Persian)
14. Orpana, H., Chawla, M., & Gallagher, E. (2016). "Developing indicators for evaluation of age-friendly communities in Canada: process and results." Health Promotion and Chronic Disease Prevention in Canada Research, Policy and Practice 36(10): 214-223.
15. Ravanipour, M. (2008), Empowerment in Old Age: A Qualitative Study, Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology (Thought and Behavior), Volume 14, Number 4 (55), Winter; From page 447 to page 453.
16. Ruza, J., Kim, J., & Leung, I. (2014). "Sustainable, age-friendly cities: An evaluation framework and case study application on Palo Alto, California." Sustainable Cities and Society 14: 390-396.
17. Stabsari, F., Rahimi Khalifa Kennedy, Z., Estabsari, K. (2020). "Concepts and indicators of the elderly-friendly city." Journal of Health Education and Promotion, 1(8): 5-9. (In Persian)
18. Tabrizi. N (2019), Assessing the attitude of elderly tourists to the city of Mashhad in terms of indicators of the elderly-friendly city, Journal of Urban Tourism, Volume 5, Number 3, Autumn, pp. 83-99
19. Ulfat, M., Sharghi, A., Zarghami, A. (2017). "Finding the structural equations of the indicators of a sustainable elderly-friendly city in Tehran. ." Architecture and Sustainable City, 1(5): 61-75. (In Persian)
20. Hosseini, Y. Et al. (2014). Parametric statistics and research methods. Tehran: Saffar Publications. Tehran: Saffar Publications. (In Persian)
21. Zarghani, H., Kharazmi, A., & Johari, L. (2015). "Evaluation of indicators of elderly friendly city in Mashhad with emphasis on socio-cultural indicators. ." Human Geography Research, 4(47): 673-688. (In Persian)