بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین اعتماد اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان شهر قزوین)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 11، شماره 40، آذر 1400، صفحه 33-61   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2021.689663

نویسندگان

موسی سعادتی^{* 1}؛ الهام عباسی²؛ ساجده اسلامی³

¹استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران (نویسنده مسؤول)

²هیأت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

فرهنگ شهروندی مجموعه ای از ارزش­ها، نگرش­ها و قوانین مشترک بنیادی است که در بردارنده احساس تعلق، احترام به میراث مشترک و همچنین تشخیص حق و حقوق و تعهدات و مقررات شهروندی است. این نوع فرهنگ رویکردی نوین است و نتایج موثر آن در پیشرفت اجتماعی و فرهنگی جامعه غیر قابل انکار است فرهنگ شهروندی هنجارها و ارزش­های جامعه را رقم می­زند و زمینه­های تعامل شهروندان را شکل می دهد که در این امر نقش اعتماد اجتماعی بر آن اساسی است .پژوهش حاضر نیز، با هدف بررسی جامعه­شناختی رابطه بین اعتماد اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر قزوین انجام شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق، پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کلیه شهرواندان واقع در سنین 59-15 سال شهر قزوین است که از این تعداد 400 نفر از طریق فرمول آماری کوکران و به شیوه نمونه­گیری خوشه­ای جهت گردآوری اطلاعات لازم انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که رابطه بین متغیرهای اعتماد بین شخصی، اعتماد به شهروندان و اعتماد به نهادهای غیردولتی با مولفه­های فرهنگ شهروندی (میزان پایبندی به ارزش­های فردی و جمعی و میزان پایبندی به هنجارهای فرهنگ شهروندی) به لحاظ آماری معنادار بوده است و نوع رابطه نیز مثبت و مستقیم می­باشد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای حاضر در مدل رگرسیونی توانسته است 5/29 درصد از تغییرات متغیر میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی را تبیین نماید.
 
 

کلیدواژه‌ها

اعتماد اجتماعی؛ اعتماد بین شخصی؛ اعتماد نهادی؛ فرهنگ شهروندی

مراجع

ازانی، مهری؛ حاتمی، مجتبی و حاتمی، حسین. (۱۳۹۰)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی شهر یزد، فصلنامه برنامه­ریزی فضایی، دوره ۱، شماره۱، صص ۱۰۲-۸۱.

بابازاده، وحید؛ زارع، بیژن و سبکتکین، قربانعلی. (۱۳۹۷)، مطالعه ارتباط سرمایه اجتماعی و حقوق شهروندی با آگاهی از مفهوم توسعه پایدار و مولفه­های اجتماعی آن ( مطالعه موردی : شهروندان مشگین  شهر)، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره دوازدهم، شماره ۳، صص ۹۴-۶۴.

بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمد حسن و کبیری، لیلا. (۱۳۹۶)، تحلیل جامعه شناختی وضعیت شهروندی فرهنگی ( مطالعه موردی شهروندان تنکابن)، مجله جامعه شناسی کاربردی، دوره 28، شماره ۲، صص ۲۱۶- ۱۷۹ .

بهرامی، ولی؛ نیازی، محسن؛ موسوی، سید محسن و سهراب­زاده، مهران. (۱۳۹۸) ، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی و عوامل موثر بر آن ( مورد مطالعه استان لرستان )، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 13، شماره ۱، صص ۵۹-۳۱.

تاج­الدین، محمد باقر. (۱۳۹۲)، اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر در آن ( مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی تهران شرق )، نشریه مطالعات جامعه­شناختی ایران، دوره سوم، شماره ۸، صص ۲۱-۴۲.

تیموری، سعید. (۱۳۹۹)، طراحی و تدوین مدلی کمی برای توسعه فرهنگ شهروندی در کلان شهر تهران، نشریه مطالعات رفتاری در مدیریت، سال یازدهم، شماره ۲۳، صص۶۷-۵۴.

حیدرخانی، هابیل. (۱۳۹۷)، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر کرمانشاه، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره یازدهم، دوره ۲، صص ۷۸-۵۱.

سلیمیان، سهیل. (۱۳۹۶)، بررسی ارتباط هویت اجتماعی و فرهنگ شهروندی در شهر تهران، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره سوم، صص ۱۳۱-۱۵۴.

قاعد گیوی، فرود؛ حقیقتیان، منصور و بهیان، شاپور. (۱۳۹۸)، تحلیل رابطه هویت ملی و پایبندی به فرهنگ شهروندی ( مورد مطالعه کلان شهر شیراز)، فصلنامه مطالعات ملی، سال بیستم، شماره 77،صص 104-79.

قریشی، فخرالسادات و کامران، صداقت. (۱۳۸۸)، بررسی نقش عوامل فرهنگی – اجتماعی مرتبط بر شکل­گیری اعتماد اجتماعی شهروندان تبریز، مجله جامعه­شناسی کاربردی، دوره بیستم، شماره، صص۱۰۲-۷۹.

قیومی، راحله. (۱۳۹۶)، شهروندی فرهنگی و تفاوت­های جنسیتی، نشریه هفت شهر، شماره ۵۷، صص۹۴-۸۵.

کلمن، جیمز. (۱۳۷۷)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و اسلامی بزرکی، زهرا. (۱۳۹۴)، نقش سرمایه اجتماعی و فرهنگی در میزان احساس شهروندی، نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری، دوره ششم، شماره 7، صص ۵۶-۲۹.

گیدنز، آنتونی. (۱۳۷۷)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

معیدفر، سعید و جهانگیری، پرویز. (۱۳۸۸)، با عنوان اعتماد اجتماعی تعمیم­یافته و عوامل اجتماعی موثر بر آن ( مطالعه موردی شهر ارومیه)، دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس، دوره یکم، شماره ۱، صص ۶۷-۴۷. 

مهدوی، سید محمدصادق و عاشوری، علی.(۱۳۹۳). با عنوان بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر ارتقاء فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره ۴، صص ۳۶-۲۳. 

میری، سمیه؛ سهراب­زاده، مهران و نیازی، محسن. (۱۴۰۰)، مطالعه فرا ترکیب فرهنگ شهروندی در جامعه ایران، مجله جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، سال دهم، شماره ۱، صص۵۲-۲۵.

نیازی، محسن و جعفرپور بزرکی. (۱۳۹۵)، تبیین عوامل اجتماعی وفرهنگی موثر بر پایبندی به فرهنگ شهروندی شهروندان تهرانی در سال ۱۳۹۳، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره 9، صص ۲۳۲-۲۰۱.

نیازی، محسن؛ جعفرپور بزرکی، مرتضی و پروری آرانی، زینب. (۱۳۹۳)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی (مطالعه موردی: شهروندان شهر تهران در سال ۱۳۹۳)، فصلنامه مطالعه میان­فرهنگی، سال دهم، شماره۲۵، صص۱۵۷-۱۲۷.

نیازی، محسن؛ جعفرپور بزرکی، مرتضی و شفائی­مقدم، الهام. (۱۳۹۳)، تبیین رابطه هویت های سه گانه فردی، اجتماعی و ملی با میزان پایبندی شهروندان به فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه شهروندان شهر تهران در سال ۱۳۹۳)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره ۶، شماره ۴، صص۸۵-۷۱.

هاشمیان­فر، سید علی و گنجی، محمد. (۱۳۸۸)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان ، مجله جامعه­شناسی کاربردی، سال بیستم ، شماره ۱، صص۴۴-۲۵.

آذین، احمد. (۱۳۹۶)، بررسی نقش سرمایه اجتماعی  در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر اصفهان، مطالعات جامعه شناختی شهری، سال هفتم، شماره ۲۴، صص۱۱۱-۸۶.

گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و عسکری کویری، اسما. (۱۳۹۳)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی با تاکید بر آموزش شهروندی، مطالعات جامعه­شناختی شهری، سال چهارم، شماره ۱۲، صص۱۰۰-۷۴.

همتی، رضا و احمدی، وکیل. (۱۳۹۳).با عنوان تحلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تبیین­کننده آن (مورد مطالعه: شهر ایوان)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره پنجم، شماره ۱۸، صص ۱۸۳-۱۳۹.

Eyupoglu, S., The organizational citizenship Behaviour, Cultural of Academic staff in North Cyprus, Journal Procedia Economic and Pinance (39), 701-704.

Guang Qu, W., Yang, Z. (2015). The effect of uncertainty avoidance and social trust on supply chain collaboration, Journal of Business Research, 68(5), 911-918.

Haiao, A. (2018). Across Cultural meta-analysis of hoe leader emotional intelligence. Journal of Business Research, (89), 27-36.    

Harwiki, w. (2016), the Impact of servant Leader ship on organization culture organizational commitment organizational citizenship behaviur (OCB) and Employee performance in women cooperatives, Journal social and Behavioral sciences, (216), 283-290.

Justwan, F., Bakker, R., Berejikian, D., (2018). Measuring social trust and trusting the measure, the social science journal, 55(2), 149-159.

Lee, W. (1999). Qualities of citizenship culture new centry : perception of Asian Educaton at Leaders, Journal paper presented at the FiFth unescoaceid In ternotionalcon Ference on Reforming Learning , Journal curriculum, (22), 98 -115.

Mockus, A . (2012). BulLDing citizenship culture in BoGota, Journal of international Affairs, (15), 143-146.

park , ch ., Minshin, D. (2003). Social capital and democratic citizenship: the case of South Korea, Journal 6workin paper series, (12), 165-174.

Piangtan, D., Banu, Z., Osman, R., Mahdi, N. (2018). Moral values and good of moral education texbooks in content analysis. Journal of Social Studies Research, 2(42), 119-134.

Qiu ,Sh., Alizadeh , A ., Dooley , L., Zhang , R. (2019) the effects of authentic leadersship on trustin in leaders organizational citizenship culture behavior and service quality in the chinese hospital industry ,Journal of Hospitality and tourism Mongemen19(40),77-87.

Roche, M. (2001). Citizenship culture among the popular the Europe, Journal culture and Citzenship (10), 74 -98.

shulla,K., Filho, W., sommer, J., salvia, A., Borgmeister, ch (2020). Channels collaboration for citizenship cultural science and sustainable development goals, Journal of cleaner Production (264), 1-13.

Tonder, E., saunders, S., Lisita, I., Tielman de Beer, L.(2018). The importance of customer citizenship behaviour, cultural in the modern retail enviroment Introducing and testing a social exchange model, Journal of Retalling and consumer services,(45),92-102.

White, C., Alkandari, K. (2019) .the influence of citizenship culture and in Frastructure on CRS and Country image: the Case of Kuwait, Journal public Relations Review, (45), 1-10.

Popescu, R., Frantz fistung, D., Popescu,T.,Mihaela popescu, A.(2018). Is the organization citizenship Behavior , cultural Predictor for the cultural Intelligence, Journal social an Behavioral sciences,(238), 638-646.