تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و دهه 50)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 7، دوره 11، شماره 40، آذر 1400، صفحه 176-206   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2021.689601

نویسندگان

سیده فاطمه قلی زاده شاوون¹؛ فیض الله نوروزی^{* 2}؛ حسین دهقان³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسؤول)

³استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

محیط ‌زیست به عنوان عامل حیات‏بخش زندگی بشر در طول تاریخ بر اثر عوامل گوناگون تخریب و گاهی به صورت خود به خود ترمیم شده­اند. اما با صنعتی شدن جوامع و رشد روزافزون جمعیت و دستیابی بشر به رفاه بیشتر اثرات نامطلوب و تخریب محیط ‌زیست دوچندان شده است. اینجاست که باید اذهان عمومی را بیدار و آگاه نمود و فکر جدی‌ای برای حیات زیست و زندگی بشریت کرد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن با بررسی عملکرد زیست‌محیطی شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و 50 است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه­های گربنر، شوارتز و اوالندر و توجرسون است. روش تحقیق مورد استفاده کمی- پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته است. شیوه نمونه‎گیری، خوشه­ای چندمرحله‏ای است و حجم نمونه پس از حذف داده‎های پرت 384 نفر به دست آمد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مشارکت محیط‌ زیستی متأثر از دانش محیط زیستی، اخلاق محیط زیستی، نو ع نگرش به زیست محیط و آموزش رسانه‏ای است و بیشترین تأثیر مربوط به دانش زیست‎محیطی است و میزان تمایل به همکاری و مشارکت در فعالیت­های محیط زیستی در پاسخگویان متولد دهه 50 بیشتر است.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

مشارکت در حفظ محیط‌ زیست؛ نگرش؛ دانش محیط ‌زیستی؛ اخلاق محیط‌ زیستی؛ آموزش رسانه‎ای

مراجع

احمدیان، داریوش، حقیقتیان، منصور.(1395). تحلیل جامعه‌شناختی نقش عوامل فرهنگی بر رفتارهای محیط زیستی شهری مورد مطالعه(شهروندان شهر کرمانشاه)، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 6(18): 76-51.

اسدی، معصومه و مهرابی، محبوبه.(1397). بررسی عوامل زمینه‌ای و اجتماعی مؤثر بر رفتارهای محیط زیستی شهروندان بندرعباس، پژوهش‏نامه فرهنگی هرمزگان، 3(15): 118-134.

تانکارد، جیمز، سورین، ورنر جوزف(1397). نظریه­های ارتباطات، مترجم: علیرضا، چلپ نهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

حمایت‏خواه جهرمی، مجتبی، ارشاد، فرهنگ، دانش، پروانه، قربانی، مهدی(1396). تأملی جامعه‎شناختی در باب مناسبات دانش، نگرش و رفتارهای محیط زیستی(مطالعه دانشجویان دانشگاه تهران، مسائل اجتماعی ایران، 8(1): 25-5.

حمزه، سعید، جلوخانی نیارکی، محمدرضا(1396). طراحی و پیاده­سازی سامانه مشارکتی مردمی پایش منابع آب و محیط زیست مبتنی بر تکنولوژیweb GIS، اولین اجلاس هم اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط زیست وزارت نیرو، 16-1.

ربیعی، علیرضا، انصاری، ابراهیم، محمدی، اصغر(1396). بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر رفتار شهروندان در حفظ محیط زیست(مطالعه موردی: شهربروجن)، پژوهش­های محیط زیست، 8(15): 62-51.

راغفر، حسین(1396).اختیارات شهردار تهران ٣٣ برابر یک وزیر، بازیابی شده از سایت اقتصادآنلاین.

شاهی، الهام، زبردست، لعبت، صالحی، اسماعیل، صالحی، رضا(1397). تحلیل عوامل موثر در وضعیت محیط زیست انسانی شهر تهران بر اساس مدلDPSIR، پژوهش­های جغرافیایی انسانی، 50(2): 295-277.

صالحی، صادق، امام قلی، لقمان(1391). بررسی تجربی رابطه‌ی آگاهی و رفتارهای محیط زیستی(مطالعه موردی مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج، مجله مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه تربیت معلم، 4(1): 147-121.

عباسی، جواد، رضایی، عاطفه(1396). بررسی عوامل تاثیرگذار بر رفتار مصرفی سبز پایدار، مجله مدیری توسعه و تحول، 12(31): 81-71.

فروتن کیا، عبدالرضا(1395). جامعه‌شناسی محیط زیست، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.

محمدخانی، مرتضی، کرکه آبادی، زینب، آرغان، عباس(1400). سنجش و ارزیابی مناطق کلان شهر تهران از شاخص­های شکوفایی شهری، فصلنامه علمی پژوهشی و برنامه‌ریزی شهری، 12(44): 3845-2476.

هانیگن، جان(1397). جامعه‌شناسی محیط زیست، مترجم: انور محمدی، میلاد رستمی، موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

همتی، سمیه(1397). بررسی عوامل مؤثر جهت مشارکت شهروندان در طرح تفکیک از مبدأ پسماندهای شهری(مطالعه موردی: شهر سرعین)، سیزدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران و سومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، 7-1، مهرماه.

یاراحمدی، علی؛ سلامتیان، درنا و روستا، فاطمه (1399)، بررسی نگرش و رفتار زیست‏محیطی شهروندان شهر شیراز، مطالعات جامعه‏شناختی شهری،10(36): 26-1.

Andrea Wong, Charmaine. Herman Mohammad, Afandi Syamsul, Ramachandran , Sridar.Kunasekaran, Puvaneswaran. Kim-Lian Chan, Jennifer . (2018). Conceptualizing  Evironmental Literacy And Factors Affecting  Pro-Environmental Behaviour, International Journal of Business and Society, 19(1): 128-139.

Article I.    Kumar Singh, Rakesh (2015). Environment Protectction: Factor and Affecting Actions, International Journal of Research – Granthaalayah,Journal description, 3(9):1-7.

Li, Qiu. Wang, Bin.  Yu, Chaoqing. Chaoqing Yu Deng, Haifeng(2019). Key Factors Affecting Environmental Protection Values in China, Sustainability, 11(2):1-24.

1. Lowry,A.(2013). Achieving Justice Through Public Participation: Measuring the Effectiveness of New York's Enhanced Public Participation Plan for Environmental Justice Communities, Treatise Doctor of Philosophy in Social ScienceSyracuse University.

Article II.      Zhang, Tong. Chen, Chaofan.(2018). The Effect of Public Participation on Environmental Governance in China–Based on the Analysis of Pollutants Emissions Employing a Provincial Quantification, sustainability,10(7):1-20.

Schwartz, Birgitta .(2006). Environmental Strategies as Automorphic. Patterns of Behaviour. Business Strategy and the Environment,18(3):192-206.